05:03, 19 avqust 2009 tarixindəki versiya redaktə Chobot (müzakirə \| töhfələr) 711 redaktə k Bot redaktəsi əlavə edilir: ko:아르테미스 신전 ← Əvvəlki redaktə		22:22, 28 avqust 2009 tarixindəki versiya redaktə əvvəlki halına qaytar 96.250.22.124 (müzakirə) vikiləşdirmə Sonrakı redaktə →
Sətir 1: [[Şəkil:Miniaturk 009.jpg\|thumb\|200px\|~~left\|~~Artemis Məbədin [[İstanbul]]dakı miniatüruş]]▼ ~~{{iş gedir}}~~ [[Şəkil:Artemistempleplan.jpg\|thumb\|200px\|~~right\|~~1877-ci ildə çəkilən Artemis Məbədin planı.]]▼ [[Bizanslı ~~Philon~~Filon]] ~~“Babilin~~"[[Babilin ~~asma~~Asma ~~bağlarını~~Bağları]]nı, ~~Olimpdəki~~[[Olimpdə ~~Zefis~~Zevsin ~~heykəlini~~heykəli]]ni, [[Rodos ~~Kolossusunu~~Kolossus]]unu, yüksək ~~piramidaların~~[[Misir Piramidalar]]ın qüdrətini və ~~Mausoleusun~~[[Halikarnas Mavzoleyi\|Mausoleus]]un məzarını gördüm. Amma buludlara doğru ucalan ~~Efesdəki~~[[Efes]]dəki məbədi gördükdə, digərlərinin hamısının kölgədə qaldığını hiss etdim" deyə yazmışdır.▼ ▲[[Şəkil:Miniaturk 009.jpg\|thumb\|200px\|left\|]] ~~[[Şəkil:Templum Dianae Ephesinae.PNG\|thumb\|200px\|left\|]]~~ [[Tanrı]] Artemis adına ilk türbə M.Ö. 800-cü illərdə Efesdəki nəhrin yaxınlığındakı bataqlıq sahildə qurulmuşdur. Bəzən Diana da deyilən Efes tanrısı Artemis, yunan Artemisi ilə eyni deyildir. [[Yunan Artemisi]] [[ov]] tanrısıydı. [[Efes Artemisi]] isə belindən çiyinlərinə qədər [[bərəkət]] və [[doğruluq]] tanrısıydı. ▼ ▲[[Şəkil:Artemistempleplan.jpg\|thumb\|200px\|right\|]] ~~[[Şəkil:Artemis of Ephesus.jpg\|right\|thumb\|200px\|]]~~ Bu qədim məbəddə tamamilə ~~yupiterdən~~[[yupiter]]dən düşən bir [[meteorit]] olduğu təxmin olunan müqəddəs bir daş vardı. Məbəd, sonrakı yüzilliklərdə bir neçə dəfə dağıdılmış və yenidən inşa edilmişdir. M.Ö. 600-ci illərdə Efes böyük bir ticarət limanı şəhərinə çevrildi və [[Chersiphron]] adlı bir memar yüksək daş sütünları olan yeni və böyük bir məbəd inşa etdi. ▼ ▲Bizanslı Philon “Babilin asma bağlarını, Olimpdəki Zefis heykəlini, Rodos Kolossusunu, yüksək piramidaların qüdrətini və Mausoleusun məzarını gördüm. Amma buludlara doğru ucalan Efesdəki məbədi gördükdə, digərlərinin hamısının kölgədə qaldığını hiss etdim" deyə yazmışdır. ▲Tanrı Artemis adına ilk türbə M.Ö. 800-cü illərdə Efesdəki nəhrin yaxınlığındakı bataqlıq sahildə qurulmuşdur. Bəzən Diana da deyilən Efes tanrısı Artemis, yunan Artemisi ilə eyni deyildir. Yunan Artemisi ov tanrısıydı. Efes Artemisi isə belindən çiyinlərinə qədər bərəkət və doğruluq tanrısıydı. [[Lidya]] kralı [[Croesus]], M.Ö. 550-ci ildə də Efesi ve ~~Anadoludakı~~[[Anadolu]]dakı digər yunan şəhərlərini fəth etdi. Bu döyüş zamanı məbəd dağıdıldı. Croesus, memar ~~Theodorusa~~[[Theodorus]]a əvvəlkilərin hamısını kölgədə qoyan yeni bir məbəd tikdirdi. Yeni məbəd əvvəlkindən 4 mərtəbə, 90 metrə yüksəklikdə ve 45 metrə enlikdə böyük idi. Məbədin damı yüzdən çox daş sütunla dəstəklənirdi. ▼ ▲Bu qədim məbəddə tamamilə yupiterdən düşən bir meteorit olduğu təxmin olunan müqəddəs bir daş vardı. Məbəd, sonrakı yüzilliklərdə bir neçə dəfə dağıdılmış və yenidən inşa edilmişdir. M.Ö. 600-ci illərdə Efes böyük bir ticarət limanı şəhərinə çevrildi və Chersiphron adlı bir memar yüksək daş sütünları olan yeni və böyük bir məbəd inşa etdi. ▲Lidya kralı Croesus, M.Ö. 550-ci ildə də Efesi ve Anadoludakı digər yunan şəhərlərini fəth etdi. Bu döyüş zamanı məbəd dağıdıldı. Croesus, memar Theodorusa əvvəlkilərin hamısını kölgədə qoyan yeni bir məbəd tikdirdi. Yeni məbəd əvvəlkindən 4 mərtəbə, 90 metrə yüksəklikdə ve 45 metrə enlikdə böyük idi. Məbədin damı yüzdən çox daş sütunla dəstəklənirdi. M.Ö. 356-cı ildə [[Herostratus]] adlı biri tərəfindən törədilən yanğın nəticəsində yanıb dağılır. Bundan qısa zaman sonra isə dövrünün ən tanınmış heykəltəraşı olan [[Skopaslı Paros]] tərəfindən yeni bir məbəd tikilir. [[Qədim Roma\|Romalı]] tarixçi ~~Plinyə~~[[Plin]]yə görə yeni məbəd 130 metrə uzunluqda və 68 metrə enlikdə idi. Tavanı, yüksəkliyi 18 metrə olan 127 ədət sütun dəstəkləyirdi. İnşaat 120 il sürmüşdü. [[Makedoniyalı İsgəndər]] M.Ö. 333-cü ildə Efesə gələndə məbədin inşası hələ də davam edirdi. Yeni məbəd, [[yunan]] məbədləri içərisində o zamana qədər tikilən ən böyük tikinti idi. Məbədin başqa xüsussiyyəti onun tamamilə mərmərdən tikilməsi idi. Eramızın 57-ci ilində Müqqəddəs Paul xristianlığı yaymaq üçün Efesə gəldi. O, o qədər uğurlu oldu ki bundan sonra şəhərin dəmirçisi ve məbəddəki heykəllərin sahiblərindən birisi olan Demetrius böyük bir qorxuya düşdü. Çünkü Demetrius məbəddəki heykəllərin bir qisminin sahibiydi və hər il məbədə hacca gələnlərdən yaxşı bir gəliri vardı ve insanların dinini dəyişdirməsi demək olar ki onun qazancını əlindən alırdı. Digər insanları da ətrafına yığan Demetrius həyəcanla və “Yaşasın Efeslilərin Artemisi” deyərək bütün xalqı öz ətrafına toplayır və dərhal Müqəddəs Paulun yardımcılarından ikisini tuturlar. Bunun ardınca üsyan baş verir. Nəticədə Müqəddəs Paul tutulmuş köməkçiləri ilə birlikdə Makedoniyaya qayıdır. ▼ 262-ci ildə Gotların basqınları zamanı böyük Artemis məbədi yandırılıb dağıdılır. Yüz ildən sonra Roma İmparatoru Konstantin şəhəri yenidən inşa etdirdi. Ancaq Xristian olduğu üçün məbədi berpa etdirmir. Konstantinin cəhdlərinə rəğmən Efes əvvəlki günlərinə qayıda bilmir. Çünkü gəmilərin saxlandığı liman yoxa çıxmışdı. Zamanla şəhər sakinləri şəhəri tərk edirdilər. Məbədin qalıqları başqa tikintilərdə və heykəllərin tikintisində istifadə olunurdu.▼ ▲Digər insanları da ətrafına yığan [[Demetrius]] həyəcanla və ~~“Yaşasın~~"Yaşasın Efeslilərin ~~Artemisi”~~Artemisi" deyərək bütün xalqı öz ətrafına toplayır və dərhal [[Müqəddəs ~~Paulun~~Paul]]un yardımcılarından ikisini tuturlar. Bunun ardınca üsyan baş verir. Nəticədə Müqəddəs Paul tutulmuş köməkçiləri ilə birlikdə [[Qədim Makedoniya\|Makedoniyaya]] qayıdır. John Turtle Wood 1863-ci ildə məbədi araşdırmağa başladı. 1869-cu ildə 6 metrə dərinlikdə, palçığın içində məbədin sütunlarını tapır. Tapdığı bəzi heykəlləri və bəzi qalıqları Britaniya Muzeyinə aparır. 1904-cü ildə də yenə həmən muzeydən D. G. Hograthın başçılığı altında bir qrup qazıntıları davam etdirir. Və ərazidə bir-birinin üzərində tikilmiş 5 qalıq tapırlar. Bu gün gələn turistlərə məbədin yerini göstərmək üçün bataqlıq vəziyyətində olan bölgəyə sadəcə bir sütün basdırılmışdır. ▼ Qollarını iki yana açmış, düz duran bir tanrının yunan üslubuna oxşamayan bir tərzdə tikilmiş məşhur Artemis heykəlinin qalıqları dövrümüzə qədər gəlib çatmışdır.▼ ▲262-ci ildə ~~Gotların~~[[Gotlar]]ın basqınları zamanı böyük Artemis məbədi yandırılıb dağıdılır. Yüz ildən sonra [[Roma İmperiyası\|Roma İmparatoru]] [[I Konstantin\|Konstantin]] şəhəri yenidən inşa etdirdi. Ancaq [[Xristian]] olduğu üçün məbədi berpa etdirmir. Konstantinin cəhdlərinə rəğmən [[Efes]] əvvəlki günlərinə qayıda bilmir. Çünkü gəmilərin saxlandığı liman yoxa çıxmışdı. Zamanla şəhər sakinləri şəhəri tərk edirdilər. Məbədin qalıqları başqa tikintilərdə və heykəllərin tikintisində istifadə olunurdu. ▲[[John Turtle Wood]] 1863-ci ildə məbədi araşdırmağa başladı. 1869-cu ildə 6 metrə dərinlikdə, palçığın içində məbədin sütunlarını tapır. Tapdığı bəzi heykəlləri və bəzi qalıqları [[Britaniya ~~Muzeyinə~~Muzeyi]]nə aparır. 1904-cü ildə də yenə həmən muzeydən D. G. ~~Hograthın~~[[Hograth]]ın başçılığı altında bir qrup qazıntıları davam etdirir. Və ərazidə bir-birinin üzərində tikilmiş 5 qalıq tapırlar. ~~Bu gün gələn turistlərə məbədin yerini göstərmək üçün bataqlıq vəziyyətində olan bölgəyə sadəcə bir sütün basdırılmışdır.~~ ▲Bu gün gələn [[turist]]lərə məbədin yerini göstərmək üçün bataqlıq vəziyyətində olan bölgəyə sadəcə bir sütün basdırılmışdır. Qollarını iki yana açmış, düz duran bir tanrının yunan üslubuna oxşamayan bir tərzdə tikilmiş məşhur Artemis heykəlinin qalıqları dövrümüzə qədər gəlib çatmışdır. == Xarici keçidlər == {{Commonskat\|Temple of Artemis in Ephesus}} [http://www.turkiye.az/site/?name=content&id=28&link=3&cont=44&lang=1 Turkiye.az] [http://www.kendimenotlar.com/images/photoalbum/Miniaturk_Artemis_Tapinagi.JPG Miniaturk Artemis Məbədi] *[http://www.miniaturk.com.tr/images/eserler/byk/artemistapinagi.jpg Miniaturk Artemis Məbədi]

Artemida məbədi: Redaktələr arasındakı fərq