Bəzz qalası: Redaktələr arasındakı fərq

'''Bəzz qalası''' –— [[İran]]ın [[Şərqi Azərbaycan ostanı]]nın [[Qaradağ vilayəti]]ndəki [[Kəleybər qəsəbəsi]]ndən 3 km cənub-qərbdə yerləşən [[qala]].

[[Xürrəmilər hərəkatı]]nın rəhbəri [[Babək]]in əsas sığınacaqlarından biri olduğu üçün xalq arasında daha çox ''Babək qalası'' kimi tanınır. Qala strateji cəhətdən mükəmməl ərazidə, dəniz səviyyəsindən 2300–2600 metr yüksəklikdə yerləşir. Qalanın ətrafını 400–600 metr dərinlikdə dərələr əhatə edir.<ref>http://www.anl.az/down/meqale/xalqcebhesi/2012/avqust/258140.htm</ref>.

[[Şəkil:Babak Fort - قلعه بابک.jpg|left|thumb|300px206x206px|Bəzz qalası]]

Ərəb coğrafiyaşünası Əbu Duləf (X əsr) yazır: "Bəzz qalası [[Babək Xürrəmi]]nin əsas sığınacağıdır. Qalada qırmızı geyimli adamlar dolaşır və qalaya qırmızı bayraqlar sancılıb".<ref>http://www.azadliq.info/faq/357-kiv/5161-qhrmanlq-muebarizsinin-oca-bzz-qalas.html</ref>.

Bəzz qalası ərazisində aparılan arxeoloji qazıntılar zamanı [[Bizans İmperiyası]] və [[Azərbaycan Atabəyləri dövləti]]nə aid [[sikkə]]lər tapılıb. Qala divarlarının hər dörd küncündə yarımdairəvi gözətçi məntəqələri var. Həmçinin qala ərazisindən təndirlər, çıraqlar, gil qablar, silahlar və digər əşyalar tapılmışdır. Hazırda hər il Babəkin doğum günündə [[Güney Azərbaycan Milli Oyanış Hərəkatı]] təşkilatının rəhbərliyi ilə güneyli qardaşlarımız qalaya yürüş keçirərək xalq qəhrəmanını yad edirlər.<ref>http://www.azerbaijans.com/content_351_az.html</ref>.

Bəzz qalası haqqında elmi araşdırmalar, məqalələr və s. mövcuddur. Tahir Navahı "Bəzz qalası" adlı [[Azərbaycan]]ın ilk dini-bədii romanını yazıb.<ref>[[Bəzz qalası (kitab)]]</ref>. Bəzz qalasına dair akademik [[Ziya Bünyadov]]un elmi araşdırmaları var.<ref>Буниятов З. O местонахождении средневековых городов-крепостей Базз и Шеки. КСИНА АН СССР. М., 1961. Вып. 47. с. 89–93.</ref><ref>Буниятов З. О локализации города-крепости Базз. Извлечения АН Азерб. ССР., сер. общ. наук, 1959, № 5.</ref>. Tədqiqatçı E. Rayt (E. M. Wright) öz elmi məqaləsində (Babak of Badhdh and al-Afshin during the years A.D. 816–841.) Bəzz qala-şəhərini Xürrəmilər hərəkatının Azərbaycandakı mərkəzi hesab edir. Ət-Təbəri isə öz əsərində yazır ki, Bəzz qalası "Babəkin şəhər və vilayəti" olub. [[Əl-Biruni]] yazır ki, "Bəzz – Babək əl-Xürrəminin ölkəsidir".