Əbrəqunus: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Teqlər: Mobil redaktə Mobil veb redaktə
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 34:
|vebsayt =
}}
'''Əbrəqunus''' (əvvəlki adı: '''Əbrəqunis''', digər qədim adı: '''Qarakilsə''') — [[Azərbaycan|Azərbaycan Respublikası]], [[Naxçıvan Muxtar Respublikası]]nın [[Culfa rayonu]]nda kənddir.
 
Kənd [[Culfa (Azərbaycan)|rayon mərkəzi]]ndən 25&nbsp;km şimalda, [[İlandağ]]ın ətəyində, [[Əlincəçay|Əlincə çayı]]<nowiki/>nın sağ sahilində yerləşir.
 
==Tarix və etimologiyası==
Əbrəqunus [[Azərbaycan]]ın ən qədim yaşayış məntəqələrindən biridir. Arxeoloqların Əbrəqunusda aşkar etdiyi, [[Naxçıvan mədəniyyəti]] üçün xarakterik olan maddi-mədəniyyət nümunələri kəndin tarixinin qədim dövrlərə aid olduğunu sübut edir. [[İran dillərindədilləri]]ndə ( hind-avropa dillərində) əbrə, əbru " qaş " deməkdir, əbrəqunis isə torpağın qaşı mənasını verir.
 
Tədiqatlar zamanı Əbrəqunus ərazisindən qədim dövrə, o cümlədən orta əsrlərə aid edilən xeyli sayda abidələr aşkar edilmişdir ki, bu abidələr də, əsasən, qoç heykəlləri və qəbirüstü abidələrdir. Qeyd edilən abidələrin vaxtilə [[Azərbaycan]] ərazisində mövcud olmuş [[Qafqaz Albaniyası]] və [[Qaraqoyunlular|Qaraqoyunlu dövlətlərinə]] aid olduqları qeyd edilir.
 
Qədim və orta əsrlərdə [[Əlincə qalası]] və ətraf ərazilərə gedən yol Əbrəqunusdan keçirdi. Əbrəqunus XIV əsrin 80-90-cı illərində Azərbaycan xalqının [[Əmir Teymur]]<nowiki/>a qarşı apardığı mübarizənin və digər tarixi hadisələrin şahidi olmuşdur. Kənd 1590-cı ildə elə həmin il yaradılan [[Naxçıvan sancağı]]nın [[Əlincə nahiyəsi]]nin tərkibinə daxil edilmişdir.
 
1905 və 1918-ci illərdə Cənubi Qafqazda azərbaycanlı qırğınları dövründə bölgənin digər kəndləri də daxil olmaqla Əbrəqunusda da [[Andranik Ozanyan|Andranik]]in rəhbərliyi ilə erməni quldur dəstələri azərbaycanlı əhaliyə qarşı qırğınlar həyata keçirmişlər.<ref>http://1905.az/erm%C9%99nil%C9%99rin-naxcivanda-tor%C9%99tdikl%C9%99ri-soyqirimlarinin-p%C9%99rd%C9%99-arxasi/</ref><ref>http://www.serqqapisi.az/index.php/ictimai-siaysi/9467-mart-soyg-r-m-azaerbaydzanl-lara-garsh-toeraedilaen-baeshaeri-dzinayaetdir</ref><ref>http://www.akademikbakis.org/eskisite/38/25.pdf</ref> 1918-ci il may ayının 29-dan iyun ayının 20-dək Əbrəqunusda Andranikin dəstəsi ilə yerli əhali arasında şiddətli döyüşlər gedir. Andranik xeyli itki versə də, əhalini soyqırıma məruz qoya bilir. Lakin həmin ilin yayında Naxçıvanda azərbaycanlı əhalini erməni quldurlarından qorumaq və Naxçıvanın ermənilər tərəfindən tutulmasına yol verməmək məqsədilə Kazım Qarabəkir paşanın rəhbərliyi altında Naxçıvana türk qoşunları gəlir. 1918-ci il iyulun sonu, avqustun əvvəllərində Andranikin quldur dəstələri Əbrəqunusda türk qoşunları və yerli əhalinin müdafiə dəstələri ilə döyüşə girərək məğlub olurlar. Bu ağır məğlubiyyətdən sonra Andranik [[Ordubad rayonu|Ordubadın]] [[Bist]] və [[Nəsirvaz]] kəndlərindən keçərək [[Zəngəzur]]<nowiki/>a gedir.<ref>http://www.anl.az/down/meqale/respublika/2013/fevral/295441.htm</ref><ref>http://www.serqqapisi.az/index.php/ictimai-siaysi/6816-soyzh-r-m-baraedae-haezhizhaetlaer</ref>
 
Kənd 1925-1930-cu illər ərzində 30 kəndi əhatə edən dairə mərkəzi, 1930-1948-ci illər ərzində isə [[Əbrəqunis rayonu]]nun mərkəzi olmuşdur.<ref><nowiki>http://www.serqqapisi.az/index.php/humanitar/sosial/9936</nowiki></ref> Azərbaycan xalqının ümummilli lideri [[Heydər Əliyev]] ilk dəfə Əbrəqunis seçki dairəsindən millət vəkili seçilmişdir.<ref>http://www.meclis.gov.az/?/az/stenoqram/100</ref>
Sətir 82:
=== Kənd təsərrüfatı ===
Sovet dövründə Əbrəqunusda, əsasən, [[üzümçülük]]lə məşğul olublar.
Hal-hazırda kənddə, əsasən, [[üzümçülük]], [[əkinçilik]] və [[heyvandarlıq]]<nowiki/>la məşğul olurlar.
=== Sənayesi ===
Sovet dövründə Əbrəqunusda şərab zavodu fəaliyyət göstərirdi. Zavodda hazırlanan şərab bir çox [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|İttifaq respublikaları]]<nowiki/>na ixrac olunurdu.
 
==Həmçinin bax==