Şövkət Məmmədova: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k Musiqiçi şablonu qaydaya salınır
Sətir 1:
{{Musiqiçi
|adı =
|orijinal adı =
|digər adları =
|şəkil =
|şəklin ölçüsü =
|şəklin izahı =
|fəaliyyəti =
|ilk adı =
|ləqəbi =
|doğum tarixi =
|doğum yeri =
|vəfat tarixi =
|vəfat yeri =
|vəfat səbəbi =
|dəfn yeri =
|vətəndaşlığı =
|milliyyəti =
|peşəsi =
|mənşə =
|üslub =
|musiqi aləti =
|səs tembri =
|fəaliyyət illəri =
|albom şirkəti =
|əlaqələri =
|təhsili =
|üzvlüyü =
|mükafatları = {{SSRİ xalq artisti|1938}} {{Azərbaycan SSR xalq artisti|1934}} {{Azərbaycan SSR əməkdar artisti|1933}} {{Azərbaycan SSR dövlət mükafatı}}<br>{{"Lenin" ordeni}} {{"Lenin" ordeni}} {{"Qırmızı Əmək Bayrağı" ordeni (SSRİ)|1959}} {{"Qırmızı Əmək Bayrağı" ordeni (SSRİ)}} {{"Şərəf Nişanı" ordeni}}
|imzası =
|imzanın eni =
|imzanın izahı =
|saytı =
|vikimənbə =
|vikianbar =
}}
 
'''Şövkət Həsən qızı Məmmədova''' ({{DVTY}}) — Azərbaycanın ilk peşəkar qadın müğənnisi (lirik koloratur soprano), opera artisti, teatr xadimi. [[SSRİ xalq artisti]] (1938), [[Azərbaycan SSR Ali Soveti]]nin (1-41–4 çağırış) deputatı olmuş, 2 dəfə Lenin ordeni, 2 Qırmızı Əmək Bayrağı və "Şərəf nişanı" ordenləri ilə təltif edilmişdir.
 
== Həyatı ==
Şövkət Məmmədova indiki [[Gürcüstan]]ın Tbilisi şəhərində kasıb pinəçi ailəsində anadan olub. Atası Şövkətin musiqiyə qarşı olan istəyi hiss edib, milyonçu H.Z.Tağıyevin köməkliyi ilə [[1910]]-cu ildə onu Bakıya göndərir.
 
[[1911]]-ci ildə [[Zeynalabdin Tağıyev]] və həyat yoldaşı Sonanın köməyi ilə [[İtaliya|İtaliyanın]] [[Milan]] şəhərində musiqi məktəbinə daxil olur. Lakin [[1912]]-ci ildə ona olan kömək kəsilir və Şövkət Məmmədova [[Rusiya]]ya qayıtmalı olur. O təhsilini Tbilisi musiqi məktəbində davam etdirirdi.
 
Həmin il Bakının Tağıyev teatrında ilk dəfə peşəkar ifaçı kimi çıxış edir. [[Üzeyir Hacıbəyov]]un "Ər və arvad" operettasından bir neçə parça ifa etdi. Konsertdən əldə olunan pul Şövkət Məmmədovanın İtaliyada təhsilini davam etmək üçün işlənməliydi. Lakin qadının örtüksüz səhnədə oxuması Bakının müsəlman icmasını xeyli qəzəbləndirdi. Namərd qoçular həm Şövkət Məmmədovanı, həm də onu səhnəyə buraxan dahi bəstəkar Üzeyir Hacıbəyovu öldürmək qərarına gəlirlər, lakin hər ikisi faytona minib [[Abşeron]] kəndlərinin birində gizlənirlər.
 
[[1915]]-ci ildə Şövkət Məmmədova Kiyev Konservatoriyasına (indiki Kiyev Musiqi Akademiyası) daxil oldu.
 
[[1915]]-ci ildə [[Kiyev]]də oxuyarkən Milanda tanış olduğu mühəndis Yakov Lyubarski ilə ailə həyatı qurur.
 
Tiflisdə musiqi məktəbini bitirdikdən ([[1910]]) sonra təhsilini davam etdirmək üçün [[1911]]-ci ildə Milana getmiş, burada məşhur müğənni D.Ambroziodan dərs almışdır (ikinci dəfə Milanda [[1927]]-[[1929]]1927–1929-cu illərdə olmuşdur). [[1917]]-[[1921]]1917–1921-ci illərdə Kiyev Konservatoriyasında oxumuş, burada R. Qlierlə birgə verdikləri konsertlərdə Azərbaycan musiqisini təbliğ etmişdir. Onun təşəbbüsü ilə [[1923]]-cü ildə Bakı Teatr Texnikumu ([[1923]]-[[1925]]1923–1925-ci illərdə direktor olmuşdur) açılmış və not nəşriyyatı təsis edilmişdir. Azərbaycan Opera və Balet Teatrının səhnəsində ilk dəfə [[1921]]-ci ildə Violetta ("Traviata", C.Verdi) partiyasında çıxış etmiş, [[1948]]-ci ilədək (fasilələrlə) teatrın solisti olmuşdur. Azərb. opera səhnəsində rus və dünya vokal sənətinin ən yaxşı ənənələrini milli musiqi xüsusiyyətləri ilə əlaqələndirmişdir.
 
Azərbaycan SSR Ali Sovetinin (1-41–4 çağırış) deputatı olmuşdur. 2 dəfə Lenin ordeni, 2 Qırmızı Əmək Bayrağı və "Şərəf nişanı" ordenləri ilə təltif edilmişdir.
 
== Yaradıcılığı ==
[[1921]]-ci ildən başlayaraq o, [[Rusiya]]da, [[Fransa]]da, [[İtaliya]]da, [[İran]]da və [[Gürcüstan]]da çıxışlar edir. İtaliyaya səfəri zamanı yenidən Milan musiqi məktəbinə daxil olub, orada [[1912]]-ci ildə axıra çatdırılmamış təhsilini [[1927]]–[[1930]]1927–1930-ci illərdə tamamilə bitirdi.
 
Sonralar [[Azərbaycan Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrı]]nda çıxış edir. [[1923]]-də Azərbaycanda ilk not nəşriyyat idarəsini və Bakı Ali Teatr məktəbini (indiki [[Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universiteti]]) yaradır. Həmçinin [[Bakı Musiqi Akademiyası|Azərbaycan Dövlət Konservatoriyası]]nda son günlərinədək tələbələrə peşəkar vokal dərsləri verirdi.
 
[[1923]]-cü ildə Şövkət Məmmədovanın təşəbbüsü ilə Bakı Teatr Texnikumu açılır və o [[1923]]-[[1925]]1923–1925-ci illərdə həm onun direktoru, həm də not nəşriyyatının müdiri vəzifəsində çalışır.
 
Əsas partiyaları: Rozina ("Sevilya bərbəri", C.Rossini), Lakme ("Lakme", L.Delib), Cilda ("Riqoletto", C.Verdi), Olimpiya ("Hofmanın nağılları", J.Offenbax), Marqarita Valua ("Hugenotlar", C.Meyerber), Qar qız ("Qar qız", N.Rimski-Korsakov), Antonida ("İvan Susanin", M.Qlinka), və s. Yaradıcılığında Şahsənəm ("Şahsənəm", R.Qlier), Nərgiz, Gülzar ("Nərgiz", "Şah İsmayıl", M.Maqomayev), Gülçöhrə ("Arşın mal alan", Ü.Hacıbəyli) partiyaları xüsusi yer tutmuşdur. Repertuarına Azərb. xalq mahnıları, rus və Qərb bəstəkarlarının kamera-vokal əsərləri daxil idi. Tbilisi, Odessa, Moskva, Kiyev, Leninqrad, Daşkənd, Paris və Təbrizdə çıxış etmişdir. Azərbaycan Teatr Cəmiyyətinin ilk sədri olmuşdur ([[1945]]-[[1952]]1945–1952). [[1945]]-[[1981]]-ci illərdəilədək Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasında pedaqoji fəaliyyət göstərmişdir ([[1949]]-[[1981]]1949–1981).
 
Onun ifa etdiyi Rozina ("Sevilya bərbəri" C.Rossini), Lakme ("Lakme" L.Delib), Cilda ("Riqoletto" C.Verdi), Şahsənəm ("Şahsənəm" R.Qlier), Nərgiz ("Nərgiz" M.Maqomayev), Gülçöhrə ("Arşın mal alan" Ü.Hacıbəyov) və digər partiyaları Azərbaycanın opera sənəti tarixində yeni səhifələr açmışdır.
Sətir 66:
== Mükafatları ==
* "[[Azərbaycan SSR əməkdar artisti]]" fəxri adı — 1933
* "[[Azərbaycan SSR xalq artisti]]" fəxri adı — 25 may 1934
* "[[SSRİ xalq artisti]]" fəxri adı — 17 aprel 1938
* 2 dəfə [["Qırmızı Əmək Bayrağı" ordeni (SSRİ)|"Qırmızı Əmək Bayrağı" ordeni]] — 17 aprel 1938; 9 iyun 1959
* 2 dəfə [[Lenin ordeni]]
* [["Şərəf Nişanı" ordeni]]
* [[Azərbaycan SSR dövlətDövlət mükafatı]]
 
== Mənbə ==
Sətir 83:
 
== Xarici keçidlər ==
* [http://xeberle.com/az/view/19775/azerbaycan-tarixinde-iz-qoyan-qadnlar-siyahi/? Azərbaycan tarixində iz qoyan qadınlar - SİYAHI]
* [https://www.youtube.com/watch?v=meKTruUwrHE Səda - Şövkət Məmmədovanın doğum günüdür (18.04.2016)] {{az}}
 
[[Kateqoriya:Opera müğənniləri]]