Qıpçaqlar: Redaktələr arasındakı fərq

}}

 

 

[[Şəkil:Baba 010.jpg|thumb|12-ci əsrə aid Qıpçaq portreti olan ''balbal''. [[Luqansk]].]]

 

== Haqqında ==

 

Qıpçaqlar, VIII -IX [[əsr]]lər ətrafında [[Orta Asiya]]dan Urala keçmiş və burada üstünlük qazanmışlar, daha sonra oğuzlarla birgə [[Orta Asiya]]ya yayılmışdılar. [[Tarix]] səhnəsinə IX -XI [[əsr]]lər arasında çıxmışlar. Qıpçaqlar, monqol zəbtindən əvvəl də Sır-dərya, İdil və Don arasında, [[Qafqaz]] və [[Krım]] [[dağ]]larında, [[Xəzər]]in [[şimal]] düzlüyü ilə bu günki [[Qazaxıstan]]ın orta və [[şimal]]-[[qərb]] arasında yaşayıb bir çox [[türk]] [[tayfa]]ları ilə qarışmışlar və [[İran]], [[Suriya]], [[Rusiya]], [[Şərqi Avropa]] və [[Bizans]] ilə hərbi, ticarət və iqtisadi əlaqələr qurmuşlar. Əvvəllər "Oğuz çölü" deyilən [[torpaq]]lar, artıq XIII [[əsr]]də Dəşti Qıpçaq adı ilə xatırlanmağa başlanmışdır. [[Çin]]dən [[Don çayı]]na, [[Ural]]dan [[Qara dəniz]]ə qədər olan sahəyə yayılan qıpçaqlar, bu dövrdən sonra da böyük sürətlə yeni ərazilərə yayılırdılar.

 

Xüsusilə XIII [[əsr]]də, Monqol axınları qarşısında, [[Avrasiya]] çöllərində çox geniş bir sahəyə yayılan Qıpçaqlar, dinamik bir güc olaraq qonşu dövlətlərin bəzən qorxulu düşməni və bəzən də etibarlı müttəfiqləri olmaqla, çox parçalanmışlar və tarixdə öz adlarıyla xatırlanan bir dövlət yarada bilməmişlər. Buna baxmayaraq [[Qızıl Orda]] və onun davamı olan Qazan, [[Krım]], Noyabr, Astahan, Noqay, [[Sibir]] xanlıqları kimi dövlətlərdən [[Misir]] məmluklərinə qədər, orta dövrlərdə qurulan dövlətlərdə böyük rol oynayan bir güc olmuşlar. [[Macarıstan]], [[Bolqarıstan]], [[Rumıniya]], [[Rusiya]], [[Gürcüstan]] kimi ölkələrin [[xalq]]ları içində ərimişlər, lakin günümüzə qədər yer və şəxs adlarında çox izləri qalmışdı. Qazaxlarda və digər bəzi [[türk]] [[xalq]]larında bu gün Qıpçaq adlı boylar vardır. [[Altay]] [[türk]]ləri arasında da Qıpçaq adlı boy mövcuddur. [[Krım]]da Qıpçaq adını daşıyan bir kənd vardır. [[Anadolu]]da, xüsusilə Əskişəhir daxilində, Ərdahan (Mərkəz, Posof), Artvin (Mərkəz, Şavşat, Ardanuç, Yusufəli), [[Bayburt]], [[Ərzurum]] (Tortam, Narman,Oltu) Qarabük (Safranbolu) el və mahallarında, Mərmərə bölgəsində sıx bir şəkildə Qıpçaq [[türk]]ləri yaşamaqdadır. [[Azərbaycan]]ın [[Qax rayonu]]nda da Qıpçaq adlı kənd var. Ayrıca [[Axısqa türkləri]] də Qıpçaq boyuna mənsubdur.

 

== Mənbə ==