Mxitar Qoş: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
k 84.81.155.70 tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq Vagobot tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu.
Teq: Geri qaytarma
Sətir 21:
}}
 
'''Mxitar Qoş''' — [[Qafqaz Albaniyası|Qafqaz Armenian]] tarixşünaslığının və mədəniyyətinin tanınmış nümayəndələrindən biridir. Mxitar Qoş külli miqdarda [[pritşa]]ların, təmsillərin, məşhur [[Qanunnamə (Qoş)|Qanunnamənin]],Armenian [[Alban salnamələri|salnamələri]]nin və yeganə aqioqrafik əsəri olan [[Gəncəli Xosrovun əzablı həyatı]] (Gəncəli Xosrovun şəhid olması) əsərinin müəlllifidir.
 
== Həyatı ==
Sətir 30:
Mxitar Qoş [[Gəncə]]dən [[Xaçın]]a köçmüş və Qetik monastrında məskən salmış, 1131-ci il zəlzələsi monastrı dağıdana qədər burada qalmışdır. Sonra [[Xaçın]] knyazı Vaxtanqın və onun yaxın adamlarının köməyi ilə Nor Qetik (Yeni Qetik) monastrını yaratmış və ömrünün sonuna qədər burada yaşamışdır.
 
Bəzi tədqiqatçılar əssasız olaraq Mxitar Qoşu azerierməni müəllifi adlandırırlar. Lakin faktlar onun alban əsilli olduğunu sübut edir. Məsələn, Mxitar Qoş əsərin yazıldığı dövrü, ölkənin siyasi vəziyyətini, həmin dövrdə baş verən hadisələri lakonik şəkildə şərh edərək yazır:
 
<blockquote>"...bizim məmləkətin hakimiyyətdən məhrum olduğu o uzaq illərdə: yalnız Xaçın diyarında cəmi bir neçə knyazın qaldığı o vaxtlarda, Həsən adlı knyazın rahibliyi qəbul etdiyi o günlərdə və onu Xayterk (Fəridə Məmmədovaya görə Aterk) adlı qalada yaşayan və digər knyazların başçısı sayılan oğlu Vaxtanqın dövründə və Kilikiyada böyük knyaz Rubenin dövründə,müzəffər Gürcüstan çarı Georginin öldüyü,baş keşiş Qriqorini Böyük Emənistanda patriarxlıq etdiyi və baş yepiskop Stefanın ''bizim Alban ölkəsində'' hakimiyyətdə olduğu dövrdə... </blockquote>
Sətir 42:
2)Qoşun yaradıcılıq fəaliyyəti: albanların, alban torpağının, alban ölkəsinin tarixini əks etdirən, habelə IV əsrdən tutmuş XII əsrə qədərki dövrdə alban patriarxlarının siyahısı verilən [[Alban salnamələri]] əsəri, alban katalikosu III Stepanosun xahişi və tələbi ilə yazılmış,alban əhalisinə xidmət üçün nəzərdə tututlan [[Qanunnamə]] əsəri, yenə də alban xristianlarının həyatına həsr olunmuş [[Gəncəli Xosrovun əzablı həyatı]] adlı aqioqrafik əsəri. Elə yalnız adı çəkilən əsərlərindən görünür ki, Mxitar Qoşun "özünü bütövlükdə erməni xalqına həsr etməsindən" danışmağa belə dəyməz. O ki qaldı A.Ş.Mnatsakanyanın Qoşu və onun [[Qanunnamə]]sini erməni xalqının tarixinə bağlamaq cəhdinə,deməliyik ki onun heç bir elmi əsası yoxdur. A.Ş.Mnatsakanyanın verdiyi məlumatlar və onun öz məntiqi həmin fikrin əksini deyir.
 
A.Ş.Mnatsakanyana görə Qoş gürcü yepiskopu Kyürion haqqında eşidəndən sonra yazmışdır ki, "''Syünik və Aqvan taxt-tacının onun səltənətindən daha böyük şöhrətə malik olması onu paxıllıq girdabına saldı və bizi tərk etdi. ''" Bu passajda A.Ş.Mnatsakanyanın xeyrinə bircə işarə də yoxdur. O, "bizi" əvəzliyindən yapışmağa cəhd göstərir, Xatırladaq ki, Kyürion ermənilərin və albanların mənsub olduqları monofizit təriqətindən əl çəkib uzaqlaşmışdı və buna görə də"bizi" deyəndə Qoş şübhəsiz ki, albanları nəzərdə tuturdu. A.Ş.Mnatsakanyan Qoşu "erməni və dünya hüquq fikrinin dahi nümayəndəsi adlandırır və elə oradaca onun "Ermənistanın Şərq əyalətlərində daha geniş" fəaliyyət göstərdiyini qeyd edir. "Ermənistanın Şərq əyaləti" dedikdə isə istər A.Ş.Mnatsakanyan,istərsə də digər erməni tədqiqatçıları sağsahil Albaniyasını,yəni [[Kür]] və [[Araz]] çayları arasındakı ərazini nəzərdə tuturlar. Beləliklə hər iki halda Qoşun alban müəllifi olduğu sübuta yetirilir.</blockquote>
</blockquote>
 
== Həmçinin bax ==