Ceyms Tobin: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k Alim şablonu qaydaya salınır |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 30:
|mühüm layihələri =
|üzvlüyü =
|mükafatları = [[1955]] C.B.Klark medalı, {{Nobel medalı}} [[1981]] [[İqtisadiyyat üzrə Nobel mükafatı]]
|imzası =
|saytı =
Sətir 36:
}}
'''Ceyms Tobin''' ({{Dil-en|James Tobin}}) ([[5 mart]] [[1918]] - [[11 mart]] [[2002]]) — amerikalı iqtisadçı, Keynsçi maliyyə bazarları nəzəriyyəsi sahəsində mütəxəssis. [[İnvestisiya]] davranışı qaydası ilə bağlı apardığı tədqiqatlar [[maliyyə]] bazarına aid olan biliklərin artmasına səbəb olmuşdur. Bu tədqiqatlarına görə [[1981]]-ci ildə [[İqtisadiyyat üzrə Nobel mükafatı]]na layiq görülmüşdür.
== Həyatı ==
[[Harvard Universiteti]]ndə təhsilini başa vurduqdan sonra,
== Fəaliyyəti==
[[1941]]-[[1943]]-cü illərdə Vaşinqtonda (Kolumbiya) Qiymətlərin Tənzimlənməsi İdarəsinin, Mülki Təchizat və Hərbi İstehsal Şurasının iqtisadçısı işləmişdir. [[1949]]-cu ildə [[Kembric Universiteti]]ndə Tətbiqi iqtisadiyyat bölməsində ([[Böyük Britaniya]]) işləmişdir. [[1950]]-ci ildən Yel Universitetinin adyunkt professoru, [[1957]]-ci ildən həqiqi (tam) professoru olmuşdur. Bir sıra hökumət və özəl təşkilatların, o cümlədən Federal Ehtiyat Sisteminin, ABŞ Maliyyə Nazirliyinin, Konqresin Büdcə Komitəsinin, Ford Fondunun müşaviri və məsləhətçisi olmuşdur. [[1967]]-ci və [[1970]]-ci illərdə Nyu-Heyven şəhərinin (Konnektikut ştatı) Şəhər Plan Komissiyasının sədri, 1969-1970-ci illərdə inflyasiyanın tənzimlənməsi və iqtisadi rifah üzrə [[Nyu-York]] şəhər komissiyasının üzvü, [[ABŞ Milli Elmlər Akademiyası]]nın, Amerika Fəlsəfə Cəmiyyətinin, Amerika Elm və İncəsənət Akademiyasının, Amerika İqtisadiyyat Assosiasiyasının üzvü (1970-ci ildə prezidenti) kimi fəaliyyət göstərmişdir. [[Sirakuz]], [[İllinoys]], Yeni Lissabon universitetlərinin, Britaniya Dartmut kral hərbi dəniz kollecinin, Suortmor kollecinin fəxri elmi dərəcələrinə layiq görülmüşdür.
=== Elmi fəaliyyəti ===
[[1955]]-[[1961]] və [[1964]]-[[1965]]-ci illərdə iqtisadi araşdırmalar üzrə Koulz komissiyasına,1961-1962-ci illərdə ABŞ prezidenti C.F.Kennedinin yanında iqtisadi şuraya başçılıq etmişdir. Elmi karyerasından başqa [[1955]]-[[1961]] və [[1964]]-[[1965]]-ci illər arasında Kovles İqtisadi Tədqiqatlar Fondunda idarəçi oldu.
==== İqtisadi nəzəriyyəsi ====
Tobin müasir keynsçilik nəzəriyyəsinə bir neçə strateji istiqamət üzrə, xüsusən, bu nəzəriyyəyə pul və kapital bazarlarında ümumi tarazlıq modelinin daxil edilməsi, kapital təklifinin qiymətinin Keyns konsepsiyasına əsaslanan yeni investisiya nəzəriyyəsinin işlənib hazırlanması, sabitləşmə siyasəti problemlərinin təhlilinə keynsçi yanaşmanın təkmilləşdirilməsi hesabına mühüm töhfələr vermişdir. Müasir iqtisadi nəzəriyyədə onun adı, ilk növbədə, "Milli iqtisadi siyasət" ("National Economic Policy") adlı əsərində orijinal “portfel investisiyalarının seçim nəzəriyyəsi”nin işlənib hazırlanması ilə bağlıdır. Bu nəzəriyyə fərdi təsərrüfat və firmalar səviyyəsində onların aktivlərinin strukturunun necə təyin olunmasını təsvir edir. Tobinə görə, [[investor]]lar yalnız nadir hallarda bütün başqa amillərə məhəl qoymadan ən yüksək mənfəət əldə etməyə çalışırlar. O göstərmişdir ki, investorlar öz investisiya portfellərində tarazlığa nail olmaq üçün yüksək riskli investisiyaları daha az riskli investisiyalarla əlaqələndirməyə çalışırlar. Tobin aktivlərin tarazlığı modellərindən və qiymətli kağızlar ehtiyatlarının hərəkətinin təhlilindən çıxış edərək, "q faktoru" konsepsiyasını irəli sürmüşdür. Bu əmsal aktivlərin maddi-material formada bazar dəyərinin onların əvəz edilməsi üçün məsrəflərə nisbətini ifadə edir. O, q əmsalının empirik tədqiqatlarım "Yeni iqtisadiyyat: on ildən sonrakı baxış" ("The New Economics: One Decade Older") adlı kitabında davam etdirərək fond bazarlarındakı vəziyyətin özəl investisiyalara təsirinin əhəmiyyətini göstərmişdir. C.Keynsin qısamüddətli makroiqtisadi təhlilini uzunmüddətli artım modellərinə şamil etmişdir. Bu, iqtisadi sazişin problemlərinə keçməyə imkan vermişdir. Tobinin portfel investisiyaları modeli fıskal siyasətin iqtisadiyyata təsirini öyrənmək üçün də yararlı olmuşdur.
Tobin ABŞ prezidenti [[Ronald Reyqan]]ın iqtisadi siyasətinin və 80-ci illərdə Federal Ehtiyat Sistemi tərəfindən yeridilən sərt maliyyə siyasətinin ən fəal tənqidçilərindən biri olmuşdur. O, M.Fridmanın makroiqtisadi siyasət məsələlərinə dair tövsiyələrinin əleyhinə kəskin çıxışlar etmişdir. "Tərəqqi siyasəti. Keynsçilik baxımından oçerklər" ("Policies for Prosperity: Essays in a Keynesian Mode") adlı əsərdə on ildən artıq dövrdə [[ABŞ]] iqtisadiyyatının vəziyyəti kompleks təhlil edilmişdir. 80-ci illərdə ABŞ-da yeridilən [[maliyyə]], [[vergi]] və monetar siyasətin müxtəlif aspektləri Tobinin "Reyqanomika" ("Reaganomics") kitabında da təhlil edilmişdir.<ref>{{kitab3
| müəllif = ZİYAD ƏLİABBAS oğlu SƏMƏDZADƏ
| başlıq = BÖYÜK İQTİSADİ ENSİKLOPEDİYA
| link = https://ebooks.az/view/p1krDTjO.pdf
| cavabdeh =
| yer = Bakı
| nəşriyyat =
| il = 2012
| cild = V SŞTUÜVYZ
| səhifə = 164-165
| səhifələr =
| isbn =
| doi =
| ref =
}}</ref>
Tobin tədqiqatlarında risk, portfel idarəsi və iqtisadi inkişafı əks etdirməkdə maliyyə bazarının rolu kimi sahələrə yanaşması ilə Keynsçi iqtisadiyyatdan daha geniş yararlanmağa şərait yaratdı.
===Əsərləri===
* ([[1961]]) - ''Amerikan Biznes İnancı''
* ([[1966]]) - ''Milli İqtisadi Siyasət''
* ([[1971]]-[[1982]]) - ''İqtisadi esselər''
* ([[1974]]) - ''Yeni iqtisadiyyatda keçmiş onillik''
* "Tərəqqi siyasəti. Keynsçilik baxımından oçerklər"
== Mükafatları ==
* [[İqtisadiyyat üzrə Nobel mükafatı]](1981)
* Müqəddəs xəzinə ordeni
== Həmçinin bax ==
* [[İqtisadiyyat üzrə Nobel mükafatı]]
| |||