Yozef Pilsudski: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
→‎Birinci dünya müharibəsi: təkmilləşdirmə, yeniləmə
Sətir 132:
Pilsudski strategiyasını rus ordusu müharibə üçün qüvvələrini [[Rusiya]]<nowiki/>nın tərkibində olan [[Polşa]] və [[Varşava]] ərazisindən çəkdiyi zaman boş qalmış ərazilərə birliklərini göndərmək və burada inqilab başlatmaq üzərinə qurulmuşdu.<ref name="G"></ref><ref name="BB">{{harvnb|Cienciala|2002|p=}}</ref> Pilsudski müharibənin ilk günlərində məhdud olan güclərindən istifadə edərək "Xəyali Polşa hökumətinin" əmrləri ilə addımlar atırdı və bu zaman Avstriya tərəfinin onlar üçün müəyyənləşdirdiyi roldan kənara çıxırdılar.<ref>{{harvnb|Urbankowski|1997|p=174-175}}</ref> [[Avstriya-Macarıstan İmperiyası|Avstriya-Macarıstan]] tərəfi Polşa birlikləri üçün kəşfiyyat və ya ehtiyac olduğu zaman Avstriya ordusunu dəstəkləmək üçün əlavə qüvvələr olaraq dəyərləndirirdi.<ref>{{harvnb|Urbankowski|1997|p=178-179}}</ref> Həmçinin bu qüvvələr azad olunmuş Polşa qəsəbələrinin qorunmasında milis gücü kimi istifadə olunmalı idi. [[12 avqust]] [[1914]]-cü ildə Pilsudskinin qüvvələri Kielce qəsəbəsini ələ keçirdi, ancaq burada gözlədiyindən daha az dəstək gördü.<ref>{{harvnb|Urbankowski|1997|p=180-182}}</ref>
[[Şəkil:Józef Piłsudski with Supreme Command of Polish Military Organisation in 1917.PNG|250px|thumb|right|Pilsudski Polşa Hərbi Xidmətinin yüksək rütbəli komandanlığı ilə birlikdə.]]
Rəsmi olaraq qurulan Polşa Legionlarının Birinci Briqadanın tərkibinə verilməsindən sonra bir neçə əhəmiyyətli qələbə qazandı.<ref name="D"></ref><ref name="G"></ref> O, həmçinin [[1914]]-cü ilin payızında [[İngiltərə]] hökumətinə yazmış olduğu gizli müraciətində legionlarının İngiltərə və Fransaya qarşı mübarizə aparmayacağını və qüvvələrini yanlız [[Rusiya İmperiyası|Rusiya]]<nowiki/>ya qarşı yönəldəcəyini bildirdi. Pilsudski [[Böyük Fransa inqilabı]]<nowiki/>ndan ilhamlanaraq legionun heyətini Vətəndaşlar olaraq adlandırdı və onlar Komandir tərəfindən idarə olunurdu. Legionlar [[Üçlər ittifaqı]] ilə birlikdə Rusiyaya qarşı [[1917]]-ci ilə qədər mübarizə apardı. Legionlar öz fəaliyyətinə başladıqdan qısa müddət sonra, [[1914]]-cü ildə Pilsudski casusluq və təxribat əməliyyatlarını həyata keçirmələri üçün Polşa Hərbi Xidmətini təşkil etdi.<ref name="BB"></ref>
[[Şəkil:Jozef Pilsudski2.jpg|150px|thumb|left|Pilsudski [[Birinci dünya müharibəsi]] illərində.<br/>[[1914]]-cü il.]]
[[1916]]-cı ilin ortalarında Polşa Legionlarının da qoşulduğu Kostiçnovka döyüşündə 2000 əsgər itkisi bahasına da olsa strateji zəfərin qazanılmasından sonra Pilsudski [[Üçlər ittifaqı]]<nowiki/>ndan Polşanın müstəqilliyinə zəmanət verməsini istədi.<ref name="D"></ref><ref name{{harvnb|Rąkowski|2005|p="G">109-111}}</ref> Bu tələbi möhkəmləndirmək məqsədi ilə özü istifadə etdi və bir neçə Polşa zabiti də onun bu qərarını izlədi.<ref>{{harvnb|Urbankowski|1997|p=251-252}}</ref> [[5 noyabr]] [[1916]]-cı ildə Üçlər ittifaqı [[Rusiya İmperiyası|Rusiya]]<nowiki/>ya qarşı [[Birinci dünya müharibəsində Şərq cəbhəsi|şərq cəhbəsi]]<nowiki/>nə göndərilə biləcək Polşa birliklərinin sayını artırmaq və [[Almaniya İmperiyası|Almaniya]]<nowiki/>nın [[Birinci dünya müharibəsində Qərb cəbhəsi|qərb cəbhəsi]]<nowiki/>ndə işini yüngülləşdirmək məqsədi ilə Polşanın müstəqilliyini elan etdi.<ref name="CC">[https://www.britannica.com/EBchecked/topic/460674 Józef Piłsudski] at the Encyclopædia Britannica.</ref><ref name="DD">{{harvnb|Biskupski|2000|p=}}</ref>
 
Pilsudski [[Üçlər ittifaqı]] tərəfindən formalaşdırılan [[Polşa krallığı (1917-1918)|Polşa krallığı]]<nowiki/>nda Hərbi Nazir olaraq xidmət etmək təklifini qəbul etdi və Polşa Krallıq Ordusunun məsuliyyətini öz üzərinə götürdü. [[1917]]-ci ilin [[fevral]]<nowiki/>ında [[Rusiya İmperiyası|Rusiya]]<nowiki/>da [[Fevral inqilabı|inqilab]] olduqdan sonra Üçlər ittifaqının vəziyyəti getdikcə pisləşməyə başladı. Bu pisləşməni müşahidə edən Pilsudski məğlub tərəfdə qərar tutmamaq və birliklərinin "alman müstəmləkə qüvvələri" olaraq görülməməsi üçün getdikcə Üçlər ittifaqı ilə uzlaşma əldə etməyən mövqedən çıxış etməyə başladı. [[1917]]-ci ilin [[iyul]]<nowiki/>unda baş verən [[And böhranı]]<nowiki/>ndan sonra Pilsudski öz əsgərlərinə Almaniya İmperatoruna qarşı sədaqət andı içməyi qadağan etdi. Bu səbəblə də o, almanlar tərəfindən [[Maqdeburq]]<nowiki/>da həbs olundu. Ardınca Polşa tərəfinin hərbi birlikləri ləğv olundu və qüvvələri [[Avstriya-Macarıstan İmperiyası|Avstriya]] ordusuna cəlb olundu. Bu qərardan sonra Polşa Hərbi Xidmətini təşkil edən qüvvələr alman mövqelərinə hücum etməyə başladı.