Uran (kimyəvi element): Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k yeniləmə
k istinad
Sətir 84:
== Uran istehsalı ==
[[Şəkil:2003._Марка_России_0818_hi.jpg|left|200x200px]]
[[Şəkil:Uranium ceramic - Flickr - Sencer Sarı.jpg|thumb|320x320px|Ultrabənövşəyi işığı altında parlayan uran seramik sır Dizayn Türk Dr. [[Sencer Sarı]] tərəfindən hazırlanmışdır.<ref>[http://sencersari.com/wrd/?page_id=597 Sencer Sarı'nın fərdi sərgisindən vizual]</ref>]]
[[Şəkil:RR5110-0046R.png|200px|İ.V.KURÇATOV]]
:[[Şəkil:Medeleeff by repin.jpg|thumb|200px|'''Transuran element olan mendeleyevumun adı D.İ.Mendeleyevin şərəfinə adlandırılmışdır.''']]Uran nadir elementlər sırasına aiddir.Yer qabığında onun miqdarı 2x10<sup>-4</sup> % dir,yəni kadmium,gümüş,,civə və bismuta nisbətən çoxdur.Uranın 200-ə yaxın mineralı məlumdur,onların əksəriyyəti dəyişən tərkibli oksidlər və ya mürəkkəb uranatlardır(məs.,karnonit.flüorapatit).Uranın kiçik miqdarı monasitdə bəzi gillərdə və qranit növlərində olur.Ən sadə mineral-uraninitdir(UO<sub>2</sub>+X).Bu havanın oksigeni yaxud uranın qurğuşuna radioaktiv çevrilməsi zamanı uran(ıv)oksidin quruluşunun yenidən qurulması nəticəsində ayrılmış oksigenin təsiri ilə qismən oksidləşmiş uran dioksiddir.Uranın qurğuşuna çevrilməsi zamanı qurğuşun(ıv)oksid əmələ gəlir,sərbəst halda ayrılan artıq qalmış oksigen isə uranı oksidləşdirir.Uran filizinin işləndiyi zavodlarda uraninit zənginləşdirilir,sonra uran qarışıqlarından uran(ıv)oksid şəklində ayrılır.Metal uran almaq üçün dioksid tetraflüoridə çevrilir və sonra metallotermik üsulla reduksiya olunur.Belə bir sual yaranır:əgər uranı onun oksidin dən kalsium və ya maqneziumla reduksiya etməklə almaq mümkündürsə, onda oksidi flüoridə çevirmək nəyə lazımdır .Flüoriddən reduksiyaya ona görə üstünlük verilir ki, yalnız bu halda reaksiya nəticəsində ayrılan istilik həm metalın , həm də şlakın əridilməsi üçün kifayət edir.Ərintini soyutduqda uran külçəsi əmələ gəlir.Oksidin reduksiyası zamanı isə uran şlakdan çətinliklə ayrılan toz şəklində əmələ gəlir.