Mehmed Səid Paşa: Redaktələr arasındakı fərq

Kiçik Səid Paşa bu tarixdən etibarən 10 il boyunca dövlət məsələlərindən uzaq durdu. Bu müddət ərzində köşkündə münzəvi bir həyat yaşadı. Vəzifədən uzaq qalmasına baxmayaraq tez-tez dövlət məsələlərində onun məsləhətləri alınırdı. [[1895]]-ci ilin ortalarında böyük dövlətlərin müdaxilələrini artırması qarşısında [[sədrəzəm]] [[Əhməd Cavad Paşa|Cavad Paşa]]<nowiki/>nın acizliyi səbəbilə [[8 iyun]]<nowiki/>da beşinci dəfə [[Sədrəzəm|sədarət]]ə gətirildi. Ancaq [[ermənilər]]<nowiki/>in çıxardığı iğtişaşları qabaqcadan bilməsinə baxmayaraq qarşısını ala bilməməsi nəticəsində [[1 oktyabr]]<nowiki/>da vəzifədən alındı. [[Sədrəzəm|Sədarət]]<nowiki/>dən ayrıldıqdan bir ay sonra saraya dəvət edilmiş, bundan qorxduğu üçün kiçik oğluyla birlikdə [[4 dekabr]] [[1895]]-ci ildə ingilis səfirliyinə sığınmışdır. Bu gözlənilməyən hadisədən sonra uzun müzakirələrlə [[8 dekabr]]<nowiki/>da Səid Paşa təslim edildi və evinə qayıtdı. Ardından 6 il boyunca bütün dövlət vəzifələrindən uzaqlaşdırılan Səid Paşa, ona təklif edilən [[Sədrəzəm|sədarət]]<nowiki/>dən imtina etdi. Ancaq [[sədrəzəm]] [[Xəlil Rüfət Paşa (sədrəzəm)|Xəlil Rüfət Paşa]]<nowiki/>nın ölümündən sonra [[18 noyabr]] [[1901]]-ci ildə altıncı dəfə [[Sədrəzəm|sədarət]]ə gətirildi. Bu əsnada ölkə maliyyə böhranı keçirirdi. Bundan başqa [[Rumeli]]<nowiki/>də iğtişaşlar başlamışdı. Bu vəziyyəti fürsət bilən Avropa dövlətləri Anadolu islahatları ilə yanaşı, [[Albaniya]] və [[Makedoniya Respublikası|Makedoniya]] torpaqlarında da islahat tələb etdilər. Bütün bu problemlərlə mübarizə apararkən öz hökumət kabinetindən başda sərdar Rza Paşa olmaqla ona qarşı müxalifətə başladılar. Bu halda fəaliyyətinin davam də bilməyəcəyini bildirən Səid Paşa istehfa verdi. İstehfası ilk öncə qəbul edilməsə də, məsələnin uzadılması nəticəsində [[14 yanvar]] [[1903]]-cü ildə vəzifədən alındı. Bundan sonrakı həyatını [[İstanbul]]<nowiki/>da, hətta əgər mümkündürsə, daha uzaq bir əyalətdə sakit yaşamaq istəsə də, [[II Əbdülhəmid|Sultan Əbdülhəmid]]<nowiki/>in əmriylə [[İstanbul]]<nowiki/>da nəzarət altında yaşamağa başladı.

 

 

[[İtaliya]] Bab-ı Əliyə ultimatom göndərərək [[Tripolitaniya|Trablusqərb]]ə ordu göndərəcəyini bildirdi və bu şəraitdə [[sədrəzəm]] [[İbrahim Haqqı Paşa]] istehfa verdi və yeni kabineti qurma vəzifəsi [[30 sentyabr]] [[1911]]-ci ildə Səid Paşaya verildi. Səid Paşa mükəmməl bir hökumət kabineti qursa da, [[Tripolitaniya|Trablusqərb]] məsələsini həll edə bilmədi. Ancaq [[İttihad və Tərəqqi|İttihadçılar]]ın bu dəfə də məclisi ləğv etmək istəməsi nəticəsində Səid Paşa [[30 dekabr]]<nowiki/>da istehfa ərizəsini yazdı. Ancaq bir gün sonra yenidən [[Sədrəzəm|sədarət]]ə gətirildiyi üçün bu istehfası qəbul edilmədi. [[İttihad və Tərəqqi|İttihadçılar]]ın sərt siyasətindən bezən Səid Paşa [[16 iyul]] [[1912]]-ci ildə istehfa verdi və siyasi həyatı başa çatdı. [[31 yanvar]] [[1913]]-cü ildə dövlət şurası rəsiliyinə, [[12 iyun]] [[1913]]-cü ildə əyan məclisi sədrliyinə gətirilsə də, önəmli bir fəaliyyəti olmamışdır. [[29 fevral]] [[1914]]-cü ildə vəfat etdi və [[Əyyub Sultan məscidi]]<nowiki/>ndəki məzarlığa dəfn olundu.