Qırmızıya sürüşmə: Redaktələr arasındakı fərq

'''Qırmızı yerdəyişməsürüşmə''' — [[elektromaqnit şüalanma]]nın tezliyinin azalması, [[Dopler effekti]]nin təzahür formalarından biri.<ref>See Feynman, Leighton and Sands (1989) or any introductory undergraduate (and many high school) [[Physics/Further reading|physics textbooks]]. See Taylor (1992) for a relativistic discussion.</ref> [[Spektr]]in görünən hissəsindəki xətlərin spektrin qırmızı ucuna doğru sürüşməsi.<ref name="basicastronomy">See Binney and Merrifeld (1998), Carroll and Ostlie (1996), Kutner (2003) for applications in astronomy.</ref> Başqa tezlikli, məsələn [[radiotezlik]]li şüalanmalarda da müşahidə olunur.

Qırmızı yerdəyişmə termini [[kosmologiya|kosmoloji]] qırmızı yerdəyişməsürüşmə və [[qravitasiya]] qırmızı yerdəyişməsisürüşməsi mənasında işlədilir.

Qravitasiya qırmızı yerdəyişməsi qravitasiya sahəsində yayılan şüalanmanın tezliyinin azalmasıdır. Şüalanma cazibə qüvvələrinə aks istiqamətdə yayıldıqda (zamanın gedişi yavaşlayır) onun tezliyi azalır, [[cazibə]] qüvvələri istiqamətində yayıldıqda (zamanın gedişi sürətlənir) isə artır. Qravitasiya qırmızı yerdəyişməsini [[ümumi nisbilik nəzəriyyəsi]]nə əsasən 1911-ci ildə [[Albert Eynşteyn]] irəli sürmüşdür ([[Eynşteyn effekti]]). Qravitasiya qırmızı yerdəyişməsisürüşməsi [[Günəş]]in, sonra isə başqa [[ulduz]]ların (məs., [[ağ cırtdan]]ların) şüalanmasında müşahidə edilmişdir. Bəzi hallarda (məs., [[qravitasiya kollapsı]]nda) hər iki qırmızı yerdəyişməsürüşmə yekun effekt şəklində müşahidə oluna bilir.