Çin ordusunun tarixi: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Sətir 14:
[[Şəkil:Bronze spearheads, Shang Dynasty.JPG|left|thumb|248x248px|Şan sülaləsinə aid tunc nizə ucu]]
Tunc dövrünə aid Çin şəhərləri nəhəng müdafiə divarları ilə xarakterizə olunurdu.<ref> John S. Major, Constance A. Cook (2016). Ancient China: A History. Taylor and Francis. pp. 71–72. ISBN 978-1317503668.</ref>Şan sülaləsində hərbi işlər yüksək prioritet daşıyırdı . Şan elitası qrup əsaslı başçıların rəhbərlik etdiyi bir döyüşçü sinfi idi. Şan sülaləsi Xia-nı devirmək üçün min döyüş arabası yığdığı deyilir, bu, şübhəsiz ki, çox şişirdilmiş bir rəqəmdir. Bununla birlikdə, Çin cəmiyyəti təbəqələşməyə başladı və arabalar nüvəsini təşkil edən döyüşçü elitalar bir aristokratiyaya çevrildi. Döyüş arabaların da üç nəfər olurdu- Oxatan, döyüşcü və sürücü.Ordunun əsasın kənd təsərüfatından olan sakinlər təşkil ediirdi.Şan piyadaları nizələr, dirək oxları, uzun saplı xəncər oxları və sadə yay da daxil olmaqla bir sıra daş və ya tunc silahlarla silahlanmışdı. Müdafiə üçün qalxan və bəzən tunc və ya dəri dəbilqələrdən istifadə etdilər.<ref>http://www.ancientmilitary.com/ancient-chinese-military.htm</ref>Başqa yerdə olduğu kimi döyüşçü siniflərə, torpaq da hərbi uğura görə mükafat olaraq hökmdar tərəfindən verilirdi və uğursuz olanda geri alınırdı. Tənəzzülə uğrayan son Şan imperatoru Xin də böyük fiziki döyüş qabiliyyəti ilə məşhur idi.Arxeoloji tapıntalar zamanı tapılmış Qəbirlərdə çoxsaylı arabaların, eyni zamanda tamamilə atlardan və döyüş arabalarından ibarət türbələrin tapılması, arabanın döyüşlərdə istifadə edildiyini və yalnız prestij nəqliyyatında olmadığını göstərir.<ref>Ralph D. Sawyer (2011). "Chapter 12". Ancient Chinese Warfare. Basic Books. ISBN 978-0465023349.</ref> <ref>Ralph D. Sawyer (2011). "Chapter 9". Ancient Chinese Warfare. Basic Books. ISBN 978-0465023349.
</ref>Aristokratlar və digər dövlət rəhbərləri yerli qarnizonlarını bütün lazımi avadanlıq, zireh və silahlarla təmin etmək məcburiyyətində qalırdılar.<ref>Sawyer, Ralph D.; Sawyer, Mei-chün Lee (1994), Sun Tzu's The Art of War, New York: Barnes and Noble, pp. 33–34, ISBN 978-1-56619-297-2</ref>Wu Dingin dövründən etibarən daimi döyüşçülərin sayı artdı.Bu dövrdə döyüşçü qrupları hələdə ordunun özəyi idi.Oxatama daha keyfiyyətli idi.Buna görədə oxçulara əsgər hazırlamaq vəzifəsi verilirdi.<ref> Ralph D. Sawyer (2011). "13". Ancient Chinese Warfare. Basic Books. ISBN 978-0465023349.</ref>Aristokratlar və yaxud adi əsgərlər balta,nizə ,yay ,xəncər ilə vuruşurdular.<ref>Lorge, Peter (2012). Chinese Martial Arts: From Antiquity to the Twenty-First Century. Cambridge University Press. pp. 14–15. ISBN 978-0521878814.</ref> .Şanın dövründə döyüş arabaları son dərəcə bəzəkli idi,yüksək səviyəli elitalar tərəfindən komanda və oxatan platformaları kimi istifadə olunurdu.<ref> Lee, Watne E. (2016). Waging War: Conflict, Culture, and Innovation in World History. Oxford University Press. pp. 71–73. ISBN 978-0199797455.</ref>
 
== Qərbi Zhou(Çjou) və Bahar,Payız dövrü(e.ə 1045-e.ə256 ==
Sətir 23:
[[Şəkil:Tunc balta.jpg|thumb|Tunc balta, Şan sülaləsi]]
[[Şəkil:Son Döyüşən padşahlıqla dövründən Han sülaləsinə qədər bir kötük lövhəsi olan tunc yaylı mexanizm.png|left|thumb|Son Döyüşən padşahlıqlar dövründən Han sülaləsinə qədər əhatə edən tunc  yaylı mexanizm ]]
E.ə. IV əsr əmtəə-pul münasibətlərinin inkişafı ayrı-ayrı Çin dövlətləri arasında iqtisadi əlaqələrin genişlənməsinə şərait yaratdı.“Döyüşən padşahlıqlann” müstəqil hakimiyyətinə son qoymaq və qədim Çin dövlətini mərkəzləşdirmək üçün bəzi padşahlıqlar səy göstərməyə başladılar. Bu dövrdə Sin padşahlığının hökmdarı in Çjen idi.O qonşu dövlətlər hesabına öz ərazilərini genişləndirdi. e.ə 230-ci ildə Han padşahlığını tərkibinə qatdı. Vahid və mərkəzləşdirilmiş Çin dövləti yaradıldı. Miladdan əvvəl 221-ci ildə Çin ərazisində yeganə hökmranlıq edən yeganə dövlətə çevrildi .<ref> Yusif Yusifov Qədim şərq tarixi səhfə 485</ref>Bu dövrdə süvarilər getdikcə daha çox əhəmiyyət qazanır və bu da köçərilərin təsiri ilə əlaqələndirilir.<ref>Li and Zheng (2001), 247—249</ref>.e.ə. 202-ci ildə Lyu Ban Xan sülaləsinin əsasını qoydu.U-dinin dövründə isə U-di konfitsi təlimini bərpa etdi. O ilk növbədə ordunu təşkil edir. Ağırsilahlı süvari dəstələri yaradılır. Süvarilər nizə, qılınc və ox-yaylasilahlanırlar. Yüngül süvari dəstələri təşkil olunur.Piyadaordu tullama alətləri ilə təchiz edilir. Tullama alətləri daşlan yanm kilometrə qədər ata bilirdi.<ref>Yusif Yusifov Qədim şərq tarixi 487-493</ref>.Sin daga güclü dəmir silah istehsal etməyə başladı.Sin və Han hərbiçiləri dövrün ən inkişaf etmiş silahlarından istifadə edirdilər.Köçəri işğalçılardan qorunmaq üçün Böyük çin səddidə işa olunmuşdu.İmperator U da İpək yolunu rəsmi olaraq açılışını vermişdi.Bununlada çin sülaləri bu yoldan qazanc əldə edirdilər.<ref>http://www.ancientmilitary.com/ancient-chinese-military.htm</ref>Şərqi Xanda ordunun əhəmiyyətli bir hissəsi könüllülərdən ibarət idi və müəyyən bir ödəniş qarşılığında xidmətdən yayınmaq olardı<ref> de Crespigny (2007), 564—565 & 1234; Hucker (1975), 166</ref>Hökumətə mal verənlər, atlar və ya kölələr də xidmətdən azad edilirdi.<ref> Bielenstein (1980), 114</ref>
 
== Vey və Jin sülalələri (e.ə184-304) ==