Yozef Pilsudski: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
→İlk illəri: təkmilləşdirmə, yeniləmə |
→İlk illəri: təkmilləşdirmə, yeniləmə |
||
Sətir 110:
[[1904]]-cü ilin payızında Pilsudski [[Rusiya İmperiyası|Rusiya]]<nowiki/>ya qarşı silahlı müqavimət göstərmək məqsədi ilə Polşa Sosialist Partiyası Müharibə Təşkilatı və ya başqa adla boyovkanın əsasını qoydu.<ref name="L"></ref> Yarıhərbi təşkilat olan boyovka xüsusilə də [[Varşava]]<nowiki/>da getdikcə artan nümayişlər təşkil etməyə başladı. [[28 oktyabr]] [[1904]]-cü ildə təşkil olunan nümayiş zamanı rus kazak süvarisinin hücum etməsinə qarşılıq olaraq boyovka rus ordusu və milisinə hücumlar təşkil etdi.<ref name="L"></ref><ref>{{harvnb|Urbankowski|1997|p=113-116}}</ref> Əvvəlcə diqqətini casus və xəfiyyələrə yönəldən boyovka, sonralar [[1905]]-ci ilin [[mart]] ayından etibarən rus milisinin yüksək rütbəli bəzi məmurlarını da hədəf almağa başladı və bombalı hücumlar təşkil etdi.<ref>{{harvnb|Urbankowski|1997|p=117-118}}</ref>
[[1905]]-ci ildə [[Rusiyada 1905-1907-ci illər inqilabı|Rusiya İnqilabı]] ərzində Pilsudski Polşa Konqresindəki proseslərin baş rolunda çıxış edirdi.<ref name="L"></ref> [[1905]]-ci ilin əvvəllərində Polşa Sosialist Partiyasına bütün ölkəni əhatə edən işçi tətillərinə başlamaq göstərişi verdi. 400000 işçini əhatə edən tətil ruslar tərəfindən yatırılana qədər iki ay davam etdi. [[1905]]-ci ilin [[iyun]] ayında Pilsudski yarıhərbi birləşmələrini [[Lodz]]<nowiki/>da baş verən bir qiyama dəstək üçün göndərdi. "İyun günləri" olaraq tarixə keçmiş hadisələrdə Pilsudskinin dəstələri ilə Dmovski və Milli Demokratların qüvvələri arasında silahlı toqquşmalar baş verdi.<ref name="L"></ref> [[22 dekabr]] [[1905]]-ci ildə Pilsudski bütün polşalı işçilərin ayaqlanmasını tələb etsə də, onun çağırışı geniş əks-səda doğurmadı.<ref name="L"></ref>
Milli Demokratların əksinə olaraq, Pilsudski Polşa Sosialist Partiyasına Rusiyanın Birinci Dumasına keçirilən seçkiləri boykot etmək göstərişini verdi.<ref name="L"></ref> Onun bu qərarı və Polşanın inqilab yolu ilə azadlığının əldə edilməsinə nail olunması düşüncəsi partiya daxilində gərginliyin artmasına səbəb oldu. Nəticədə [[1906]]-cı ilin [[noyabr]] ayında Pilsudskinin partiya üzərindəki rəhbər mövqeyi sarsıldı.<ref name="M">{{harvnb|Zamoyski|1987|p=332}}</ref> Onun tərəfdarlarına İnqilabçılar və ya Köhnə Qrup, əleyhdarlarına isə Gənc Qrup, Orta Qrup və ya Sol Cəbhə deyilməyə başlandı. "Gənclər" Polşa və Litva Sosial Demokratlarına rəğbət bəsləyirdilər və inanırdılar ki, çar rejimini devirmək, müstəqillik uğrunda aparılan danışıqları asanlaşdırmaq üçün sosial utopiya yaratmaqda Rusiya inqilabçıları ilə əməkdaşlığa üstünlük verilməlidir.<ref name="G"></ref>
Pilsudski və İnqilab Fraksiyasına daxil olan tərəfdarları isə Polşanın müstəqilliyini əldə etmək üçün [[Rusiya İmperiyası|Rusiya]]<nowiki/>ya qarşı inqilab hazırlıqlarına davam etdilər.<ref name="D"></ref> [[1909]]-cu ilə qədər onun fraksiyası partiyada çoxluq təşkil etməyə davam etdi və [[Birinci Dünya müharibəsi|Birinci dünya müharibəsi]] başlayana qədər Pilsudski partiyanın əhəmiyyətli liderlərindən biri olaraq qaldı.<ref>{{harvnb|Urbankowski|1997|p=131}}</ref>
[[Şəkil:Pilsudski wanted.jpg|300px|thumb|right|[[1928]]-ci ildə Polşanın müstəqilliyinin 10-cu ildönümündə yayılmış Pilsudskinin ruslar tərəfindən axtarışa verilməsi sənədinin nüsxəsi.]]
Pilsudski tezliklə [[Avropa]]<nowiki/>nı əhatə edəcək bir müharibənin başlayacağını proqnozlaşdırırdı və o, [[XVIII əsr]]<nowiki/>də Polşanı müstəqilliyindən ayıraraq parçalayan 3 imperiyadan tam azadlığı təmin etmək üçün gələcək Polşa ordusunun nüvəsini hazırlamağı lazım bilirdi. [[1906]]-cı ildə Pilsudski [[Avstriya-Macarıstan İmperiyası|Avstriya]] tərəfinin dəstəyi ilə [[Krakov]]<nowiki/>da hərbi birliklərin hazırlanması üçün məktəb qurdu.<ref name="M"></ref> Təkcə [[1906]]-cı ildə 800 nəfərlik yarıhərbi dəstə və konqresdəki 5 nəfərlik komandanın fəaliyyətləri ilə 336 rus məmuru öldürüldü. Sonrakı illərdə yarıhərbi birliklərin itkiləri daha da azaldı və [[1908]]-ci ildə onların sayı 2000-ə çatdı.<ref name="M"></ref><ref name="N">{{harvnb|Urbankowski|1997|p=121-122}}</ref>
Pilsudskinin dəstələri həmçinin Polşadan Rusiyaya valyuta transferi həyata keçirən tranzit yollarına da hücumlar təşkil etməyə başladılar. [[26 sentyabr|26]]-[[27 sentyabr|27 sentyab]]<nowiki/>r [[1908]]-ci ilin gecəsində [[Varşava]]<nowiki/>dan [[Sankt-Peterburq]]<nowiki/>a doğru yola düşən və vergi gəlirləri daşıyan poçt qatarını qarət etdilər.<ref name="M"></ref> Qatara hücum [[Vilnüs]] yaxınlığındakı Bezdanidə həyata keçirilmişdi və Pilsudski burada ələ keçirdiyi vəsaiti hərbi dəstələri maliyyələşdirmək üçün müsadirə etdi. Tək bu uğurlu qarətdən əldə edilən vəsait 200812 rubla bərabər idi ki, bu da Pilsudskinin dəstələrinin son iki ildə əldə etdiyi göstəriciyə bərabər idi.<ref name="L"></ref><ref name="N"></ref>
[[1908]]-ci ildə Pilsudski üç həmkarı, Vladislav Sikorski, Marian Kukiel və Kazimir Sosnkovski ilə birlikdə Aktiv Mübarizə Birliyinin ({{dil-pl|Związek Walki Czynnej}}) əsasını qoydu.<ref name="L"></ref> Birliyin əsas məqsədi gələcəkdə qurulacaq Polşa ordusuna hərbi və mülki zabitlər yetişdirmək idi.<ref name="G"></ref>
[[1910]]-cu ildə biri Polşanın [[Avstriya-Macarıstan İmperiyası|Avstriya]]<nowiki/>da yerləşən hissəsi olan [[Lvov]]<nowiki/>da (hazırda [[Ukrayna]]<nowiki/>nın tərkibinə daxildir), digəri isə [[Krakov]]<nowiki/>da olmaqla iki dəstə hərbi təlim gördü. Avstriyalı rəsmilərin icazəsi ilə Pilsudki burada hərbi qüvvələr yetişdirmək üçün bir sıra "idman dərnəkləri" və daha sonra Tüfəngçilər Dərnəyini təsis etdi. [[1912]]-ci ildən etibarən Pilsudski Meçislav adı altında Tüfəngçilər Dərnəyinin baş komandiri oldu. [[1914]]-cü ildə onların sayı 12000 nəfərə çatdı.<ref name="D"></ref><ref name="L"></ref> [[1914]]-cü ildə Pilsudski "təkcə bir qılınc millətin gələcəyi üçün tarazlığı saxlaya bilər" demişdir.<ref name="L"></ref>
== Birinci dünya müharibəsi ==
| |||