I Aleksandr: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
"Александр I Великий" səhifəsi tərcümə edilərək yaradıldı
Sətir 1:
 
'''I Aleksandr''' — ad.
{{adaşlar}}
* [[I Aleksandr Makedoniyalı]] (? — e.ə. 454) —
* [[I Aleksandr (papa)]] — 107-115-ci illərdə [[Roma|Roman]]ın 5-ci papası.
* [[I Aleksandr (İmereti çarı)]] (1387 — 1389) —
* [[I Aleksandr Balas]] (e.ə. 150 — e.ə. 145) — Suriya çarı
* [[I Aleksandr (Şotlandiya kralı)]] (1078—1124)
* [[I Aleksandr (Rusiya imperatoru)]] (1777—1825) — Rusiya imperatoru
* [[I Aleksandr (Yunanıstan kralı)]] (1893—1920) — Yunanıstan kralı
 
'''I Aleksandr''' ( {{Dil-ka|ალექსანდრე I დიდი}}, [[1389]] - [[1443]] ) - [[Baqrationilər]] sülaləsindən olan Gürcüstan çarı (1412 - 1442). Çar I Konstantinin və Natia Amirejibinin oğlu.
== Həmçinin bax ==
 
* [[Aleksandr]]
Hakimiyyətinin ilk illərində türkmənlərin yürüşlərinə qarşı mübarizə aparmaq məcburiyyətində qaldı. Yalnız 1415-ci ildən etibarən Gürcüstanda sülh hökm sürməyə başladı. I Aleksandr bu dövrdən başlayaraq [[Əmir Teymur]] və türkmənlər tərəfindən dağıdılmış ölkəni bərpa etmək üçün fəaliyyətə başladı. Xəzinə boşaldıldığı üçün məskunlaşma vergisinin tətbiq edilməsinə başlanıldı (vergi 1440-cı ildə ləğv edildi). Vergidən əldə edilən vəsaitlə [[Svetitsxoveli kafedralı|Svetitsxoveli]] və Ruisi məbədləri, eləcə də bir çox monastır və qala təmir edildi.
 
== Ölkənin yenidən qurulması ==
İlk dəfə Şahzadə Beşken [[Orbelyanlar|Orbelianın]] qızı Dulandukhtla evləndi. Bu evlilikdə dünyaya gəldi:
 
I Aleksandr Gürcüstanın əvvəlki sərhədlərini bərpa etmək istəyirdi. Onun qoşunları 1431-ci ildə Lore qala şəhərini <ref>{{Kitab3|автор=|часть=|заглавие=Барбаро и Контарини о России|оригинал=|ссылка=http://www.vostlit.info/Texts/rus10/Kontarini/frametext1.htm|издание=2-е изд|ответственный=пер. Е. Скржинской, М. Михайловского|место=М.|издательство=Наука|год=1971|том=|страницы=40-42}}</ref> və Lore vadisini tutdular.
 
I Aleksandr həmçinin gürcü kilsəsinin bərpasına və gücləndirilməsinə kömək etdi. O sarsılmış kilsə torpaq mülkiyyətini bərpa etdi, ölkə xaricindəki gürcü monastırlarının yenidən təmir işlərinə başladı. Çar və çar ailəsinin üzvləri birbaşa inşaat işlərində iştirak edirdilər. <ref>Reverend S. C. Malan, Aeterna Press. "A Short History of the Georgian Church". (2015).</ref>
 
== Daxili siyasət ==
Hakimiyyətinin ilk illərində (1412 - 1415) I Aleksandr Dadiani, Şarvaşidze, Samtsxe adlı qiyamçı şahzadələrə qarşı mübarizə abardı. Bəzi hakimləri bölgələrin rəhbərliyindən uzaqlaşdırdı və yerlərinə oğulları - Vaxtanq, Dmitri və Qeorqini təyin etdi. Ancaq bu təyinatlar əks nəticə verdi. Belə ki, şəhzadələrin ölkənin siyasi həyatında rolları artdı və I Aleksandrın həyatda olmasına baxmayaraq, şəhzadələrə də "çar" deyə müraciət edilməyə başlanıldı.
 
Dövlət tədbirlərinin icrası zamanı çar oğullarının və çar ailəsinin digər üzvlərinin istəklərini nəzərə almaq məcburiyyətində qaldı. Çar sənədləri təkcə kralın adı ilə deyil, həm də ailə üzvlərinin adları ilə verilirdi ki, bu da mərkəzi hakimiyyətin zəiflədiyini göstərir. Ölkədəki vəziyyət I Aleksandrın taxtdan imtina etməsinə gətirib çıxardı.
 
 
Gürcüstanın bir qədər möhkəmənməsinə və bərpasına baxmayaraq, çarın ölümündən sonra ölkədəki siyasi ittifaq dağıldı. Gürcüstan bir neçə çarlığa və knyazlıqlara parçalandı. <ref>Ken Parry. "The Blackwell Companion to Eastern Christianity". (2010), p. 148.</ref>
 
== Ailəsi ==
 
* qızı (1412 - 1438-dən sonra), şahzadə. Trebizond imperatoru [[IV İohann|IV John (Kaloioann)]] ilə evləndi.
* '''Vaxtanq IV''' (1413-1446), Gürcüstan kralı (1442-1446)
* Demeter (1413-1453), şahzadə, "vilayət kralı", Kartli krallarının qurucusu
 
== İstinadlar ==
{{İstinad siyahısı}}
[[Kateqoriya:1440-cı illərdə vəfat edənlər]]
[[Kateqoriya:Baqrationilər]]
[[Kateqoriya:Vikipediya:Vikiverilənlərdə dəyəri müəyyən olunmuş məqalələr]]
[[Kateqoriya:1390-cı ildə doğulanlar]]