'''Dəspinə xatun''' ({{Lang-gr|Θεοδώρα Μεγάλη Κομνηνή}} - ''Teodora Meqale Kominin;'' {{DVTY}}) — [[Uzun Həsən]]in xanımı. [[Trabzon imperiyası|Trabzon imperatoru]] olan [[Komnenos sülaləsi|Komnenos]]<nowiki/>lardan [[IV İohann]]ın qızı.<ref>[http://fmg.ac/Projects/MedLands/TREBIZOND.htm#AlexiosIVTrebizondB Profile of Alexios IV and his children in "Medieval Lands" by Charles Cawley]</ref>.
== Həyatı ==
Teodoranın ilkin həyatı haqqında məlumatlar müəmmalıdır. Xüsusilə onun anasının kimliyi barəsində tədqiqatçılar ortaq fikirdə deyil. Bəziləri onun anasını [[Baqrationilər|Baqrationi sülaləsi]]<nowiki/>ndən gürcü şahzadəsi,<ref>William Miller, ''Trebizond: The last Greek Empire of the Byzantine Era: 1204-1461'', 1926 (Chicago: Argonaut, 1969), pp. 81f</ref>, bəziləri isə [[Krım xanlığı|Krım]]<nowiki/>lı tatar şahzadəsi sayır.<ref>A. Vasiliev, "Tero Tafur, a Spanish Traveler of the Fifteenth Century and His Visit to Constantinople, Trebizond, and Italy," ''Byzantion'', '''7''' (1932), p. 98</ref> Onun haqqında ilk məlumat [[1451]]-ci ilin [[fevral]]ında, [[XI Konstantin Paleoloq]] üçün gəlin axtarışı məqsədilə Trabzona gəlmiş Bizans səfirlərinin gündəliklərində keçir. Güman ki, bu vaxt onun 13 yaşı vardı, çünki Bizansda ən aşağı evlilik yaşı 13 idi. Çox güman 1439-cu ildə doğulmuşdur.
== Evliliyi ==
Teodora gözəlliyi ilə məşhur idi və Trabzon imperatoru [[IV İohann]] və qardaşı [[David (Trabzon imperatoru)|David]] bu faktdan yararlanmağa və ortaq düşmən olan Osmanlı imperiyasına qarşı [[Ağqoyunlu dövləti|Ağqoyunlular]]<nowiki/>la ittifaq bağlamaq üçün [[1458]]-ci ildə Teodora və [[Uzun Həsən]] evləndi. Teodora, bundan sonra ''Despina xatun'' kimi tanınmağa başladı (''Despina'' yunanca ''xatun'', ''kraliça'' titullarının ekvivalentidir). Lakin bu evlilik Trabzona kömək etmədi, [[15 avqust]] [[1461]]-ci ildə [[Trabzon imperiyası]] [[II Mehmed]] tərəfindən işğal olunaraq Osmanlıya birləşdirildi. 1463-cü ildə David, oğulları və digər qohumları edam olundular.
== Xatun kimi fəaliyyəti ==
Despina xatun dövlət işlərinə təsir edirdi. [[Venesiya respublikası]] ilə diplomatik əlaqələrin qurulmasında əsaslı rol oynamış, 1473-cü ildə [[Katerino Zeno]] ilə şəxsən görüşmüşdü. Ağqoyunluların Osmanlıları məğlub etdiyi [[Ərzincan döyüşü]]<nowiki/>ndə Uzun Həsənə düşmənə rəhm etməməsini məsləhət görmüşdü. [[Uzun Həsən]]<nowiki/>in ölümündən sonrakı fəaliyyəti haqqında çox məlumat yoxdur. [[Diyarbəkir]]<nowiki/>dəki [[Müqəddəs Georgi kilsəsi (Diyarbəkir)|Müqəddəs Georgi kilsəsi]]<nowiki/>ndə basdırılmışdır.
== Ailəsi ==
1458-ci ildə [[Uzun Həsən]]<nowiki/>lə evlənmişdir. Övladları:
