Qafqazşünaslıq: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Teqlər: Mobil redaktə Mobil veb redaktə |
Teqlər: Mobil redaktə Mobil veb redaktə |
||
Sətir 8:
Qədim yunan dramarturqu Esxil “Zəncirlənmiş Proemetey” əsərində ilk dəfə Kavkaz (Qafqaz) dağları ifadəsini işlətmişdir. O, Qafqazı “bütün dağların hökmdarı”adlandırmış və onun “dünyanın qurtaracağında, vəhşi skiflərin çölü” yaxınlığında yerləşdiyini, uca dağlar silsiləsindən ibarət olduğunu, orada “amazonkalar qoşunu”nun varlığını, həmin yerlərdən solda “dəmirçi xaliblər”in yaşadığını qeyd etmişdir. Esxilin ardınca digər antik müəlliflər də Qara dənizdən şərqdəki dağları və bütün regionu Qafqaz adlandırmışlar. Orta əsr ərəb coğrafiyaşünasları da daha çox Qafqaz ifadəsini işlətməyə üstünlük vermiş və beləcə Qafqaz bu regionun adı kimi qəti möhkəmlənmişdir.
==Qafqaz Coğrafiyası==
Qafqaz tarixi-coğrafi baxımdan şərqdə Xəzər dənizi, qərbdə Qara və Azov dənizləri ilə, şimalda Kuma-Manıç çökəkliyi ilə hüdudlanır, cənubda isə Urmiya və Van göllərinə qədərki ərazini əhatə edir. Ümumi sahəsi 600 min km2-dən artıqdır. Taman yarımadasından Dərbəndə kimi uzanan Böyük Qafqaz dağları silsiləsi Qafqaz regionunu iki yerə – Şimali Qafqaza və Cənubi Qafqaza ayırır. Rusiya, Sovet tarixşünaslığında qəsdən bu bölgü qabardılmış, Şimali Qafqaz və Cənubi Qafqaz ayrıca, tamamilə fərqli bölgələr kimi təqdim edilmiş, onlar arasındakı tarixi, etnik, siyasi, iqtisadi və mədəni əlaqələrin əhəmiyyəti isə əksinə, kiçildilmişdir. Bundan güdülən məqsəd Rusiyanın Şimali Qafqazda yeritdiyi müstəmləkəçilik siyasətinə, yerli xalqlara qarşı zorakılıq aktlarına qarşı Cənubi Qafqaz xalqarının etiraz etmələrini önləməkdir.
Sovet tarixşünaslığında həmçinin Qafqazın cənub hüdudları təhrif edilmiş və Sovet İttifaqının Türkiyə və İranla dövlət sərhəddi həm də Qafqazın cənub qurtaracağı kimi təqdim edilmişdir. Əslində isə tarixi və coğrafi baxımdan Qafqaz regionunun cənub hüdudlarının cənubda Urmiya gölündən cənuba, cənub-qərbdə Van gölünə qədər uzandığını qəbul etmək lazımdır. Məhz belə yanaşma Qafqaz regionunda minilliklər boyu cərəyan etmiş siyasi prosesləri, xüsusən də qədim və orta yüzilliklərdə mövcud olmuş siyasi qurumları, baş vermiş tarixi hadisələri bütöv bir tam kimi anlamağa kömək edir.
== İstinadlar ==
| |||