Kot-d'İvuar: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k →‎top: clean up
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 71:
[[Şəkil:Côte d'Ivoire, administrative divisions - de - colored2.svg|thumb|right|250px|Kot-d'İvuar dövlətinin regionları]]
 
'''Kot-d'İvuar''' ( Ölkə adı '' Fil Dişi Sahili '' ya da ''Fil Dişi Sahili Respublikası'' olaraq da istifadə edilə bilər)([[Fransız ]]: ''Côte d' Ivoire'' [kot diˈvwaʀ]) — [[Afrika]] qitəsində dövlət. Ölkənin sərhəd qonşularını ( şimaldan saat istiqamətində ) [[Mali]], [[Burkina-Faso]], [[Qana]], [[Liberiya]] və [[Qvineya|Qvineyadır]]. Bundan başqa ölkənin cənubunda [[Atlantik okean|Atlantik okeanı]] yerləşir. Ölkənin paytaxtı [[Yamusukro]]dur.
Ölkənin sərhəd qonşularını ( şimaldan saat istiqamətində )[[Mali]], [[Burkina Faso]], [[Qana]], [[Liberiya]] və [[Qvineya]] dir. Bundan başqa ölkənin cənubunda [[Atlantik okeanı]] yerləşir. Ölkənin paytaxtı [[Yamusukro]]dur .
 
== Ölkə adı ==
Ölkənin yerləşdiyi bölgələrdə sahib olduğu çox sayda fil səbəbiylə xvı əsrdə [[Portuqaliya]]lılar tərəfindən fil dişi əldə edə bilmək və ticarətini reallaşdırmaq adına fil ovlanmış və bir çox fil ovçular tərəfindən öldürülmüşdür. Bu hadisə səbəbi ilə ölkənin adı Fransızca '' Fil Dişi Sahili '' mənasını verən '' Côte d' Ivoire '' olaraq müəyən olunmuş, fil dişi uzun illər ölkənin ən əhəmiyyətli ixracat qaynaqlarından birini təşkil etmişdir. Ancaq ölkə adının hər bir dildə fərqli versiyalarda deyilməsi (Fil Dişi Sahili, Elfenbeinküste, Ivory Coast, Costa de Marfil və s.) və beynəlxalq sahələrdə qarışıqlıqlara səbəb olması ilə əlaqədar 1985-ci ildə dövrün dövlət başçısı [[Feliks Houphouët - Boigny]] aldığı qərar ilə ölkə adının bundan sonra yalnız Fransız halı ilə istifadə ediləcəyini və digər dillərə də çevrilməyəcəyini ifadə etmişdir.
Ölkənin yerləşdiyi bölgələrdə sahib olduğu çox sayda fil səbəbiylə xvı əsrdə
[[Portuqaliya]]lılar tərəfindən fil dişi əldə edə bilmək və ticarətini reallaşdırmaq adına fil ovlanmış və bir çox fil ovçular tərəfindən öldürülmüşdür. Bu hadisə səbəbi ilə ölkənin adı Fransızca '' Fil Dişi Sahili '' mənasını verən '' Côte d' Ivoire '' olaraq müəyən olunmuş, fil dişi uzun illər ölkənin ən əhəmiyyətli ixracat qaynaqlarından birini təşkil etmişdir. Ancaq ölkə adının hər bir dildə fərqli versiyalarda deyilməsi (Fil Dişi Sahili, Elfenbeinküste, Ivory Coast, Costa de Marfil və s.) və beynəlxalq sahələrdə qarışıqlıqlara səbəb olması ilə əlaqədar 1985-ci ildə dövrün dövlət başçısı [[Feliks Houphouët - Boigny]] aldığı qərar ilə ölkə adının bundan sonra yalnız Fransız halı ilə istifadə ediləcəyini və digər dillərə də çevrilməyəcəyini ifadə etmişdir.
 
== Coğrafiya ==
Sətir 82 ⟶ 80:
[[Şəkil:Côte d'Ivoire Map.jpg|thumb|right|300px|Kot-d'İvuarın xəritəsi]]
 
Ölkənin cəmdə sahib olduğu 3.458 km sərhədin 545 km-i Burkina Faso, 720 km-i Qana, 816 km-i Qvineya, 778 km-i Liberiya və 599 km-i Mali ilə olduğu halda, ölkənin həm də [[Qvineya Körfəzikörfəzi|Qvineya Körfəzinin]] nin qərbində Atlantik okeanına 515 km-lik sahil çıxışı var.
 
Ölkənin səth şəkilləri ümumi etibarilə yastı bir görünüşə sahib olmaqla birlikdə ölkənin səthi əksəriyyətlə yayla və düzənliklərdən ibarətdir. Ölkənin yalnız qərb hissələri dəniz səviyyəsindən orta hesabla 1.000 m daha yüksəkdə yerləşir. Ölkənin ən yüksək nöqtəsi Qvineya sərhədinin yaxınlığında yerləşən 1.752 m yüksəkliyə sahib olan Nimba Dağıdır. Ölkənin şimal bölgəsinin bir hissəsi Yuxarı Qvineya Yaylaları olaraq adlandırılan bölgədə yerləşir. Bundan başqa qalan bölgələrdə orta yüksəklik 200 m-dən 350 m arasında dəyişir.
Sətir 91 ⟶ 89:
Fil Dişi Sahili gənc bir əhaliyə sahib olub, 2015 təxmini məlumatlarına görə əhalinin 58,89%-i 0-24 yaş aralığındadır. Ölkənin yalnız 3,34%-i 65 yaş və yuxarıdır.
 
''' 0-14 yaş : ''' 37.94% ( kişi 4,456,646 / qadın 4,381,907 ) <br/>'''15 -24 Yaş : ''' 20.95% ( kişi 2,459,156 / qadın 2,420,284 ) <br/>'''25 -54 Yaş : ''' 33.53% ( kişi 3,997,615 / qadın 3,812,563 ) <br/>'''55 -64 Yaş : ''' 4.25% ( kişi 495,177 / qadın 493,854 ) <br/>'''65 Yaş və üzəri : ''' 3.34% ( kişi 375,276 / qadın 402,824 )
'''15 -24 Yaş : ''' 20.95% ( kişi 2,459,156 / qadın 2,420,284 ) <br/>
'''25 -54 Yaş : ''' 33.53% ( kişi 3,997,615 / qadın 3,812,563 ) <br/>
'''55 -64 Yaş : ''' 4.25% ( kişi 495,177 / qadın 493,854 ) <br/>
'''65 Yaş və üzəri : ''' 3.34% ( kişi 375,276 / qadın 402,824 )
 
== Dil ==
Ölkənin tək rəsmi dili [[FransızcaFransız dili|Fransızcadır]] dır . Bu dilidən başqa ölkə daxilində 77 fərqli dil danışılmaqdadır. Bu dillər arasında baule və diula ən geniş istifadə edilən dillərdir. Bundan başqa yerli etnik əsaslı Senufoca, Yacoubaca, Anyice, Attiece, Kulangoca, Tagwanaca və Lobice kimi fərqli dillərdən də istifadə edilir. Rəsmi dilidən başqa açıq ara danışıq dili Dioulacadır. Ölkə əhalisinin 61%-i bu dili bilir və danışır. Xüsusilə ölkənin şimal hissəsində geniş yayılan dil, eyni zamanda ticarət dili olaraq da istifadə edilir. Ancaq ölkənin Fransa koloniyası olmasından sonra ölkədə rəsmi olaraq istifadə dil Fransızcadır.
Rəsmi dilidən başqa açıq ara danışıq dili Dioulacadır. Ölkə əhalisinin 61%-i bu dili bilir və danışır. Xüsusilə ölkənin şimal hissəsində geniş yayılan dil, eyni zamanda ticarət dili olaraq da istifadə edilir. Ancaq ölkənin Fransa koloniyası olmasından sonra ölkədə rəsmi olaraq istifadə dil Fransızcadır.
 
== Din ==
Ölkə daxilində [[İslam]] ən geniş yayılmış din mövqeyində olub , əhalinin 40,2%-i bu dinə inanır. Ölkənin ən geniş yayılmış ikinci din isə 38,7% ilə [[Xristianlıq]] dinidir. Bunun içərisində [[Roma-Katolik kilsəsi|katolik]] məzhəbinə mənsub xristianların nisbəti 19.3%, [[Protestantlıq|protestant]] məzhəbinə mənsubları 19,3% səviyyəsindədir. Bu iki dindən başqa 2011-2012 məlumatlarına görə yerli Afrika dinlərinə inananlarıdan başqa hər hansı bir dinə mənsub olmadığını bəyan edən kiçik bir qrupda mövcuddur.{{İstinad siyahısı}}{{Kot-d'İvuar-qaralama}}{{Kot-d'İvuar mövzularda}}
 
== İstinadlar ==
{{İstinad siyahısı}}
 
{{Kot-d'İvuar mövzularda}}
{{Kot-d'İvuar-qaralama}}
{{Afrika Birliyi}}
{{İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı}}