İqtisadi siyasət: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Səhifə "'''iqtisadi siyasəti''' — vergi səviyyələrini, dövlət büdcələrini, pul kütləsini və faiz dərəcələrini, habelə əmək bazarını, milli mü..." məzmunu ilə yaradıldı |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 26:
* [[Pul]] olmayan inflyasiya nəzarətini tətbiq etməyi hədəfləyən gəlir və qiymət nəzarət siyasətləri
* Pul sürətini təsir edən ehtiyat tələbləri
== Alətlər və hədəflər ==
Siyasətlər ümumiyyətlə inflyasiya, işsizlik və ya iqtisadi böyümə hədəfləri kimi xüsusi hədəflərə yönəldilir. Bəzən hərbi xərclər və ya milliləşdirmə kimi digər hədəflər vacibdir.
Bunlara siyasət məqsədləri deyilir: iqtisadi siyasətin əldə etməyi hədəflədiyi nəticələr.
Bu hədəflərə çatmaq üçün hökumətlər hökumətin nəzarəti altında olan siyasət alətlərindən istifadə edirlər. Tipik olaraq, faiz dərəcələri və pul kütləsi, vergilər və dövlət xərcləri, tariflər, valyuta məzənnələri, əmək bazarının tənzimlənməsi və hökumətin bir çox digər aspektlərini əhatə edir.
=== Alətlərin və hədəflərin seçimi ===
[[Hökumət]] və mərkəzi banklar qısa müddətdə əldə edə biləcəkləri hədəflərin sayında məhduddur. Məsələn, valyuta sabitliyini qoruyaraq [[inflyasiya]]nı azaltmaq, işsizliyi azaltmaq və faiz dərəcələrini azaltmaq üçün hökumətə təzyiq göstərilə bilər. Bunların hamısı qısamüddətli hədəf kimi seçilərsə, siyasətin uyğunsuz olması ehtimalı vardır, çünki inflyasiyanın aşağı düşməsi və valyuta sabitliyini qorumağın normal nəticəsi işsizlik və faiz dərəcələrinin artmasıdır.
=== Tələb tərəfi təklif tərəfinə qarşı ===
Bu [[dilemma]] vəziyyətin bir hissəsi bazarları tənzimləməyə kömək edən [[Mikroiqtisadiyyat|mikroiqtisadi]] tədarük siyasətləri ilə həll edilə bilər. Məsələn, işsizlik potensial olaraq həmkarlar ittifaqları və ya [[işsizlik]] sığortası ilə əlaqəli qanunlar, həm də faiz dərəcələri kimi makroiqtisadi amillər (tələb tərəfində) azaldıla bilər.
== İxtiyari siyasət və siyasət qaydaları ==
[[XX əsr]]in çox hissəsi üçün hökumətlər, iş dövrünü tənzimləmək üçün hazırlanmış tələb tələbinin idarə edilməsi kimi müstəsna siyasət tətbiq etdilər. Adətən inflyasiya, istehsal və işsizliyi tənzimləmək üçün maliyyə və pul siyasətlərindən istifadə edirdilər.
Lakin 1970-ci illərdəki [[staqflyasiya]]dan sonra siyasətçilər siyasi qaydaları tətbiq etməyə başladılar<ref>{{Cite book|last=Cartwright|first=Nancy|url=https://books.google.com/?id=WoQ8DwAAQBAJ&pg=PP1&dq=cartwright+hardie+evidence+based+policy#v=onepage|title=Evidence-Based Policy: A Practical Guide to Doing It Better|last2=Hardie|first2=Jeremy|date=2012-09-27|publisher=Oxford University Press|isbn=978-0-19-984160-8|language=en}}</ref>.
Müstəqil siyasət siyasətçilərin hadisələrə sürətli reaksiya göstərməsinə imkan verdiyi üçün dəstəklənir. Bununla birlikdə, mülahizəli siyasət dinamik uyğunsuzluğa məruz qala bilər: hökumət inflyasiyanı nəzarət altına almaq üçün faiz dərəcələrini sonsuza qədər artırmaq istədiyini elan edə bilər, lakin daha sonra mövqeyini daha sonra yumşaldır. Bu, siyasəti etibarsız və nəticədə təsirsiz hala gətirir.
Qayda əsaslı siyasətlər daha etibarlı ola bilər, çünki daha şəffaf və öngörülməsi daha asandır. Qaydalara əsaslanan siyasətlərə sabit valyuta məzənnələri, faiz dərəcələri qaydaları, Sabitlik və Böyümə Paktı və Qızıl Qayda nümunələri verilə bilər. Siyasət qaydalarından bəziləri bir xarici valyuta məzənnəsi mexanizmi kimi xarici orqanlar tərəfindən tətbiq edilə bilər<ref>{{Cite book|last=Screpanti|first=Ernesto|url=https://books.google.com/?id=MsN1vqSAsiMC&pg=PR5&dq=history+of+economic+thought+second+half+of+twentieth+century#v=onepage|title=An Outline of the History of Economic Thought|last2=Zamagni|first2=Stefano|date=2005-05-26|publisher=OUP Oxford|isbn=978-0-19-164776-5|language=en}}</ref>.
Sərt qərəzli siyasətlə sərt qaydalara əsaslanan siyasət arasındakı qarşılıqlı mübahisə müstəqil bir quruma mülahizə verməkdir. Məsələn, Federal Rezerv Bankı, Avropa Mərkəzi Bankı, İngiltərə Bankı və Avstraliya Rezerv Bankı faiz dərəcələrini dövlət müdaxiləsi olmadan təyin edir, lakin qaydaları qəbul etmir<ref>{{Cite journal|last=Friedman|first=Milton|date=1982|title=Monetary Policy: Theory and Practice|journal=Journal of Money, Credit and Banking|volume=14|issue=1|pages=98–118|doi=10.2307/1991496|jstor=1991496|issn=0022-2879}}</ref>.
Mülahizəsiz siyasətdən başqa bir növ beynəlxalq təşkilat tərəfindən tətbiq olunan bir sıra siyasətdir. Bu, [[Beynəlxalq Valyuta Fondu]]nun müdaxiləsi nəticəsində baş verə bilər (məsələn).
== İstinadlar ==
{{İstinad siyahısı}}
{{xarici istinadlar}}
| |||