09:21, 20 fevral 2019 tarixindəki versiya redaktə NuraMH (müzakirə \| töhfələr) Təcrübəli istifadəçilər 1.046 redaktə Redaktənin izahı yoxdur Teq: Vizual redaktor ← Əvvəlki redaktə		Səhifəsinin 05:59, 25 iyul 2020 tarixinə olan son versiyası redaktə əvvəlki halına qaytar Sura Shukurlu (müzakirə \| töhfələr) İnzibatçılar 27.060 redaktə Redaktənin izahı yoxdur Teq: Vizual redaktor: Keçid etmə
Sətir 1: '''Ulduz ölçüsü-''' — mənbəyin işıq şüalarına perpendikulyar qoyulmuş səthin həmin mənbə tərəfindən nisbi işıqlanmasının əsası 2,512 olan mənfi işarəli loqarifmidir. Görünən ulduz ölçüsü və ya vizual ulduz ölçüsü-adi gözlə vizual fotometr adlanan qəbuledici vasitəsilə təyin olunan ulduz ölçüsüdür. [[Astrofizika]]~~<nowiki/>~~da işıqlanmanın fiziki analoqu olaraq ulduz ölçüsü adanlanan kəmiyyətdən istifadə edilir.<ref name=":0">R.Ə. Hüseynov, Astronomiya, Bakı, 1997</ref> == Tarixi == Ulduz ölçüsü ilk astrofotometrik anlayışdır. Hələ [[Hipparx]] eramızdan əvvəl II yüzillikdə gözlə seçilən [[ulduz]]~~<nowiki/>~~ları işıqlanmalarına görə altı ulduz ölçüsünə ayırmışdı. O, qəbul etmişdi ki, ən parlaq (işıqlı) ulduzun ulduz ölçüsü 1, ən zəifinki isə 6-dır.<ref>Heifetz, M.; Tirion, W. (2004). ''A Walk Through the Heavens: A Guide to Stars and Constellations and Their Legends''. Cambridge: Cambridge University Press. p. 6.</ref>▼ Parlaqlığın ulduz ölçüsü vasitəsilə qiymətləndirilməsi fiziki, daha doğrusu fizioloji və psixoloji əsasları yalnız Hipparxdan iki min il sonra XIX yüzillikdə Veber və Fexner tərəfindən müəyyən edilmişdir. [[Veber-Fexner qanunu]]: hər hansı qıcıqlandırıcı təsirin hiss olunmasındakı dəyişiklik həmin qıcıqlandırıcı amilin nisbi dəyişməsi ilə düz mütənasibdir. Bu qanunu ulduz ölçüsü anlayışına tətbiq etsək, [[Kainat]] obyektinə qıcıqlandırıcı, [[İşıq qəbulediciləri\|qəbuledici]]~~<nowiki/>~~yə (gözə, [[fotoemulsiya]]~~<nowiki/>~~ya, [[fotolent]]ə və s.) hissiyat mərkəzi kimi baxa bilərik . Qıcıqlandırıcının obyektiv meyarı onun qəbuledicidə yaratdığı işıqlanmadır, ulduz ölçüsü isə bu işıqlanmanın qəbulediciyə təsiri deməkdir. Burada Veber-Fexner qanunu belə ifadə olunur qıcıqlandırıcı (işıqlanma) həndəsi silsilə ilə dəyişəndə, hissiyat (ulduz ölçüsü) ədədi silsilə ilə dəyişir. Deyilənlərə əsasən aşağıdakı ifadəni yazmaq olar:▼ ▲Ulduz ölçüsü ilk astrofotometrik anlayışdır. Hələ [[Hipparx]] eramızdan əvvəl II yüzillikdə gözlə seçilən [[ulduz]]<nowiki/>ları işıqlanmalarına görə altı ulduz ölçüsünə ayırmışdı. O, qəbul etmişdi ki, ən parlaq (işıqlı) ulduzun ulduz ölçüsü 1, ən zəifinki isə 6-dır.<ref>Heifetz, M.; Tirion, W. (2004). ''A Walk Through the Heavens: A Guide to Stars and Constellations and Their Legends''. Cambridge: Cambridge University Press. p. 6.</ref> ▲Parlaqlığın ulduz ölçüsü vasitəsilə qiymətləndirilməsi fiziki, daha doğrusu fizioloji və psixoloji əsasları yalnız Hipparxdan iki min il sonra XIX yüzillikdə Veber və Fexner tərəfindən müəyyən edilmişdir. [[Veber-Fexner qanunu]]: hər hansı qıcıqlandırıcı təsirin hiss olunmasındakı dəyişiklik həmin qıcıqlandırıcı amilin nisbi dəyişməsi ilə düz mütənasibdir. Bu qanunu ulduz ölçüsü anlayışına tətbiq etsək, [[Kainat]] obyektinə qıcıqlandırıcı, [[İşıq qəbulediciləri\|qəbuledici]]<nowiki/>yə (gözə, [[fotoemulsiya]]<nowiki/>ya, [[fotolent]]ə və s.) hissiyat mərkəzi kimi baxa bilərik . Qıcıqlandırıcının obyektiv meyarı onun qəbuledicidə yaratdığı işıqlanmadır, ulduz ölçüsü isə bu işıqlanmanın qəbulediciyə təsiri deməkdir. Burada Veber-Fexner qanunu belə ifadə olunur qıcıqlandırıcı (işıqlanma) həndəsi silsilə ilə dəyişəndə, hissiyat (ulduz ölçüsü) ədədi silsilə ilə dəyişir. Deyilənlərə əsasən aşağıdakı ifadəni yazmaq olar: <math>m-m_0=C_1\lg{E \over E_0}</math> Burada m və m<sub>0</sub> işıqlanmaları, E və E<sub>0</sub> olan obyektlərin uyğun ulduz ölçüləridir. [[Ptolemey]]~~<nowiki/>~~in Almakestində 1000-dən artıq ulduzun ulduz ölçüsü verilmişdir. Bu ulduzların ulduz ölçülərinin müasir təyini göstərir ki, iki ulduzun ulduz ölçüləri fərqi vahidə bərabər olarsa, yəni m-m<sub>0</sub>=1 olarsa, onda ulduz ölçüsü m<sub>0</sub> olan ulduz, ulduz ölçüsü m olan ulduzdan 2,5 dəfə parlaqdır. Odur ki, yuxarıdakı ifadəyə əsasən <math>C_1={1 \over \lg2,5}\simeq-2,512</math> Sətir 26 ⟶ 24: == İstinadlar == <references ~~/><br~~ /> [[Kateqoriya:Astronomiya]]

Görünən ulduz ölçüsü: Redaktələr arasındakı fərq