İqtisadi köpük: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 32:
<math>q_t=\sum_{s=0}^{\infty}\frac{d_{t+s}}{(1+r)^s}+\lim_{s\to\infty}\frac{q_{t+s}}{(1+r)^s}</math>
Burada, birinci dövr hələ aktivin ədalətli qiyməti üçün əsas olan gələcək endirimli gəlirdir. İkinci müddət
== Səbəblər ==
Bazar iştirakçılarının bir-birinə qarşı oynamaları və ya oyunçuların digər qarşılıqlı asılılığı<ref>[https://prokuror.livejournal.com/805597.html prokuror: Как один профессор продаёт своим студентам двадцатидолларовую купюру за двести баксов<!-- Заголовок добавлен ботом -->]</ref>səbəbindən aktivləri düzgün qiymətləndirmə qabiliyyətinə sahib olduqları vəziyyətlərdə və hətta fərziyyələrin mümkün olmadığı vəziyyətlərdə də köpüklərin meydana gələ biləcəyi göstərilmişdir.
Bigger Fool nəzəriyyəsi köpüyün inkişafını, hər zaman nikbin bazar iştirakçılarının (ağılsızların) həddindən artıq qiymətləndirilmiş aktivləri satın alaraq digər acgöz spekulyantlara (böyük axmaqlara) daha yüksək qiymətə satmağı ümid etdikləri ilə izah edir. Bu izahata görə,
Eyni zamanda, bir tərəfdən aşağı endirim dərəcələri və ortalama investisiya gəlirliliyinin düşməsi səbəbindən investorlar getdikcə daha uzaq mənfəət təxminlərinə diqqət ayırmağa hazırdırlar, gələcək gəlir və real qiymətləndirmələr arasındakı zaman fərqi artır və aktiv qiymətləndirmələri getdikcə daha virtual olur. Digər tərəfdən, orta inflyasiya ilə əmək haqqındakı artımın psixoloji təsiri meydana çıxır, istehlak müvəqqəti olaraq artar və bu da köpük tələbini müvəqqəti bəsləyir. Üçüncü tərəfdən, inflyasiya faiz dərəcələrini aşdıqda, daha bahalı mallara və xammala investisiya qoymaq sərfəli olur.
Amerikalı iqtisadçı [[Robert Şiller]] fond bazarında və əmlak bazarında
* Kapitalizmin sürətlə böyüməsi və sahiblər cəmiyyəti.
Sətir 55:
* Artan ticarət həcmi: endirimli brokerlər, gün ticarətçiləri və 7/24 ticarət.
* Qumar oynamaq imkanlarının genişləndirilməsi{{sfn|Шиллер|2013|с= 77}}.
== Nəticələr ==
Məhsulun həqiqi bazarda həqiqi dəyərini müəyyənləşdirmək çətin olduğundan, köpüklər ümumiyyətlə qiymətlərin birdən düşməsindən sonra yalnız əvvəlcədən aşkarlanır. Belə bir düşmə köpüyün "çökməsi" kimi tanınır. Köpüyün həm yüksəlməsi, həm də çökməsi, normal bazar şərtlərində tarazlıq qiymətini təyin etməli olan mənfi rəy tənzimləməsindən fərqli olaraq müsbət rəy tənzimləmə nümunələridir. İqtisadi köpükdəki qiymətlər tez-tez xaotik olaraq dəyişir və yalnız tələb və təklif arasındakı əlaqədən müəyyən edilə bilməz.
İqtisadi köpüklər ümumiyyətlə iqtisadiyyata zərərli hesab olunur, çünki resursların qeyri-optimal bölgüsünə və istehlakına səbəb olur. Bundan əlavə, ümumiyyətlə iqtisadi bir köpükdən sonra baş verən bir qəza çox miqdarda kapitalı silə və iqtisadiyyatda uzun müddətli bir enişə səbəb ola bilər. 1930-cu illərdə Böyük Depressiya dövründə və 1990-cı illərdə Yaponiyada daşınmaz əmlak artımı dövründə olduğu kimi uzun müddət risksiz mənfəət tənəzzülü uzada bilər. Köpük partlamasının nəticələri nəinki milli iqtisadiyyatı dağıda bilər, həm də onun hüdudlarından kənarda da cavab verə bilər.
İqtisadi köpüklərin digər vacib cəhəti, müəyyən edilmiş xərcləmə ənənələri ilə qarşılıqlı əlaqəsidir. Həddindən artıq qiymətləndirilmiş aktivləri olan bazar iştirakçıları özlərini zəngin hiss etdikləri üçün daha çox xərcləməyə meyllidirlər. Bir çox müşahidəçi [təyin olunmamış 3530 gün] bu təsirə nümunə olaraq İngiltərədəki, Avstraliyadakı, İspaniyadakı və ABŞ-ın bəzi bölgələrindəki əmlak bazarlarını göstərir. Köpük gözlənilmədən yıxıldıqda, həddindən artıq qiymətləndirilmiş aktiv sahibləri xərclərini mümkün qədər azaltmağa meyllidirlər ki, bu da yavaş iqtisadi böyüməyə və dərinləşən böhrana səbəb olur.
Beləliklə, mərkəzi bankın vəzifəsi aktivlərin qiymətləndirilməsinin adekvatlığını izləmək və spekulyativ fəaliyyətin düzəldilməsi üçün tədbirlər görməkdir. Ümumiyyətlə belə bir tədbir yenidən maliyyələşdirmə nisbətini, yəni borc pulunun dəyərini artırmaqdır.
Kapital bazarında köpük əmələ gəldikdə, birja köpüyü adlanır. Bir qayda olaraq, böyüməkdə olan birja köpüyünü əvvəlcədən normal bir boğa meylindən ayırmaq çox çətindir.
== İstinadlar ==
| |||