Məmməd Əlili: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
mükafatları, vikiləşdirmə |
||
Sətir 7:
|İlk adı =
|Digər adları =
|Doğum tarixi =
|Doğum yeri = [[Bakı]], [[Rusiya İmperiyası]]
|Vəfatı =
|Vəfat yeri =
|Vəfat səbəbi =
Sətir 18:
|Peşəsi = [[aktyor]]
|Milliyyəti = [[Azərbaycanlılar|azərbaycanlı]]
|Vətəndaşlıq = {{Rusİmp}}→<br
|Təhsili =
|Fəaliyyət illəri =
|İstiqamət =
|Tanınır =
|Mükafatları = {{Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi|1960}}<br>{{"Əməkdə fərqlənməyə görə" medalı|1959}}
|imdb_id = 1117303
|İmzası =
Sətir 29:
}}
'''Əlili Məmməd Əli oğlu Əlizadə''' ([[7 noyabr]] [[1898]], [[Bakı]]
== Həyatı ==
Məmməd Əlili 7 noyabr 1898-ci ildə [[İçərişəhər]]də, kasıb ailədə doğulmuşdu. Uşaqlığı ağır keçmişdi. Ailənin dolanışığına kömək etmək məqsədilə müxtəlif işlərlə məşğul olmuşdu. [[Cəfər Cabbarlı]] ilə tanış olandan sonra həyatı dəyişmiş, C. Cabbarlı onu məktəbə cəlb etmişdi. Onların uşaqlıqda başlanan dostluğu sonralar da davam etmişdir.
M. Əlilinin incəsənətə bağlılığının tarixi "Pusfilm"in [[Bakı]]da çəkdiyi [[Neft və milyonlar səltənətində (film, 1916)|"Neft və milyonlar səltənətində"]] filminin tarixindən, yəni [[1916]]-cı ildən başlayır. O vaxt mollaxanada oxuyan Məmməd filmin mollaxana ilə bağlı səhnəsində şagirdlər arasında rola çəkildi. İlk vaxtlar o, teatrda suflyor, truppa müdiri, tamaşa idarəedicisi, rejissor assistenti, rejissor kimi işləmişdi. [[1932]]-ci ildə [[Moskva]]da Malı Teatrın yardım heyətində işləyə-işləyə rejissorluq sənətinin sirlərini öyrənib. Özünü bacarıqlı təşkilatçı və xarakter aktyor kimi tanıdan Əlilini Çeçen-İnquş MSSR-ə peşəkar teatr yaratmaq məqsədilə ezam edirlər. Burada da etimadı layiqincə doğruldan Məmmədi Cəfər Cabbarlı [[Bakı]]ya dəvət edir. O vaxt [[Almaz (film, 1936)|"Almaz"]] bədii filmi çəkilirdi və Əlili rejissor asistenti kimi işə başladı. O, Cəfər Cabbarlının bütün tamaşalarının ərsəyə gəlməsində əvəzedilməz rol oynamışdı. Həmin dövrlərdə Azərbaycanda çəkilmiş bütün kinolarda Əlilinin böyük əməyi vardı. O, "[[Dənizi fəth edənlər (film, 1959)|"Dənizi fəth edənlər"]] filminin çəkilişləri zamanı yanğının içində bəzi kadrları çəkib və səhnə elə buna görə də çox təbii alınıb. Əlili Neft Daşlarının fəxri vətəndaşı olub. Orada heç kəsə 10 gündən artıq qalmağa icazə verilmirdi, ona isə 9 ay qalmaq nəsib olmuşdu. "Dənizçilər haqda dastan" və "Dənizi fəth edənlər" filmləri məhz Neft Daşlarında çəkilib.
Əlili məşhur rejissorlar Ç.Q.Sabinski, İ.A.Savçenko, [[Boris Barnet]], [[İosif Xeyfits]], A.Zorxi, [[Qriqori Aleksandrov]], R. Karmen və başqaları ilə işləmiş, onladan öyrənmişdir. Onun [[Azərbaycan]]ın əməkdar incəsənət xadimi adını almasında R.Karmenin xüsusi rolu olmuşdu. Müvəffəqiyyətlə çəkdikləri "Dənizçilər haqqında dastan" və "Dənizi fəth edənlər" filmləri böyük uğur qazanmışdı və bir sıra sənətkarlara buna görə fəxri ad verilmişdi. R.Karmen Əlilinin də adını o siyahıya saldırıb [[Moskva]]ya gedir, amma Əlilinin familiyasının siyahıdan çıxarıldığını eşidir. Bundan sonra o Məmməd Əlilinin adını bərpa elətdirməyə nail olur. Bir versiyaya görə məhz familiyasına görə Məmməd Əliliyə ad vermək istəmirmişlər. Bu familiyaya görə [[1937]]-ci ildə də onun başı çox ağrımışdı.
▲* Aktyor [[Qorxmaz Əlili]]nin atasıdır.
== Mükafatları ==
* [["Əməkdə fərqlənməyə görə" medalı]] — 9 iyun 1959
* "[[Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi]]" fəxri adı — 24 may 1960
== Filmoqrafiya ==
== Mənbə ==
| |||