Yozef Pilsudski: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
→Polşa-SSRİ müharibəsi: təkmilləşdirmə, yeniləmə |
|||
Sətir 191:
{{sitat|O vaxtlar hələ xaricdə Pilsudskinin sonradan formalaşacaq prestijindən əsər-əlamət yox idi. Müharibədən əvvəl bir inqilabçı kimi partiyasını çəkişmələr və bölünmələrə səbəb olacaq mübarizə şəraitinə gətirdi. Birinci dünya müharibəsində Polşa legionlarına komandanlıq etdi və daha sonra orduları ilə polyakların tarixən itirdiyi Vilnüs və Kievi geri aldı. Polşa Sosialist Partiyasından ayrıldı və Üçlər ittifaqı ilə olan müttəfiqliyini ləğv etdi. Daha sonra isə, Antanta ölkələri ilə müttəfiqlik əlaqələri qurmaqdan imtina etdi. Pilsudki Fransa və İngiltərədə Polşanı məhvə sürükləyən xain müttəfiq, Rusiyada isə imperializmin saxtakar nökəri olaraq görülürdü. Lenindən Llyod Corca qədər olan siyasətçilər və Pravdadan Morninq Stara qədər olan qəzetlərin hamısı Pilsudskini hərbi və siyasi baxımdan uğursuz olaraq qiymətləndirirdi. 1920-ci ilin avqustunda hər kəs onun fəlakətli kariyerasının Varşavanın itirilməsi ilə öz zirvəsinə çatacağını düşünürdü.|müəllif=Norman Devis. Ağ qartal, qırmızı ulduz: Polşa-Sovet müharibəsi: 1919-1920. 225 səh.}}
[[Şəkil:Jozef Pilsudski.jpg|175px|thumb|left|Yozef Pilsudski [[marşal]] formasında.]]
Buna baxmayaraq, növbəti bir neçə həftə ərzində [[1920]]-ci ilin [[avqust]] ayı boyunca baş verən [[Varşava döyüşü (1920)|Varşava döyüşü]]<nowiki/>ndə ənənəvi olmayan və riskli strategiyası ilə Pilsudski [[Qızıl Ordu]]<nowiki/>nun irəliləməsini dayandırdı.<ref name="CCC"></ref> Yozef Pilsudski və Tadeuş Rozvadovski tərəfindən hazırlanmış olan Polyak planı sonralar digərləri tərəfindən daha da inkişaf etdirildi.<ref>{{harvnb|Erickson|2001|p=95}}</ref> Sonralar Pilsudskinin tərəfdarları onun bu planın hazırlanmasındakı rolunu qabardaraq, təkbaşına hazırlaması səviyyəsinə çatdırdığı halda, əleyhdarları onun rolunu ən aza endirməyə çalışacaqdı.<ref name="AAAA">{{harvnb|Lönnroth|1994|p=230}}</ref> Qərbdə uzun müddət gəzən söz-söhbət Polşanın xilaskarının Polşadakı Fransa Hərbi Missiyasının rəhbəri olan general Maksim Veyqand olması şəklində olsa da, çağdaş tarixçilərin araşdırmaları bu rolun minimum səviyyədə olduğunu göstərir.<ref name="BB"></ref><ref name="AAAA"></ref><ref>Szczepański, Janusz. [https://web.archive.org/web/20071202074444/http://www.mowiawieki.pl/artykul.html?id_artykul=404 "Kontrowersje Wokół Bitwy Warszawskiej 1920 Roku (Controversies surrounding the Battle of Warsaw in 1920)"]. Mówią Wieki online (in Polish). Archived from [http://www.mowiawieki.pl/artykul.html?id_artykul=404 the original] on 2 December 2007. Retrieved 15 January 2008.</ref>
Pilsudskinin planı Polşa ordusunun [[Visla|Visla çayı]] boyunca geri çəkilərək Varşavada yerləşən [[Vepş çayı]]<nowiki/>ndakı körpülər daxil olmaqla müdafiə xətti qurması və birliklərin 25%-ni cənub istiqamətinə əks-hücum üçün cəmləməkdən ibarət idi. Planın davamında general Yozef Hallerin komandanlığındakı iki ordunun şərqdən [[Varşava]]<nowiki/>ya doğru hücuma keçən [[Qızıl Ordu]] qarşısında geri çəkilməyərək nəyin bahasında olur-olsun öz mövqelərini qorumaları nəzərdə tutulmuşdu. Eyni zamanda, general Vladislav Sikorskinin komandanlığındakı bir ordu Varşavanın şimalında mövqe tutaraq Polşa ordusunun xəttini buradan mühasirəyə almağa çalışan Qızıl Ordunun önünü kəsməli idi. Döyüşdə ən əhəmiyyətli rol isə yeni yığılmış və döyüşlərdə təcrübə qazanmış 20 min nəfərlik Tətil ordusu olaraq da adlandırılan ehtiyat ordunun üzərinə düşürdü. Bu orduya Pilsudski şəxsən komandanlıq edirdi. Ehtiyat ordu Visla-Vepş üçbucağından Polşa kəşfiyyatının müəyyənləşdirdiyi Qızıl Ordunun zəif cinahları olan qərb və cənub-qərb istiqamətlərindən şimala doğru ildırım sürətilə hücuma keçməli idi. Bu hücum Qızıl Ordunun qərb cəbhəsini ehtiyat qüvvələrindən ayrı salacaq və Sovet hücum hərəkatının nizamını pozacaqdı. Ən sonda isə Sikorskinin komandanlığındakı ordu ilə Pilsudskinin komandanlığındakı ehtiyat ordu arasındakı boşluq [[Şərqi Prussiya]] sərhəddinə doğru bağlanacaq və mühasirəyə alınan Qırmızı Ordu yox ediləcəkdi.
| |||