Səfəvilər: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
|||
Sətir 1:
{{İnfoqutu Tarixi dövlət
|_noautocat=yes
[[Şəkil:Səfəvilər Dövlətinin ərazisi.png|thumb|right|200 px|I Abbasın dövründə Səfəvilər Dövlətinin ərazisi]]▼
|native_name = Səfəvilər Dövləti<br>صفویان<br>Dövlət-i Səfəviyyə
|conventional_long_name =
[[1499]]-cu ildə Ərdəbil şeyxlərinin məsləhəti ilə İsmayıl Lahicanı tərk edir və Ərdəbilə üz tutur. Burada o [[qızılbaş]] müridlərini öz ətrafına toplayır. [[Deyləm|Deyləmdən]], [[Tarom]]dan keçərək [[Xalxal]]a gəlir. Yolboyu İsmayıl Azərbaycanın digər ərazilərindən, Anadoludan çoxlu sayda tərəfdaşı qoşulur. Qışı [[Ərcivan]]da keçirir. [[1500]]-cü ildə [[Cabanı döyüşü]] [[Fərrux Yasar|Fərrux Yasarın]], [[1501]]-ci il [[Şərur döyüşü]] [[Əlvənd Mirzə]]nin məğlubiyyəti ilə nəticələnir.▼
|common_name = Səfəvilər Dövləti
|
[[1501]]-ci ildə [[Təbriz|Təbrizə]] daxil olan İsmayıl özünü şah elan edir. [[1503]]-cü il [[21 İyun|21 iyun]] [[Almaqulağı döyüşü]] [[Murad Mirzə]]nin məğlubiyyəti və Səfəvilərin tam qələbəsi ilə sona çatır.▼
|continent = Asiya
Paytaxtları: [[Təbriz]], [[Qəzvin]], [[İsfahan]]▼
|region = Güney Qafqaz, İran
Din: İslam (şiər)▼
|country = <!--- The country, to which this historic entity belongs today --->
Dil: [[Azərbaycan dili|Azərbaycan Türkcəsi]]<ref name="lockhart">{{Kitap belirt▼
|era =
| son = Fisher, Peter Jackson, Laurence Lockhart, J. A. Boyle▼
|status =
| ilk = William B.▼
|government_type = Mütləq monarxiya
| yazarurl = ▼
|year_start = [[1501]]
| yardımcıyazarlar= Jackson, Peter; Lockhart, Laurence; Boyle, J.A.▼
|year_end = [[1736]]
| yıl = 1986▼
|image_flag = Safavid Flag.png
| başlık = The Cambridge history of Iran▼
|image_coat =
| yayımcı= Cambridge University Press▼
|image_map = Səfəvilər Dövlətinin ərazisi.png
| yer = ▼
▲
| dil = İngiliz▼
|capital = Təbriz, Qəzvin, İsfahan
| id = ISBN 0-521-20094-6, ISBN 978-0-521-20094-3▼
|capital_exile =
| url = http://books.google.com/books?id=EF_4AQeOltUC&pg=RA2-PA950▼
|latd= |latm= |latNS= |longd= |longm= |longEW=
| sayfalar = 950▼
|
| alıntı = ''In day-to-day affairs, the language chiefly used at the Safavid court and by the great military and political officers, as well as religious dignitaries, was Turkish, not Persian.''▼
|national_motto =
}}</ref><ref name="Savory">Roger Savory. "Iran Under the Safavids", ''Cambridge University Press'', 2007, ISBN 0-521-04251-8, 9780521042512, p. 213: ''qizilbash normally spoke Azari brand of Turkish at court, as did the Safavid shahs themselves; '''lack of familiarity with the Persian language''' may have contributed to the decline from the pure classical standards of former times.''</ref><ref>[http://books.google.com/books?id=sHKSh_XltKMC&pg=PA19 Brenda Shaffer. "Borders and Brethren", ''MIT Press'', 2002], ISBN 0-262-69277-5, 9780262692779, p. 19: ''At the Safavid court, '''Azerbaijani Turkish''' was predominant''</ref><ref>[http://books.google.com/books?id=gzpdq679oJwC&pg=PA66 Massoume Price. "Iran's Diverse Peoples", ''ABC-CLIO'', 2005], ISBN 1-57607-993-7, 9781576079935, p. 66: ''The shah was a '''native Turkic speaker and wrote poetry in the Azerbaijani''' language''</ref><ref>[http://books.google.com/books?id=UwYcAAAAMAAJ&pgis=1 M Celâlettin Yücal. "Dış Türkler", ''Hun Yavınları'', 1976, s. 77]: ''Safevi Devletinin resmî dili Azerbaycan Türkçesi idi''</ref><ref name="ışık">İhsan Işık, Türkiye yazarlar ansiklopedisi: 3218 şair ve yazarın hayat ve eserleri", ''Uyum Ajans'', 2001, ISBN 975-93310-0-4, 9789759331009, s. 462:''Saltanatı▼
|national_anthem =
sırasında resmi dil olarak Türkçe'yi kabul eden Şah İsmail''</ref><ref>[http://books.google.com/books?id=5CtkAAAAMAAJ Seyit Kemal Karaalioğlu. "Resimli-motifli Türk edebiyatı tarihi", ''İnkılâp ve Aka Kitabevleri'', 1973], s. 171: ''kurduğu devletin '''resmî devlet dili olarak Azerî Türkçesini kabulü''', bu Türkçeye büyük gelişme sağladı''</ref>, [[Fars dili|Fars]]▼
|common_languages =
|religion =
|currency =
|
|<!--- Titles and names of the first and last leaders an their deputies --->
|leader1 =
|leader2 =
|leader3 =
|
|<!--- Legislature --->
|legislature =
|footnotes =
}}
'''Səfəvilər Dövləti'''<ref>{{Kitap belirt
| son = Sümer
Sətir 112 ⟶ 124:
1499-cu ildə Şeyx İsmayıl öz tərəfdarlarını toplamaq üçün hərəkətə başladı. 1499-cu ildə [[Ərçivan]]da daha sonra isə Çuxursəəddə məskən salaraq öz tərəfdarlarını topladı. 1500-cü ildə [[Ərzincan]]a doğru hərəkət etdi. [[Anadolu]], [[İraq]] və [[Suriyada]] olan tərəfdarlarıda ona qoşulduqdan sonra 1500-cü ildə 7 minlik orduyla Şirvana daxil oldu. Həmin il Cabanı adlı yerdə Şirvanlıları məğlub etdi və [[Şirvanşah]] öldürüldü. 1500-cü ildə [[Bakı]]nı tabe etdi və [[Gülüstan qalası]]nı mühasirəyə aldı ancaq, Azərbaycan Sultanı Əlvəndin yaxınlaşmasını eşidib mühasirəni dayandırıdı və [[Sultan Əlvənd]]ə qarşı hərəkətə başladı. 1501-ci ildə [[Şərur]] yaxınlığında Sultanın 30 minlik ordusunu dağıtdı. Sultan Diyarbəkirə qaçdı. Şeyx İsmayıl və tərəfdarları Təbizə daxil oldular. 1501-ci ildə İsmayıl Azərbaycan şahı elan edildi və beləliklə Azərbaycanda hakimiyyət [[Səfəvi sülaləsi]]nə keçdi.
▲[[1499]]-cu ildə Ərdəbil şeyxlərinin məsləhəti ilə İsmayıl Lahicanı tərk edir və Ərdəbilə üz tutur. Burada o [[qızılbaş]] müridlərini öz ətrafına toplayır. [[Deyləm|Deyləmdən]], [[Tarom]]dan keçərək [[Xalxal]]a gəlir. Yolboyu İsmayıl Azərbaycanın digər ərazilərindən, Anadoludan çoxlu sayda tərəfdaşı qoşulur. Qışı [[Ərcivan]]da keçirir. [[1500]]-cü ildə [[Cabanı döyüşü]] [[Fərrux Yasar|Fərrux Yasarın]], [[1501]]-ci il [[Şərur döyüşü]] [[Əlvənd Mirzə]]nin məğlubiyyəti ilə nəticələnir.
▲[[1501]]-ci ildə [[Təbriz|Təbrizə]] daxil olan İsmayıl özünü şah elan edir. [[1503]]-cü il [[21 İyun|21 iyun]] [[Almaqulağı döyüşü]] [[Murad Mirzə]]nin məğlubiyyəti və Səfəvilərin tam qələbəsi ilə sona çatır.
▲Paytaxtları: [[Təbriz]], [[Qəzvin]], [[İsfahan]]
▲Din: İslam (şiər)
▲Dil: [[Azərbaycan dili|Azərbaycan Türkcəsi]]<ref name="lockhart">{{Kitap belirt
▲ | son = Fisher, Peter Jackson, Laurence Lockhart, J. A. Boyle
▲ | ilk = William B.
▲ | yazarurl =
▲ | yardımcıyazarlar= Jackson, Peter; Lockhart, Laurence; Boyle, J.A.
▲ | yıl = 1986
▲ | başlık = The Cambridge history of Iran
▲ | yayımcı= Cambridge University Press
▲ | yer =
▲ | dil = İngiliz
▲ | id = ISBN 0-521-20094-6, ISBN 978-0-521-20094-3
▲ | url = http://books.google.com/books?id=EF_4AQeOltUC&pg=RA2-PA950
▲ | sayfalar = 950
▲ | alıntı = ''In day-to-day affairs, the language chiefly used at the Safavid court and by the great military and political officers, as well as religious dignitaries, was Turkish, not Persian.''
▲}}</ref><ref name="Savory">Roger Savory. "Iran Under the Safavids", ''Cambridge University Press'', 2007, ISBN 0-521-04251-8, 9780521042512, p. 213: ''qizilbash normally spoke Azari brand of Turkish at court, as did the Safavid shahs themselves; '''lack of familiarity with the Persian language''' may have contributed to the decline from the pure classical standards of former times.''</ref><ref>[http://books.google.com/books?id=sHKSh_XltKMC&pg=PA19 Brenda Shaffer. "Borders and Brethren", ''MIT Press'', 2002], ISBN 0-262-69277-5, 9780262692779, p. 19: ''At the Safavid court, '''Azerbaijani Turkish''' was predominant''</ref><ref>[http://books.google.com/books?id=gzpdq679oJwC&pg=PA66 Massoume Price. "Iran's Diverse Peoples", ''ABC-CLIO'', 2005], ISBN 1-57607-993-7, 9781576079935, p. 66: ''The shah was a '''native Turkic speaker and wrote poetry in the Azerbaijani''' language''</ref><ref>[http://books.google.com/books?id=UwYcAAAAMAAJ&pgis=1 M Celâlettin Yücal. "Dış Türkler", ''Hun Yavınları'', 1976, s. 77]: ''Safevi Devletinin resmî dili Azerbaycan Türkçesi idi''</ref><ref name="ışık">İhsan Işık, Türkiye yazarlar ansiklopedisi: 3218 şair ve yazarın hayat ve eserleri", ''Uyum Ajans'', 2001, ISBN 975-93310-0-4, 9789759331009, s. 462:''Saltanatı
▲sırasında resmi dil olarak Türkçe'yi kabul eden Şah İsmail''</ref><ref>[http://books.google.com/books?id=5CtkAAAAMAAJ Seyit Kemal Karaalioğlu. "Resimli-motifli Türk edebiyatı tarihi", ''İnkılâp ve Aka Kitabevleri'', 1973], s. 171: ''kurduğu devletin '''resmî devlet dili olarak Azerî Türkçesini kabulü''', bu Türkçeye büyük gelişme sağladı''</ref>, [[Fars dili|Fars]]
== İran, İraq və Şərqi Anadolunun tabe edilməsi ==
| |||