|
* proqramlaşdırma dilləri;
* texniki xidmət proqramları.
Əməliyyat sistemi hesablama prosesini həyata keçirən texniki vasitələlərin idarə olunmasını təmin edən proqramlar toplusundan ibarətdir. Kompüter işə salındıqda əməliyyat sistemi başqa proqramlara nəzərən ilkin olaraq əməli yaddaş qurğusuna yüklənir və o digər proqramların işləməsi üçün mühit yaradır. Əməliyyat sistemi eyni zamanda kompüterlərdə çoxməsələli (yaddaşın və həll vaxtının bölünməsi, qırılmaların təşkili və s.) iş rejiminin təşkilini təmin edir. Kompüterlərdə bir neçə tip əməliyyat sistemlərindən istifadə edirlər: MS DOS, OS/2, Windows 9x, Unix və s. Fərdi kompüterlərdə əsasən Windows XP ([[2003]]-cü ildə yaradımışdır) əməliyyat sistemi proqram təminatından geniş istifadə olunur. Windows XP çoxməsələli əməliyyat sistem olub, qrafiki pəncərə istifadəçi interfeysinə malikdir.
[[Proqramlaşdırma dilləri]] proqram modullarından ibarət ''olub, məsələnin həll mərhələsinə hazırlığını təmin edir. Proqramlaşdırma dilləri iki hissəyə bölünür: aşağı səviyyəli dillər (Assembler, Avtokod və s.), yüksək səviyyəli dillər (Fortran, Alqol, Kobol, Basic, Pascal, Ci və s.). Aşağı səviyyəli proqramlaşdırma dillərində hər operatora bir maşın əmri uyğun gəlir. Bu dildə yazılan proqram az yer tutur və tez yerinə yetirilir. Aşağı səviyyəli dillərdən sistem proqramçılar istifadə edir. Yuxarı səvi''yyəli proqramlaşdırma dillərində hər operator bir neçə maşın əmri ilə əvəz edilə bilər, bu isə yaddaşda çox yer tutur. Yüksək səviyyəli dillərdən isə tətbiqi proqramçılar istifadə edir.
Tətbiqi proqram paketi (TPP) – istifadəçinin müəyyən sinif məsələlərini həll etmək üçündür. Bu proqram paketləri istifadəçinin aşağıda göstərilən işlərini yerinə yetirir:
* mətnlərin emalı (Lexicon, ChiWriter, Word və s.)
* elektron cədvəllərin emalı (Excel, Lotus və s.)
#
# * verilənlər bazasının idarəsi (Fox Pro, Paradox, Access və s.)
# * kommunikasiya (Internet Explorer, Netscape Communicator)
Texniki xidmət proqramları kompüterlərin işləmə vəziyyətini yoxlamaq üçündür. Bu proqramlar (Norton Utilites, PC Tool Deluxe və s.) kompüterin ayrı-ayrı qurğularının normal fəaliyyətinin yoxlanmasını həyata keçirir.
== Ədəbiyyat ==
*İsmayıl Calallı (Sadıqov), “İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti”, 2017, “Bakı” nəşriyyatı, 996 s.
== Proqram təminatı[redaktə | əsas redaktə] ==
{| class="wikitable"
!Nüvə
|'''32-bit - x86'''
|'''64-bit - x64'''
|-
!Prosessor
| colspan="2" |ən az 1 GHz sürətində prosessor 1.60 vəya 2.00 GHz məsləhətdi. (Performans üçün)
|-
![[Operativ yaddaş]]
|1 GB RAM - 1-3 GB (Performans və XP rejimi üçün)
|2 GB RAM - 4 GB (Performans və XP rejimi üçün)
|-
!Video kart (VGA)
| colspan="2" |DirectX 9 qrafiklərini Dəstəkləyən 128 MB'lık Grafik kartı yaddaşı (Windows Aero üçün)
|-
!Hard disk həcmi
|16* GB boş yer (*Bütün Windows xüsusiyyətləri ilə.)
|20* GB boş alan (*Bütün Windows xüsusiyyətləri ilə.)
|-
!Drayver
| colspan="2" |DVD-R/W Driver ya da 4 GB vəya daha böyük USB flash
|}
== Windows 7 əməliyyat sisteminə Azərbaycan dil paketin yükləməyin qaydası ==
{{Əsas|Windows 7}}
'''Windows 7''' əməliyyat sisteminə Azərbaycan dilini yükləmək üçün sisteminizin 32 yaxud 64 bit olduğunu öyrənməlisiniz. Bunun üçün '''My Computer'''/'''Мой Компьютер'''və ya '''Computer'''/'''Компьютер''' yazılan yerə daxil olun. Sonra Siçanın sağ düyməsini basıb ən sonda '''Propertipes'''/'''Свойства''' adlanan yerə daxil olun. '''System'''/'''Систем'''sözünün qarşısındakı biti yadınızda saxlayın. Sonra daxil olun Sonra '''Yükləmə''' sözünü basın. Lazım olan biti seçib '''Növbəti''' sözünə basın. Sonra '''My Computer'''/'''Мой Компьютер''' və ya '''Computer'''/'''Компьютер''' adlanan yerə daxil olun. '''Downloads'''/'''Загрузки''' adlanan yerə daxil olun. Sonra dilə daxil olun. Bir müqavilə gələcək orada '''I Accept'''/'''Я согласен''' sözünə basıb '''Next'''/'''Далее''' sözünə basın. Yüklənməsini gözləyin. Sonra yenidən '''Next'''/'''Далее''' sözünə basın. Sonra kompüteriniz yenidən başlayacaq və '''Welcome'''/'''Добро пожаловать''' sözünün əvəzinə '''Xoş Gəlmişsiniz''' yazılacaq. Şəkillərdə gördüyünüz kimi.
== Yeniliklər ==
Əməliyyat sistemi multitouch sistemini dəstəkləyir. Şəbəkə texnologiyası olan Branch Cache internet-trafiki özündə keş yaddaşa atmağa icazə verir. Əgər istifadəçiyə lokal şəbəkədə fayl lazım olursa, hansı ki öz şəbəkəsindən olan istifadəçi tərəfindən yüklənib, onda istifadəçi asanlıqla bu faylı keş saxlayıcıdan götürə bilər. Şəbəkə keşi 2 rejimdə işləyə bilər – Hosted Cache və distributed Cache. Əməliyyat sistemində həmçinin müxtəlif ölkələri təmsil edən 120 masaüstü şəkil quraşdırılıb. Bütün versiyalar özündə 50 yeni şrifti birləşdirir. Windows 7 windowsun ilk versiyadır, hansı ki özündə latın olmayan şriftləri dəstəkləyir. Windows 7 Vistanın bütün drayverlərini dəstəkləyir.
== İstinadlar ==
{{İstinad siyahısı}}
| 