Kürdəxanı: Redaktələr arasındakı fərq

'''Kürdəxanı''' — [[Bakı]]nın [[Sabunçu rayonu]]nun tabeliyində olan qəsəbə.

 

Kürdəxanıda yaşayışın iki min ildən bəri mövcud olduğu ehtimal edilir. Bunu yer üstü aşkarlanan məişət səciyyəli müxtəlif gil-saxsı qab nümunələri, mis, tunc, dəmir materiallarından istehsal olunan təsərrüfat alətləri, aşınmaya məruz qalmasına baxmayaraq bu və ya digər dərəcədə formasını qoruyub saxlayan soyuq silah nümunələri, habelə orta əsrlər dövrünü əhatə edən və köhnə qəbiristanlıqdan tapılan, düzəldilmə tarixi 900 il əvvələ gedib çıxan qəbirüstü sinədaşı, inşaat dövrü XV əsrin 40-cı illərinə təsadüf olunan xanəgah – zaviyə, təqribən bu zamanda tikilən məscid binası, bəzi ehtimallara görə XVII əsrin yadigarı olan hamam və sair də təsdiq etməkdədir.

 

"Kürdəxanı" sözünün bir neçə izah variantı da mövcuddur. Bir ehtimala görə coğrafi məfhum "kord//korda//kordə" sözündən və "xanı" topomorfantından yaranmışdır və bıçaq düzəldilən yer mənası verir. İkinci gümana görə, guya vaxtilə yaşayış məskənini üç tərəfi su olubmuş və cəzirə, yarımada şəklində imiş. Məhz coğrafi məkana görə bu yer "Kürdəxanı" adlanmışdır.

 

* Hacı Zeynal hamamı - XVII əsr

* Hacı Cəfərqulu hamamı - XII əsr

Kəndin Dadaş Vasif küçəsində Bakı xanının mülkü olub. Sovet dövründə uşaq bağçası kimi fəaliyyət göstərib. İndi baxımsız vəziyyətdədir.

 

Qəsəbədə müasir tipli poliklinika, internet kafe, H.Ağaverdiyev adına 113 saylı orta məktəb, 366 saylı uşaq bağçası, 33 saylı poliklinika, mədəniyyət evi, muzey, 2 kitabxana, rabitə şöbəsi, klub, notariat və VVAQ idarəsi, su idarəsi, işıq idarəsi, 2000 abonentlik ATS fəaliyyət göstərir.

 

Kürdəxanının bir çox tarixi adət-ənənələri vardır ki, onlar indi də qorunub saxlanılmaqdadır. Məsələn, qəsəbənin əsas məhəllələrində bir ağsaqqal oturardı. Hörmət əlaməti olaraq buradan uşaqlar keçməzdi. Bu adət indi də var.

 

Qəsəbədə xınayaxdı mərasimindən sonra paltarkəsdi mənalı bir qonaqlıq olardı. Burada kişilər, heç kiçik yaşlı oğlan uşaqları da iştirak etməzdi. Mərasimdə gəlinin geyiminin uc hissəsi kəsilərdi və toy olana qədər qaynanada qalardı. Təəssüflər olsun ki, bu adət indi yoxdur və ya az hallarda gerçəkləşir. Toyun sabahısı bəy evində ziyafət olardı. Kişilərə həyətdə, qadınlara və uşaqlara evdə yemək verərdilər. Bəzi bölgələrdə buna üçgünlük, toysabahı və s. deyərlər.

 

Kürdəxanı inzibati cəhətdən [[Sabunçu rayonu]]na daxildir. Bakının şimal hissəsində yerləşir. Ərazisi 27.3 kv.km-dir. [[Pirşağı]], [[Maştağa]], [[Nardaran]], [[Bilgəh]], [[Məhəmmədi]], [[Zabrat]], [[Savxoz]] kəndləri ilə sərhəddir. İqlimi isti-mülayimdir. Hava kütlələri xəzri (şimal) və gilavar (cənub) tərəfdən gəlir. Kənd dənizin sahilində olduqdan, əsasən ən çox soyuq hava kütlələri burada fəaliyyət göstərir. Normal temperatur 10-20 dərəcədir. Bakının, [[Abşeron yarımadası]]nın ən böyük yüksəkliyi məhz Kürdəxanıda yerləşir. Kürdəxanıda palçıq vulkanları mövcuddur.

 

Təbiətinə görə də Kürdəxanı digər yerlərdən seçilir. Kürdəxanı ətrafında [[tülkü]], [[canavar]], [[çaqqal]], [[ayı]], [[bayquş]] və s. heyvan və quş növlərinə rast gəlinir.

 

=== Keçmiş statistika ===

* 1813 - 86 nəfər<ref>Azərbaycan Respublikasının Dövlət Tarix Arxivi, fond 24, siyahı 1, iş 21</ref>

* Mübariz Məmmədov

 

Kənd təsərrüfatı sahəsində Kürdəxanı çox inkişaf etmişdir. Burada [[kök]], [[taxıl]], [[çovdar]], [[üzüm]], [[tut]], [[əncir]], [[əzgil]], [[zeytun]], [[nar]] yetişdirilir. Əhali qoyunçuluqla, maldarlıqla, əkinçiliklə məşğul olur. Qəsəbənin qərb hissəsində Bakının ən böyük fermalarından biri vardır.

 

Bakı–Xaçmaz dəmiryol xətti Kürdəxanını iki yerə ayırır. Məhəmmədi – Kürdəxanı şossesi qəsəbənin mərkəzindən keçir. Eyni zamanda 173 saylı Pirşağı-Koroğlu, 185 saylı Kürdəxanı-Xalqlar Dostluğu metrosu istiqamətində işləyən avtobusları vardır.

 

{{İstinad siyahısı}}

{{Vikianbar kateqoriyası|Kürdəxanı}}