Saklar: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
kRedaktənin izahı yoxdur |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 6:
[[Orta Asiya]]dakı sakların adı e.ə. VII əsrdə yaradılmış [[Avesta]]da da çəkilir.Diqqəti cəlb edən budur ki,bu mənbədə saklar həm də tur,yaşadıqları ərazi isə [[Turan]] adlanır.İranşünaslar sakları İrandilli saydıqları üçün [[turlar]]ı da Iran dilli hesab edir və [[İran]] eposundakı [[İran-Turan müharibələri]]ni [[farslar]]ın iki hissəsi arasındakı müharibə kimi qələmə verirlər.Halbuki,[[Firdovsi]]nin [[Şahnamə]]sində [[Turan]] [[türklər]]in ölkəsi kimi göstərilmişdir.
[[Orta Asiya]]da saklar haqqında e.ə. V əsrdən başlayaraq antik müəlliflər yazmışlar.Lakin onların bəziləri sakları ənənəvi olaraq [[skiflər]] adlandırırlar.
Saklar [[Azərbaycan]]ın qədim tarixində də dərin iz qoymuş və [[Azərbaycan türkləri]]nin etnogenezində mühüm rol oynamış qədim türk etnoslarından biridir.E.ə. VII əsrdə [[kimmerlər]in (kəmərlər) ardınca saklar (antik müəlliflərin əsərlərində [[skiflər]]) Güney [[Qafqaz]]a gəlmiş,buradan da [[Ön Asiya]]ya-[[Manna]] və [[Midiya]] ərazisinə keçmişlər.Bəzi tədqiqatçılara görə bu hadisə e.ə. 680-ci ildə baş vermişdir.(Kirzioğlu M. Fahrettin,Kars tarihi,I cild,İstanbul,1953)[[Herodot]] [[Midiya]] hökmdarı [[Kiaksar]]ın hakimiyyəti illərində (e.ə. 625-584) Şimaldan [[skiflər]]in [[Midiya]]ya gəldiyini yazmışdır.[[Q.Qeybullayev]] qeyd edir ki,bu məlumatda konkret olaraq kimin nəzərdə tutulduğu məlum deyil.Bəlkə də bu köçlərdən biri sakların,digərləri isə [[kimmerlər]]indir.Şimaldan gələn sakların bir hissəsi indiki [[Azərbaycan respublikası]] ərazisində və [[Qərbi Azərbaycan]] (indiki [[Ermənistan]]) ərazisində məskunlaşmış,digər bir hissəsi isə [[Manna]] və [[Midiya]]ya getmişdir.
== Sakların şəxs adları ==
<blockquote>Paruyr - (e.ə. VII əsr) – V əsr erməni tarixçisi [[Moisey Xorenli]]nin (M.Xorenli hay deyildi,ərmən idi və [[ərmən tayfaları]]nın da çoxunun türk tayfaları olması məlumdur.Xorenlinin hay olmadığını göstərən bir faktda odur ki,o vəhşi hay tayfalarından danışarkən onlar-[[haylar]] ifadəsini işlədir,lakin [[ərmənlər]]dən danışarkən biz [[ərmənlər]] deyir.) əsərində qrabarca “skaodri”,yəni “sak oğlu” adlandırılır və [[Ermənistan]] çarı kimi qeyd edir.Ad türkcə “bar”-var,özüdür və “ur” - -varis,övlad sözlərindən (addakı “y” səsi qrabarca əlavə olunmaqla ur türk sözünün qrabarca yur kimi yazılışından əmələ gəlmişdir) ibarətdir.Paruyrun etnik mənsubiyyətcə sak olmasını sübut edən başqa fakt da var.[[Moisey Xorenli]] yazır ki,Paruyr [[Midiya]] hökmdarı [[Kiaksar]]ın [[Assuriya]]nın paytaxtı [[Nineva]] şəhərini tutmasında iştirak etmişdir.Deməli Paruyr [[Kiaksar]]ın müttəfiqi idi.Başqa mənbələrdən məlumdur ki,[[Nineva]]nın e.ə. 612-ci ildə tutulmasında [[Kiaksar]]a [[ərmənlər]] yox,[[haylar]] yox məhz [[skiflər]] kömək etmişdilər.([[Madaylar]]ın və sakların zərbəsinə davam gətirməyən [[Assur]] çarı Sinşar-İşkun özünü hərəmxanası və xəzinəsi ilə birgə yandırmışdı) Bu məlumatda [[skiflər]] deyiləndə sakların nəzərdə tutulduğu şübhəsizdir.Çünki [[Moisey Xorenli]] Paruyru sak oğlu adlandırır.</blockquote>
| |||