Qızıl Arslan: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur Teqlər: Geri qaytarıldı Mobil redaktə Mobil veb redaktə |
k 89.219.48.37 tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq Litenokme tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu. Teq: Geri qaytarma |
||
Sətir 22:
|sülalə = [[Atabəylər]]
|vikianbar =
}}
'''Sultan Qızıl Arslan''' – [[Azərbaycan]] atabəyi.
== Həyatı == pro Omar Qasimov kanalına abone olun https://youtube.com/channel/UCidbVY1iSH5hNX7sFj0NtDA
Azərbaycan [[Atabəylər dövləti]]nin banisi [[Şəmsəddin Eldəniz]] olmuşdur. Ondan sonra hakimiyyət oğlu [[Məhəmməd Cahan Pəhləvan]]a keçmiş, o on ilə yaxın bir müddətdə dövləti idarə etmişdi. Onun dörd oğlu və bir neçə qızı vardı. Qanuni arvadı – [[Rey]] hakimi İnancın qızından iki oğlu olmuşdu – [[Qutluq İnanc]] Mahmud və [[Əmir Əmiran Ömər]]. Türk qızı Quteybə xatun ona [[Əbu Bəkr]]i vermiş, kənizlərindən birindən isə [[Özbək]] doğulmuşdu. Qızı Cəlaliyyə Zahidə xatundan olmuşdu. Hələ öz sağlığında Məhəmməd Cahan Pəhləvan Sultanlığı oğlanları arasında bölüşdürərək, onlara əmiləri Qızıl Arslana tabe olmağı, nominal hakim Toğrula və dini rəhbər olan xəlifəyə sədaqətlə qulluq etməyi tapşırmışdı. [[Azərbaycan]] və [[Arran]] Əbu Bəkrə tapşırılmış, Qızıl Arslan isə ona tərbiyəçi təyin olunmuşdu. [[Həmədan]] Özbəyə verilmişdi. [[Rey]], [[İsfahan]] və [[İraq]]ın qalan hissələri isə İnanc Mahmud və Əmir Əmiran Ömər arasında bölüşdürülmüşdü.
Sətir 43 ⟶ 47:
Hadisələrin gedişini izləyən İnanc xatun taktikasını dəyişir. O, oğlanlarını inandırır ki, Toğruldan ayrılaraq, qaliblə barışsınlar. Özü isə gözəlliyindən istifadə edib, cəsur sərkərdənin könlünə hakim kəsilir və Qızıl Arslan qardaşının dul qadını ilə evlənir. Əlbət ki, bu nigah ona siyasi baxımdan da sərfəli idi.
[[Şəkil:Qızıl Arslanın adından kəsilmiş sikkə.jpg|thumb|left|300px|[[Azərbaycan]]da Qızıl Arslanın adından kəslimiş sikkə]]
Qızıl Arslanla təkbətək qalmış Toğrul bir neçə ağır məğlubiyyətdən sonra Bağdada xəlifənin yanına günahını boynuna almağa qaçır. Xəlifə onu qəbul etsə də, Qızıl Arslanın qorxusundan Toğrula hərbi kömək göstərməyə razılıq vermir. Az sonra xəlifə nəzakətlə onu yanında saxlamaq istəmədiyini də bildirir. Toğrul bütün ölkəni gəzərək, özünə müttəfiqlər axtarır
Həmədan yaxınlıqındakı axırıncı döyüşündə isə Qızıl Arslanın əmirlərindən biri "qılıncı ilə sultanın çadırının dayağını kəsir" və bu da döyüşün taleyini həll etmiş olur. Toğrul əsir düşür. Onu [[Naxçıvan]] yaxınlığındakı [[Qəhram qalası]]na salırlar. Müəyyən tərəddüdlərdən sonra Qızıl Arslan xəlifənin məsləhəti və xeyir-duası ilə Toğrulun taxtına onun varislərindən kimisə oturtmaqdan imtina edərək, sultanın tacına özü yiyələnir. Onun adından pul kəsilməyə başlayır. Qızıl Arslan öz qüdrətinin zirvəsinə çatır. O,təkbaşına Azərbaycana, Arrana, Həmədana, İsfahana, Reyə hakimlik edir. Bu ərazilərə həmsərhəd olan bir çox vilayətlər və ölkələr də ondan vassal asılılığında idilər. Ancaq Qızıl Arslan əlində cəmləşmiş hakimiyyətin üstünlüklərindən sona qədər faydalana bilmir. O, vaxtının çox hissəsini eyş-işrətlə, əylənməklə keçirir, dövlət işlərinə lazımi qədər diqqət yetirmir.
| |||