Yaqub Həsənzadə

Yaqub Dadaş oğlu Həsənzadə (1906-cı il İran, Cənubi Azərbaycan, Sərab ş, 16 aprel 1975-ci il Bakı ş.) sovet partiya və dövlət xadimi, Azərbaycan SSR Ali Məhkəməsinin üzvü, İkinci Dünya müharibəsinin iştirakçısı.

Həyatı

Erkən illəri

Yaqub Həsənzadə Dadaş oğlu, 1906-cı ildə Cənubi Azərbaycanın Sərab şəhərində anadan olub. 1912-ci ildə valideynləri və böyük qardaşı Həmidullah Həsən-zadə ilə birlikdə Bakıya köçüb. 16 yaşında, anasının vəfatından və atasının Səraba qayıtmasından sonra Yaqub Həsənzadə müstəqil həyata başlayaraq 1923-cü ildə Azərbaycan Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin nəzdindəki Sovet Partiya Məktəbində oxuyur və parlaq bir məzun olduqdan sonra rəhbər işlərə göndərilir.

Fəaliyyəti

Yaqub Həsənzadə bir sıra keçmiş qəza və dairə (Qazax, Laçın, Salyan, Naxçıvan 1926-1931) komsomol komitələrinin katibi vəzifəsində işləyir. 1931-1934-cü illərdə Naxçıvan Vilayət Partiya Komitəsinin katibi, Noraşen rayonu partiya komitəsinin katibi, Azərbaycan Kommunist (bolşeviklər) Partiyası Şuşa rayon Komitəsinin məsul katibi, Azərbaycan Lenin Kommunist Gənclər İttifaqı Komitəsi MK-nın üzvü, Azərbaycan K(b)P Naxçıvan və Dağlıq Qarabağ Vilayət Komitələrinin plenum və büro üzvü seçilmişdir.

Sonradan Azərbaycan Mərkəzi Nəzarət Komissiyasının qərarı ilə Yaqub Həsənzadə 1937-ci ilin əvvəlinə qədər işlədiyi Azərbaycan SSR Ali Məhkəməsinin üzvü kimi işə göndərilir.

1936-cı ilin sonunda Azərbaycan SSR NKVD orqanları Yaqub Həsən-zadənin böyük qardaşı Həmidulla Həsən-zadəni həbs etdilər. Bu baxımdan Yaqub Həsən-zadə qardaşı ilə "xalq düşməni" kimi münasibətlərdə olmaqda ittiham olundu. Partiyadan xaric edildi, eyni zamanda vəzifəsindən uzaqlaşdırıldı.

“Böyük Vətən Müharibəsi”ndə

Artıq Kapitan olan Yaqub Həsən-zadə, batalyon komissarından, Qırmızı Bayraq Alayının 77-1 nömrəli 105-ci Piyada alayının partiya təşkilatçısından, orduda alay komandirinin müavini kimi, şəxsi cəsarəti ilə dəfələrlə batalyon komandirini əvəz edir və batalyonu hücuma keçiridi və qələbə qazanırdı.

Yaqub Həsən-zadə tez bir zamanda Kuban və Ukraynadakı bir sıra yaşayış məntəqələri–Vişnevski, Oktoberfest, Novo-Lyubimovka, Kanada, Şevçenko və başqaları uğrunda gedən döyüşlərdə göstərdiyi qəhrəmanlığa görə şöhrət qazanır. O, döyüşlərdə göstərdiyi cəsarətə görə yüksək döyüş xarakteristikası alaraq gümüş və qızıl lövhələrlə bəzədilmiş bir revolver ilə mükafatlandırılır. Revolverin üzərində Marşal Jukovun imzası ilə "Hərbi istismarlara görə minnətdarlıq" yazısı yazılmışdı. O, bundan savayı “Qırmızı Ulduz” ordeni, Sovet İttifaqının marşalı A.A. Qreçenko tərəfindən təltif olunan "Böyük Vətən Müharibəsində şücaət və şücaətə görə", "Qafqazın müdafiəsinə görə", "Almaniya üzərində qələbəyə görə" medalı bir sıra yubiley medallarına laiq görülür.

Ancaq sonradan, II Dünya Müharibəsi illərində qardaşının ideologiyaya zidd siyasi fəaliyyətinin əsas gətirilərək tutulması Yaqub Həsənzadənin Ukraynanın Vişnyovvka kəndinin faşist işğalçılarından azad edilməsinə görə sovet rəhbərliyi tərəfindən təltif edildiyi “SSRİ Qəhrəmanı” titulunun verilməməsinə səbəb oldu. Mükafat 1955-ci ildə qardaşı Həmidulla Həsənzadə vəfat etdikdən sonra bərpa edildi.

Müharibədən sonra

Müharibədən qayıtdıqdan sonra Yaqub Həsən-zadə rəhbər vəzifələrdə çalışdı. Belə ki, Alüminium zavodunun partiya bürosunun katibi, "Aztrikotazhombinat"ın direktoru, "Zakromstroy" trestinin direktor müavini, Azərbaycanın neft və soyutma bazasının direktoru kimi fəaliyyət göstərir. 1949-cu ildən 1957-ci ilin ortalarına qədər Azərbaycan SSR Nazirlər Sovetinin nəzdində mədəniyyət və təhsil müəssisələri komitəsi sistemində çalışır. Respublika əhəmiyyətli fərdi təqaüdçü olan Yaqub Həsənzadə o zamankı Oktyabr rayonundan (indiki Səbail rayonu) Bakı şəhərinin deputatı seçilmişdir.

Tanınmış şair, Böyük Britaniyanın “10 ən yaxşı xarici şairi” adına layiq görülmüş Nigar Həsənzadənin babasıdır.

Mükafatları

• “Qırmızı Ulduz” ordeni
• "Böyük Vətən Müharibəsində şücaət və şücaətə görə" medalı
• "Qafqazın müdafiəsinə görə" medalı
• "Almaniya üzərində qələbəyə görə" medalı
• “SSRİ Qəhrəmanı” titulu

Vəfatı

1975-ci ildə vəfat etmiş və Yasamal qəbiristanlığında dəfn edilmişdir.