Eston dili: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
|||
Sətir 24:
}}
'''Eston dili''' (orijinal dildə eesti keel
Eston dili təxminən 1 milyon insanın ana dilidir. Onların əksəriyyəti (təxminən 900.000 nəfər) Estoniya sakinləridir.
Estoniya dili səslərin üç dərəcə uzunluğu ilə (həm [[sait]], həm [[samit]]) diqqət çəkir: qısa, uzun və ən uzun. Uzunluqdan asıllı olaraq sözlər fərqli mənalar verir.
Dilin kodu — et və ya est (ISO 639-a uyğun olaraq).
== Adı ==
[[Estlər]] xalqının adına ilk dəfə [[Tasit (imperator)|Tasitin]] (98-ci il) əsərlərində rast gəlinir, lakin, göründüyü kimi, bu [[etnonim]] [[Baltlar|Baltik tayfalarından]] birinə aiddir, çünki Tasitin təsvir etdiyi xalq [[Baltik dənizi|Baltik dənizinin]] [[Visla|Visladan]] şərqdə olan sahilində məskunlaşmışdır, orada isə [[Baltika-Fin xalqları]] heç vaxt yaşamamışdılar. Bu ad, [[Baltikyanı ölkələr|Şərqi Baltikyanı]] fəth etdikdən sonra almanlar və danimarkalılar tərəfindən estonlara verildi.<ref>{{kitab3|автор=Дини П.|заглавие=Балтийские языки|ссылка=|место=М.|издательство=ОГИ|год=2002|страницы=56—60|isbn=5-94282-046-5}}</ref><ref>{{kitab3|автор=Напольских В. В.|заглавие=Введение в историческую уралистику|ссылка=|место=Ижевск|издательство=УИИЯЛ УрО РАН|год=1997|страницы=22|isbn=5-7691-0671-9}}</ref> Estonlar özlərini ''maarahvas'' "torpaq xalqı", dillərinə isə ''maakeel'' "torpaq dili" deyirdilər. ''Eestlased'' və ''eesti keel'' adları yalnız 19-cu əsrin ikinci yarısından sonra yayılmağa başlandı.<ref>{{kitab3|автор=|заглавие=Языки мира. Уральские языки|часть=Эстонский язык|ссылка=|место=М.|издательство=Наука|год=1993|страницы=115|isbn=5-02-011069-8}}</ref>
== Linqvocoğrafiya ==
=== Dialektlər ===
Eston dili bir-birindən əhəmiyyətli dərəcdə fərqlənən iki ləhcəyə bölünür:
==== Şimal eston ====
{| class="wikitable"
!1. Orta eston dialektləri
|-
|orta
|-
|qərb
|-
|ada
|-
|şərq
|}
{| class="wikitable"
!2. Şimal-şərq dialektləri
|-
|sahil
|-
|alutaquz
|}
==== Cənub eston ====
{| class="wikitable"
|mulkski (mulgiskii )
|-
|tartu
|-
|[[Vıro dili|vıro]]
|}
Çox vaxt ayrı dil hesab edilən cənub eston ləhcəsinin əsasını qədim müstəqil [[Baltika-Fin dili]] təşkil edir. Setu şivəsi bir çox hallarda cənub eston ləhcəsinin ayrı dialekti hesab edilir, lakin Karl Payusal, Ellen Niyt və Tiyta Xennosteyə görə, setu şivəsi vıro dialektinin budağıdır.
== Yazısı ==
{{Əsas|Eston əlifbası}}
Eston əlifbası
''C'', ''Q'', ''W'', ''X'', ''Y'' hərfləri yalnız xarici adların yazılması üçün istifadə olunur. ''F'', ''[[Š]]'', ''Z'' və ''[[Ž]]'' hərflərinə yalnız digər dillərdən alınma sözlərdə rast gəlmək olur.
== İstinadlar ==
| |||