Sinonim: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k 82.194.30.29 tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq Turkmen tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu. Teq: Geri qaytarma |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 1:
{{istinadsız}}
'''Sinonimlər''' ({{dil-gr|synonimon}}. "eyni cür adlandırma") — [[linqvistika]]da müxtəlif cür tələffüz olunan və yazılan, ancaq eyni və ya oxşar mənaları olan sözlərdir. Sinonimlər nitq qabiliyyətini zənginləşdirməyə xidmət edir. Sinonimlər arasında oxşarlıq olsa da, onlar öz fikriifadə zənginliyi, müəyyən stillə bağlılığı və işlədilmə dərəcəsinə görə fərqlənirlər. Sinonimləri təşkil edən sözlər eyni [[nitq]] hissəsinə aid olur. Bədii ədəbiyyatda hər hansı bir deyimin təsir gücünü, bədiiliyini artırmaq üçün sinonim sözlərdən istifadə olunur. Sinonimlər dilin zənginliyini və ifadə qüdrətini göstərən əlamətlərdən biri sayılır.<ref>[http://www.virtual-mekteb.az/vm/index.php?mod=8&course=3&subject=55 Sinonimlər Virtual Mekteb saytında] Yoxlanılıb: 11 may 2015</ref> Fonetik cildinə, səslənməsinə və eləcə də yazılışına görə fərqli, mənaca yaxın olan sözlərə sinonimlər deyilir. Sinonimlər eyni məfhumu ifadə edir, lakin siqnifikatına görə qismən fərqli məna çalarlığına malik olur. Eyni məfhumu ifadə etdiyinə görə, sinonimlər ümümiləşdirici mənaya malikdir. Sinonim sözlər sinonimik cərgə təşkil edir. Məsələn; hündür-uca-yüksək. Onların məna çalarlığına görə fərqlənməsi sözün sintaqmatik valentliyində başqa sözlərlə əlaqədə üzə çıxır. Məsələn; hündür bina-uca dağ-yüksək zirvə. Ona görə sinonimlər öz işlədilməsinə görə həmişə bir-birini əvəz edə bilmir. Yüksək vəzifə deyirik, lakin yüksək sözünü sinonimləri olan hündür, uca sözləri ilə əvəz edə bilmirik.
Sinonimlər 2 yerə ayrılır:
== Sinonimik cərgə ==
Sinonimik cərgə ən azı 2 sözdən ibarət olur: məhəbbət-sevgi, sağlam-gümrah. Sinonimik cərgə bir neçə sözdən ibarət ola bilər: igid-cəsur-şücaətli-qoçaq; dünya-aləm-cahan-kainat. Sinonimik cərgənin müəyyənləşməsində sözlərin leksik-semantik variantlılığı nəzərə alınmalıdır. Sinonimlər ya həqiqi, ya məcazi, ya da həm həqiqi, həm də məcazi mənada sinonimik cərgə təşkil edir. Sinonimik cərgədə sözlərin biri cərgənin məna əsasını, ümumi mənanı daha aydın ifadə etdiyi üçün dominant söz, əsas söz hesab edilir. Ürək-qəlb-könül sinonimləri üçün ürək dominant sözdür. Sinonim cərgə dominant sözə əsasən sıralanır: qaçmaq-yüyurmək, durmaq-dayanmaq. Adətən, dominant söz üslubi neytrallığa malik olur.
| |||