Vikipediya

Mars: Redaktələr arasındakı fərq

Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
k Apksy tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq Sofy2004 tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu.
Teq: Geri qaytarma
Rescuing 17 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.7
Sətir 203:
Marsın səthində suyun mövcud olması ilə bağlı başqa bir dəlil isə bəzən su mövcud olanda formalaşan hematit və qotit kimi spesifik mineralların müəyyən edilməsidir.<ref name=nasa040303/> Qədim su hövzələri və axınlarını təyin etdiyinə inanılan bəzi dəlillər ''Mars Reconnaissance Orbiter''in aparıldığı dəqiq tədqiqatlar tərəfindən inkar edilib.<ref name=sci317/> 2004-cü ildə ''Opportunity'' yarosit mineralını müəyyən edib. Bu yalnız asidik suyun mövcudluğu zamanı formalaşır və bu da suyun nə vaxtsa Marsda mövcud olduğunu göstərir.<ref name=nasa101001/> Maye su üçün yeni sübutlar 2011-ci ilin dekabrında [[NASA]]-ın Mars [[rover]]i tərəfindən səthdə mineral gipsin tapılmasından gəlir.<ref name="nasa"/><ref name="nationalgeographic"/> Əlavə olaraq, təqiqat rəhbəri Fransis Makkabin ([[Albukerke]]dəki [[Nyu-Meksiko]] Universitetinin alimi) Marsın kristal minerallarının hidroksillərinə baxaraq deyir ki, Marsın yuxarı mantiyasındakı suyun miqdarı Yerdəkinə bərabərdir və ya çoxdur (bir milyon su üçün 50–300 hissə) və bu bütün planeti 200–1000 metr dərinliyinə qədər örtmək üçün kifayətdir.<ref name="nationalgeographic1"/>
 
18 mart 2013-cü ildə NASA ''Curiosity'' roverindəki alətlərdən "''Tintina''" süxurunun və "''Sutton Inlier''" süxurunun parçalanmış hissələrinin daxil olduğu bir sıra süxur nümunələrində və "''Knorr''" süxuru and "''Wernicke''" süxuru kimi başqa süxurlardakı damarlarda və parçalarda hidratlaşmanın, çox güman ki, hidratlaşmış kalsium sulfatın sübutu haqqında məlumat verdi.<ref name="NASA-20130318">{{cite web |last1=Webster |first1=Guy |last2=Brown |first2=Dwayne|title=Curiosity Mars Rover Sees Trend In Water Presence|url=http://mars.jpl.nasa.gov/msl/news/whatsnew/index.cfm?FuseAction=ShowNews&NewsID=1446 |date=March 18, 2013|work=[[NASA]] |accessdate=March 20, 2013 }}</ref><ref name="BBC-20130319">{{cite web |last=Rincon |first=Paul|title=Curiosity breaks rock to reveal dazzling white interior|url=http://www.bbc.co.uk/news/science-environment-21340279 |date=March 19, 2013 |publisher=BBC|accessdate=March 19, 2013 }}</ref><ref name="MSN-20130120">{{cite web |author=Staff |title=Red planet coughs up a white rock, and scientists freak out |url=http://now.msn.com/white-mars-rock-called-tintina-found-by-curiosity-rover |archiveurl=httphttps://waybackweb.archive.org/web/20130323164757/http://now.msn.com/white-mars-rock-called-tintina-found-by-curiosity-rover |archivedate=March 23, 2013 |date=March 20, 2013 |work=[[MSN]] |accessdate=March 20, 2013 |url-status=dead }}</ref> Roverin NDA aləti (Neytronların Dinamik Albedosu) istifadəsi ilə edilən analiz ''Glenelg'' ərazisində ''Bradbury Landing'' adlı yerdən ''Yellowknife Bay'' adlı yerə keçərkən yeraltı suyun sübutunu təmin etdi. Onun tərkibi 4% su idi və 60 santimetrlik dərinliyə kimi idi.<ref name="NASA-20130318" />
 
28 sentyabr 2015-ci ildə NASA açıqlamasında Marsda maye halında su tapdığını bildirdi.<ref>{{cite web |url=http://www.milliyet.com.tr/nasa-bugun-mars-a-dair-cok-onemli-gundem-2123675/ |title=Mars'ta sıvı halde su bulundu... |author= |date= |work= |publisher= |accessdate=2015-09-20 |language= }}</ref>
Sətir 286:
Fikirləşilən metan destruksiyası müddəti təqribən 4 Yer ili qədər uzun və təqribən 0.6 Yer ili qədər qısa ola bilər.<ref name=plumes /><ref name=nature460/> Bu sürətli dövriyyə planetdə qazın aktiv mənbəyi olduğunu göstərir. [[Vulkan]]ik aktivlik, [[komet]]lərin təsiri və metanogen [[mikroorqanizmlər|mikroorqanizm]] həyat formalarının mövcudluğu mümkün mənbələr arasındadır. Metan su, karbon dioksid və Marsda yayılmış olivinlə əlaqədar qeyri-bioloji serpentinizasiya prosesi ilə də istehsal edilə bilər.<ref name="olivine" />
[[Şəkil:PIA19088-MarsCuriosityRover-MethaneSource-20141216.png|thumb|right|400px|Marsda metanın (CH<sub>4</sub>) mənbələri və axınları.]]
2012-ci ilin avqustunda Marsa enən ''Curiosity'' [[rover]]i [[metan]]ın müxtəlif [[izotop]]oloqlarını ayırd edən ölçmələr aparmağa nail oldu<ref>{{cite web|url=http://www.astrobio.net/news/modules.php?op=modload&name=News&file=article&sid=2765&mode=thread&order=0&thold=0|title=Making Sense of Mars Methane|accessdate=October 8, 2008|last=Tenenbaum|first=David|date=June 9, 2008|work=Astrobiology Magazine|archiveurl= httphttps://web.archive.org/web/20080923195833/http://astrobio.net/news/modules.php?op=modload&name=News&file=article&sid=2765&mode=thread&order=0&thold=0| archivedate= September 23, 2008 | deadurl= nodead}}</ref>, ancaq hətta missiya [[mikroskop]]ik Mars həyatının metanın mənbəyi olduğunu müəyyən etsə də, həyat formaları çox güman ki, roverin çatdığı yerdən kənarda — səthdən çox aşağıda mövcuddur.<ref>{{Cite news|first=Bill|last=Steigerwald|authorlink=|title=Martian Methane Reveals the Red Planet is not a Dead Planet|date=January 15, 2009|publisher=NASA|url=http://www.nasa.gov/mission_pages/mars/news/marsmethane.html|work=NASA's Goddard Space Flight Center|pages=| accessdate=January 24, 2009|language=| archiveurl=httphttps://web.archive.org/web/20090117141425/http://www.nasa.gov/mission_pages/mars/news/marsmethane.html|archivedate= January 17, 2009 | deadurl= nodead}}</ref> [[Təmzinlənə bilən Lazer Spektrometr]]lə edilən ilk ölçmələr təyin etdi ki, ölçmə nöqtəsində, enmə yerində metan milyardda beş hissədən azdır.<ref>{{cite web |url=http://www.ustream.tv/nasajpl |title=Mars Curiosity Rover News Telecon -November 2, 2012}}</ref><ref name="Science-20121102">{{cite web |last=Kerr |first=Richard A.|title=Curiosity Finds Methane on Mars, or Not|url=http://news.sciencemag.org/sciencenow/2012/11/curiosity-finds-methane-on-mars-.html |date=November 2, 2012|publisher=[[Science (journal)]] |accessdate=November 3, 2012 }}</ref><ref name="Space-20121102">{{cite web|last=Wall |first=Mike |title=Curiosity Rover Finds No Methane on Mars —Yet|url=http://www.space.com/18333-mars-rover-curiosity-methane-measurements.html |date=November 2, 2012|publisher=[[Space.com]] |accessdate=November 3, 2012 }}</ref><ref name="NYT-20121102">{{cite news|last=Chang|first=Kenneth |title=Hope of Methane on Mars Fades|url=http://www.nytimes.com/2012/11/03/science/space/hopes-for-methane-on-mars-deflated.html |date=November 2, 2012 |publisher=New York Times |accessdate=November 3, 2012 }}</ref> 19 sentyabr 2013-cü ildə [[NASA]] alimləri ''Curiosity'' [[rover]]indən edilən sonrakı ölçmələrdən [[atmosfer]]ik [[metan]]ın müəyyən edilmədiyini xəbər verdi. Ölçülmüş qiymət [[həcm]]cə milyardda 0.18±0.67 hissə idi və bu həcmcə milyardda 1.3 hissə yuxarı həddə uyğun gəlir (95% etibar həddi) və nəticə olaraq yekun verir ki, Marsdakı hal-hazırki metanogenik [[mikroorqanizmlər|mikroorqanizm]] fəaliyyəti azalıb.<ref name="SJ-20130919">{{cite journal |last1=Webster |first1=Christopher R. |last2=Mahaffy |first2=Paul R. |last3=Atreya |first3=Sushil K. |last4=Flesch |first4=Gregory J. |last5=Farley |first5=Kenneth A. |title=Low Upper Limit to Methane Abundance on Mars |url=http://www.sciencemag.org/content/early/2013/09/18/science.1242902.abstract |date=September 19, 2013 |journal=[[Science (journal)|Science]] |doi=10.1126/science.1242902 |accessdate=September 19, 2013 |bibcode = 2013Sci...342..355W }}</ref><ref name="SCI-20130919">{{cite journal |last=Cho |first=Adrian |title=Mars Rover Finds No Evidence of Burps and Farts |url=http://news.sciencemag.org/space/2013/09/mars-rover-finds-no-evidence-burps-and-farts
|date=September 19, 2013 |work=[[Science (journal)]] |accessdate=September 19, 2013
}}</ref><ref name="NYT-20130919">{{cite news |last=Chang |first=Kenneth |title=Mars Rover Comes Up Empty in Search for Methane |url=http://www.nytimes.com/2013/09/20/science/space/mars-rover-comes-up-empty-in-search-for-methane.html |date=September 19, 2013 |work=[[New York Times]] |accessdate=September 19, 2013 }}</ref> 2016-cı ildə fəaliyyətə keçməsi planlanan ''Mars Trace Gas Mission'' [[orbiter]]i metanı<ref>{{Cite news|first=Paul|last=Rincon|authorlink=|title=Agencies outline Mars initiative|date=July 9, 2009|publisher=|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/8130393.stm|work=BBC News|pages=|accessdate=July 26, 2009|language=}}</ref><ref>{{Cite news|authorlink=|title=NASA orbiter to hunt for source of Martian methane in 2016|date=March 6, 2009|publisher=|url=http://www.thaindian.com/newsportal/health/nasa-orbiter-to-hunt-for-source-of-martian-methane-in-2016_100163335.html|work=Thaindian News|pages=|accessdate=July 26, 2009|language=}}</ref>, həmçinin [[formaldehid]] və metanol kimi parçalanma məhsullarını tədqiq edəcək.
Sətir 348:
Düjünlərlə insansız kosmik gəmi ([[orbiter]], [[enmə aparatı]] və [[rover]]) [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı]], [[Amerika Birləşmiş Ştatları]], [[Avropa]] və [[Yaponiya]] tərəfindən planetin səthinin, iqliminin və geologiyasının öyrənilməsi üçün göndərilib. HiWish proqramı vasitəsilə ictimaiyyət Marsın şəkillərini tələb edə bilər.
 
''Mars Science Laboratory'' 26 noyabr 2011-ci ildə başladı və 6 avqust 2012-ci il [[Ümumdünya vaxtı]]nda ''Curiosity'' Marsa endi. O, ''Mars Exploration Rovers''dən daha böyük və qabaqcıl idi. Onun hərəkət sürəti saatda 90 metrə qədər idi.<ref name="home">{{cite web |url=http://marsprogram.jpl.nasa.gov/msl/overview/ |archiveurl=httphttps://web.archive.org/web/20090730122143/http://marsprogram.jpl.nasa.gov/msl/overview/ |archivedate=July 30, 2009 |title=Mars Science Laboratory&nbsp;— Homepage | publisher=NASA |access-date=March 20, 2015 |url-status=dead }}</ref> Təcrübələrə lazer kimyəvi kollektoru daxil idi. Bu kollektor 7 metr məsafədən süxurların təbiətini müəyyən edə bilirdi.<ref name="laser">{{cite web |url=http://mars.jpl.nasa.gov/msl/mission/instruments/spectrometers/chemcam/ |title=Chemistry and Cam (ChemCam) |publisher=NASA}}</ref> Fevralın 10-da ''Curiosity'' roveri öz üzərindəki qazma qurğusunu istifadə edərək ilk dərin süxur nümunələri əldə edib.<ref>{{cite web|url=http://www.bbc.co.uk/news/science-environment-21399857|title=Curiosity Mars rover takes historic drill sample|publisher=BBC|date=February 10, 2013|accessdate=February 10, 2013}}</ref>
 
24 sentyabr 2014-cü ildə Hindistan Kosmik Tədqiqat Təşkilatı tərəfindən işə salınan [[Mars Orbiter Mission]] (MOM) Mars orbitinə çatdı. Hindistan Kosmik Tədqiqat Təşkilatı Mars atmosferini və topoqrafiyasını təhlil etmək məqsədilə onu 5 noyabr 2013-cü ildə buraxmışdı. Mars Orbiter Mission Yerin qravitasiya təsirindən qaçmaq və Marsa doğru doqquz aylıq səyahətə fırladılmaq üçün Hohmann trayektoriyasından istifadə etdi. Bu missiya Asiya tarixndə ilk planetlərarası missiya idi.<ref>{{cite web|url=http://www.isro.gov.in/mars/home.aspx|title=ISRO: Mars Orbiter Mission|work=isro.gov.in}}</ref>
Sətir 530:
<ref name="google7">Hummel, Charles E. (1986). ''[http://books.google.com/books?id=2b3ab2ErEtUC&pg=PA38 The Galileo connection: resolving conflicts between science & the Bible].'' InterVarsity Press. pp. 35–38. ISBN 0-87784-500-X.</ref>
 
<ref name="Greek Names of the Planets">{{cite web|url=http://www.greek-names.info/greek-names-of-the-planets/|archiveurl=httphttps://web.archive.org/web/20100509164917/http://www.greek-names.info/greek-names-of-the-planets/|archivedate=May 9, 2010|title=Greek Names of the Planets|accessdate=July 14, 2012|quote=Aris is the Greek name of the planet Mars, the fourth planet from the sun, also known as the Red planet. Aris or Ares was the Greek god of War.|url-status=live}} See also the [[:el:Άρης (πλανήτης)|Greek article about the planet]].</ref>
 
<ref name="Guardian">{{cite web |author=Jha, Alok. |title=Nasa's Curiosity rover finds water in Martian soil |url=http://www.theguardian.com/science/2013/sep/26/nasa-curiosity-rover-mars-soil-water |publisher=theguardian.com|accessdate=November 6, 2013}}</ref>
Sətir 574:
<ref name="specials1">{{cite web|title=Water ice in crater at Martian north pole|date=July 28, 2005|publisher=ESA|url=http://www.esa.int/SPECIALS/Mars_Express/SEMGKA808BE_0.html|accessdate=March 19, 2010}}</ref>
 
<ref name="jsg.utexas.edu">{{cite web|title=Scientists Discover Concealed Glaciers on Mars at Mid-Latitudes|date=November 20, 2008|publisher=University of Texas at Austin|url=http://www.jsg.utexas.edu/news/rels/112008.html|archiveurl=httphttps://web.archive.org/web/20110725200229/http://www.jsg.utexas.edu/news/rels/112008.html|archivedate=July 25, 2011|accessdate=March 19, 2010|url-status=dead}}</ref>
 
<ref name="esa050221">{{cite news|title=Mars pictures reveal frozen sea|publisher=ESA|author=Staff|date=February 21, 2005|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/4285119.stm|accessdate=March 19, 2010}}</ref>
Sətir 622:
<ref name="sci299">{{cite journal|author=Byrne, Shane; Ingersoll, Andrew P.|title=A Sublimation Model for Martian South Polar Ice Features|journal=Science|volume=299|issue=5609|pages=1051–1053|date=2003|pmid=12586939|doi=10.1126/science.1080148|bibcode = 2003Sci...299.1051B }}</ref>
 
<ref name="nasa070315">{{cite web|publisher=NASA|date=March 15, 2007|title=Mars' South Pole Ice Deep and Wide|url=http://jpl.nasa.gov/news/news.cfm?release=2007-030|archiveurl=httphttps://web.archive.org/web/20090420204127/http://jpl.nasa.gov/news/news.cfm?release=2007-030|archivedate=April 20, 2009|accessdate=March 16, 2007|url-status=dead}}</ref>
 
<ref name="nature434">{{Cite journal|last=Murray|first=John B.|author2=et al.|title=Evidence from the Mars Express High Resolution Stereo Camera for a frozen sea close to Mars' equator|journal=Nature|volume=434|pages=352–356|date=March 17, 2005|doi=10.1038/nature03379|pmid=15772653|issue=703|bibcode = 2005Natur.434..352M }}</ref>
Sətir 640:
<ref name="sci317">{{cite journal|last=McEwen|first=A. S.|author2=et al.|title=A Closer Look at Water-Related Geologic Activity on Mars|journal=Science|volume=317|pages=1706–1709|date=September 21, 2007|doi=10.1126/science.1143987|pmid=17885125|issue=5845|bibcode=2007Sci...317.1706M}}</ref>
 
<ref name="nasa040303">{{cite press release|publisher=NASA|date=March 3, 2004|title=Mineral in Mars 'Berries' Adds to Water Story|url=http://www.jpl.nasa.gov/releases/2004/88.cfm|archiveurl=httphttps://web.archive.org/web/20071109185031/http://www.jpl.nasa.gov/releases/2004/88.cfm|archivedate=November 9, 2007|accessdate=June 13, 2006|url-status=live}}</ref>
 
<ref name="nasa101001">{{cite web|title=Mars Exploration Rover Mission: Science|publisher=NASA|date=July 12, 2007|url=http://marsrover.nasa.gov/science/goal1-results.html|accessdate=January 10, 2010}}</ref>
Sətir 678:
<ref name="lunine99">{{cite book|first=Cynthia J.|last=Lunine|date=1999|title=Earth: evolution of a habitable world|page=183|publisher=[[Cambridge University Press]]|isbn=0-521-64423-2}}</ref>
 
<ref name="wright03">{{cite web|last=Wright|first=Shawn|date=April 4, 2003|url=http://ivis.eps.pitt.edu/projects/MC/|title=Infrared Analyses of Small Impact Craters on Earth and Mars|publisher=University of Pittsburgh|accessdate=February 26, 2007 |archiveurl = httphttps://web.archive.org/web/20070612190405/http://ivis.eps.pitt.edu/projects/MC/ |archivedate = June 12, 2007|deadurl=yesdead}}</ref>
 
<ref name="ucar_geography">{{cite web|url=http://www.windows.ucar.edu/tour/link=/mars/interior/Martian_global_geology.html|title=Mars Global Geography|work=Windows to the Universe|publisher=University Corporation for Atmospheric Research|date=April 27, 2001|accessdate=June 13, 2006}}</ref>
Sətir 690:
<ref name="scsdes49">{{cite journal|first=Junyong|last=Chen|author2=et al.|title=Progress in technology for the 2005 height determination of Qomolangma Feng (Mt. Everest)|journal=Science in China Series D: Earth Sciences|volume=49|issue=5|date=2006|pages=531–538|doi=10.1007/s11430-006-0531-1}}</ref>
 
<ref name="lucchita_rosanova">{{cite web|author=Lucchitta, B. K.; Rosanova, C. E.|date=August 26, 2003|url=http://astrogeology.usgs.gov/Projects/VallesMarineris/|archiveurl=httphttps://web.archive.org/web/20110611053821/http://astrogeology.usgs.gov/Projects/VallesMarineris/|archivedate=June 11, 2011|title=Valles Marineris; The Grand Canyon of Mars|publisher=USGS|accessdate=March 11, 2007|url-status=dead}}</ref>
 
<ref name="cushing_titus_wynn07">{{cite web|url=http://www.lpi.usra.edu/meetings/lpsc2007/pdf/1371.pdf|format=PDF|title=Themis Observes Possible Cave Skylights on Mars|author=Cushing, G. E.; Titus, T. N.; Wynne, J. J.; Christensen, P. R.|publisher=Lunar and Planetary Science XXXVIII|date=2007|accessdate=August 2, 2007}}</ref>
Sətir 730:
<ref name="disc920901">{{cite web|first=Jeffrey|last=Kluger|date=September 1, 1992|publisher=Discover Magazine|title=Mars, in Earth's Image|url=http://discovermagazine.com/1992/sep/marsinearthsimag105|accessdate=November 3, 2009}}</ref>
 
<ref name="goodman97">{{cite web|last=Goodman|first=Jason C|date=September 22, 1997|url=http://www.mit.edu/people/goodmanj/terraforming/terraforming.html |archiveurl=httphttps://web.archive.org/web/20101110051940/http://www.mit.edu/people/goodmanj/terraforming/terraforming.html |archivedate=November 10, 2010 |title=The Past, Present, and Possible Future of Martian Climate|publisher=[[MIT]]|accessdate=February 26, 2007|url-status=live}}</ref>
 
<ref name="philips01">{{cite web|last=Philips|first=Tony|date=July 16, 2001|url=http://science.nasa.gov/headlines/y2001/ast16jul_1.htm|title=Planet Gobbling Dust Storms|work=Science @ NASA|accessdate=June 7, 2006}}</ref>
Sətir 738:
<ref name="mars_eccentricity">{{cite web|first=Aldo|last=Vitagliano|url=http://main.chemistry.unina.it/~alvitagl/solex/MarsDist.html|title=Mars' Orbital eccentricity over time|work=Solex|publisher=Universita' degli Studi di Napoli Federico II|date=2003|accessdate=July 20, 2007}}</ref>
 
<ref name="Meeus2003">{{cite web|date=March 2003|title=When Was Mars Last This Close?|publisher=International Planetarium Society|first=Jean|last=Meeus|url=http://www.ips-planetarium.org/planetarian/articles/whenmars.html|archiveurl=httphttps://web.archive.org/web/20110516013312/http://www.ips-planetarium.org/planetarian/articles/whenmars.html|archivedate=May 16, 2011|accessdate=January 18, 2008|url-status=dead}}</ref>
 
<ref name="Baalke2003">{{cite web|date=August 22, 2003|title=Mars Makes Closest Approach In Nearly 60,000 Years|publisher=meteorite-list|first=Ron|last=Baalke|url=http://www.mail-archive.com/meteorite-list@meteoritecentral.com/msg14044.html|accessdate=January 18, 2008}}</ref>
Sətir 750:
<ref name="phobos.html">{{cite web|author=Arnett, Bill|url=http://www.nineplanets.org/phobos.html|title=Phobos|work=nineplanets|date=November 20, 2004|accessdate=June 13, 2006}}</ref>
 
<ref name="ellis07">{{cite web|url=http://calspace.ucsd.edu/Mars99/docs/library/science/geological_history/moons1.html|archiveurl=httphttps://web.archive.org/web/20070517181817/http://calspace.ucsd.edu/Mars99/docs/library/science/geological_history/moons1.html|archivedate=May 17, 2007|title=Geological History: Moons of Mars|publisher=CalSpace|first=Scott|last=Ellis|accessdate=August 2, 2007|url-status=dead}}</ref>
 
<ref name="Nowack">{{cite web|title=Estimated Habitable Zone for the Solar System|publisher=Department of Earth and Atmospheric Sciences at Purdue University|first=Robert L.|last=Nowack|url=http://web.ics.purdue.edu/~nowack/geos105/lect14-dir/lecture14_files/image022.jpg|accessdate=April 10, 2009}}</ref>
Sətir 778:
<ref name="barlow88">Barlow, N. G. (October 5–7, 1988). H. Frey, ed. Conditions on Early Mars: Constraints from the Cratering Record. MEVTV Workshop on Early Tectonic and Volcanic Evolution of Mars. LPI Technical Report 89-04 (Easton, Maryland: Lunar and Planetary Institute): 15 [http://adsabs.harvard.edu/abs/1989eamd.work...15B]</ref>
 
<ref name="pl_org_deimos">{{cite web|url=http://www.planetary.org/explore/topics/mars/deimos.html|archiveurl=httphttps://web.archive.org/web/20110605084317/http://www.planetary.org/explore/topics/mars/deimos.html|archivedate=June 5, 2011|title=Deimos|work=Planetary Societies's Explore the Cosmos|accessdate=June 13, 2006|url-status=dead}}</ref>
 
<ref name="jbaa93">{{cite journal|author=Meeus, J.; Goffin, E.|date=1983|title=Transits of Earth as seen from Mars|journal=Journal of the British Astronomical Association|volume=93|issue=3|pages=120–123|bibcode=1983JBAA...93..120M}}</ref>
Sətir 794:
<ref name="zeilik02">{{cite book|first=Michael|last=Zeilik|date=2002|title=Astronomy: the Evolving Universe|page=14|edition=9th|publisher=Cambridge University Press|isbn=0-521-80090-0}}</ref>
 
<ref name="rao030822">{{cite web|date=August 22, 2003|last=Rao|first=Joe|url=http://www.space.com/spacewatch/mars_10_closest_030822.html |archiveurl=httphttps://web.archive.org/web/20090520075032/http://www.space.com/spacewatch/mars_10_closest_030822.html |archivedate=May 20, 2009 |title=NightSky Friday—Mars and Earth: The Top 10 Close Passes Since 3000 B.C.|work=Space.com|accessdate=June 13, 2006|url-status=dead}}</ref>
 
<ref name="paob85">{{cite journal|last=Novakovic|first=B.|date=2008|title=Senenmut: An Ancient Egyptian Astronomer|journal=Publications of the Astronomical Observatory of Belgrade|volume=85|pages=19–23|bibcode=2008POBeo..85...19N|arxiv = 0801.1331 }}</ref>
Sətir 868:
<ref name="cheney81">{{cite book|last=Cheney|first=Margaret|title=Tesla, man out of time|publisher=Prentice-Hall|date=1981|location=Englewood Cliffs, New Jersey|page=162|isbn=978-0-13-906859-1|oclc=7672251}}</ref>
 
<ref name="nyt2">{{cite news|first=Edward Charles|last=Pickering|title=The Light Flash From Mars|publisher=The New York Times|date=January 16, 1901|url=http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=F10D15FE3F5E137A8EDDAF0994D9405B818CF1D3|accessdate=May 20, 2007|archiveurl=httphttps://web.archive.org/web/20070605105717/http://nbgoku23.googlepages.com/marslight.pdf|format=PDF|archivedate=June 5, 2007|url-status=live}}</ref>
 
<ref name="fradin99">{{cite book|first=Dennis Brindell|last=Fradin|date=1999|title=Is There Life on Mars?|page=62|publisher=McElderry Books|isbn=0-689-82048-8}}</ref>
Sətir 899:
 
== Xarici keçidlər ==
* {{cite news |title=Marsa getmək istəyənlərə "SpaceX" kosmos nəqliyyat şirkətindən şad xəbər - FOTO/VİDEO |author= |url=http://www.islamazeri.az/marsa-getmek-isteyenlere-spacex-kosmos-neqliyyat-sirketinden-sad-xeber-fotovideo--1750.html |publisher=[[islamazeri.az]] |date=2016-09-28 |accessdate=2016-09-16 |language=az |archiveurl=httphttps://web.archive.org/web/20160928182400/http://www.islamazeri.az/marsa-getmek-isteyenlere-spacex-kosmos-neqliyyat-sirketinden-sad-xeber-fotovideo--1750.html |archivedate=2016-09-1628 |url-status=live }}
 
{{Günəş sistemi}}
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/Mars"