Talışlar: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 63:
== Sayları ==
[[File:Карта распределения народонаселения Бакинской губернии.jpg|thumb|[[Bakı quberniyası]]nda yaşayan xalqların xəritəsi. 1870]]
2009-cu il ümumölkə əhali siyahıyaalınmasının rəsmi yekunlarına əsasən talışlar [[Azərbaycan]]da yaşayan de-fakto üçüncü, de-yuri isə dördüncü azsaylı xalqdır.
2009-cu il ümumölkə əhali siyahıyaalınmasının rəsmi yekunlarına əsasən talışlar [[Azərbaycan]]da yaşayan de-fakto üçüncü, de-yuri isə dördüncü azsaylı xalqdır. XIX əsrin 60-ci illərində müasir Azərbaycan ərazisinin Talış bölgəsində, talış dili 142 kənddə üstünlük təşkil edirdi.<ref>Рисс П.Ф. ''"О талышинцах, ихобразежизни и языке."'' Записки КОИРГО, III, Тифлис, 1855</ref> Lakin bu əsas say göstəricisi hesab olunmurdu. Talışların sayına dair ilk yazılı mənbəyə Nikolay Karloviç Zeydlisin 1870-ci ildə Tiflisdə çap olunan ''"Списки населенных мест Российской империи"'' əsərində rast gəlinir.<ref name="Т.65. Тифлис, 1870">Списки населенных мест Российской империи. Бакинская губерния. Т.65. Тифлис, 1870</ref> Bu məlumatda qeyd olunur ki, Lənkəran qəzasında yaşayan talışların sayı 34,4 min nəfərdir.<ref name="Т.65. Тифлис, 1870"/> Sonrakı illərdə dövrün siyahıyaalmalarının nəticələrinə əsasən talışların sayı dəyişir. Belə ki, 1880-ci il siyahıyaalmaya görə onların sayı 39,2 min,<ref>Статистические таблицы о народонаселении Кавказского края // Сборник сведений о Кавказе, т.VIII</ref>1886-cı ilin siyahıyalma məlumatına görə isə 47,3 min nəfər təşkil etmişdir.<ref>Свод статистических данных о населении Закавказского края, извлеченных из посемейных списков 1886 года. Тифлис, 1898</ref> XIX əsrin sonu XX əsrin əvvəllərində siyahıyaalma materiallarında talışların sayının kütləvi azalması müşahidə olunur. Belə ki, 1897-ci il siyahıyaalmasına əsasən Lənkəran qəzasında ana dili talışca olan 34.991 nəfər əhali yaşayırdı.
 
2009-cuTalışların ilsayının ümumölkətarixi əhalidinamikası siyahıyaalınmasınınmüəyyən rəsmiqədər yekunlarınadolaşıq əsasən talışlarmübahisəli [[Azərbaycan]]daməsələ yaşayanhesab de-faktoedilir. Belə üçüncüki, de-yuritarixdə isəilk dördüncü azsaylı xalqdır.dəfə XIX əsrin 60-ci illərində müasir Azərbaycan ərazisinin Talış bölgəsində, talış dilidilinin 142 kənddə üstünlük təşkil edirdiedildiyi qeyd olunur.<ref>Рисс П.Ф. ''"О талышинцах, ихобразежизни и языке."'' Записки КОИРГО, III, Тифлис, 1855</ref> Lakin bu əsas say göstəricisi hesab olunmurduedilmir. Talışların sayına dair ilk yazılı mənbəyə Nikolay Karloviç Zeydlisin 1870-ci ildə Tiflisdə çap olunan ''"Списки населенных мест Российской империи"'' əsərində rast gəlinir.<ref name="Т.65. Тифлис, 1870">Списки населенных мест Российской империи. Бакинская губерния. Т.65. Тифлис, 1870</ref> Bu məlumatda qeyd olunur ki, Lənkəran qəzasında yaşayan talışların sayı 34,4 min nəfərdir.<ref name="Т.65. Тифлис, 1870"/> Sonrakı illərdə dövrün siyahıyaalmalarının nəticələrinə əsasən talışların sayı artmağa doğru dəyişir. Belə ki, 1880-ci il siyahıyaalmaya görə onların sayı 39,2 min,<ref>Статистические таблицы о народонаселении Кавказского края // Сборник сведений о Кавказе, т.VIII</ref>1886-cı ilin siyahıyalma məlumatına görə isə 47,3 min nəfər təşkil etmişdir.<ref>Свод статистических данных о населении Закавказского края, извлеченных из посемейных списков 1886 года. Тифлис, 1898</ref> Lakin XIX əsrin sonu XX əsrin əvvəllərində siyahıyaalma materiallarında talışların sayının kütləvi azalması müşahidə olunur. Belə ki, 1897-ci il siyahıyaalmasına əsasən Lənkəran qəzasında ana dili talışca olan 34.991 nəfər əhali yaşayırdıyaşayır. Sonrakı siyahıyaalmada say bir daha artmağa doğru dəyişir və [[1926-cı il]]də etnik kökənə görə aparılmış siyahıyaalınma məlumatına əsasən Azərbaycan ərazisində 77.323 nəfər talışın yaşadığı göstərilir. Bütün SSRİ-də 80.624 nəfər, Azərbaycan SSR-də isə 80.600 nəfərin isə ana dili talış dili hesab olunur. Daha sonra Azərbaycan əhalisinin 1931-ci il siyahıalınmasında talışların sayı təxminən 90 min nəfər təşkil edir.<ref>Перепись населения Азербайджанской ССР 1931 года. Вып. II. Баку: Азернешр, 1932, 280 с.</ref> 1937-ci il Ümumi ittifaq siyahıalınmasının nəticələrində qeyd olunan məlumata əsasən talışların sayı 100 minə çatır.<ref>Всесоюзная перепись населения 1937 г. Краткие итоги. М: Наука, 1991, 90 с.</ref>
 
[[Azərbaycan]]da hazırda tədris proqramında talış dili öyrənilən 248 məktəb fəaliyyət göstərir. Bu məktəblərin ibtidai siniflərində həftədə iki dəfə [[talış dili]] tədris edilir. Bu məktəblərdə 1 716 sinif vardır ki, onlardan 248-i ibtidai sinifdir. Məktəblərdə ümumən 29 120 şagird təhsil alır.<sup>[mənbə?]</sup>
Sətir 106 ⟶ 108:
|-
|}
 
== Dilləri ==
[[Şəkil:Talysh language dialects.svg|200px|thumb|left|Talış ləhcələri]]