Çin ordusunun tarixi: Redaktələr arasındakı fərq

[[Şəkil:Qilinclar.jpg|thumb|Dəmir və tunc jian qılıncı , Döyüşən Padşahlıqlar Dövrü. ]]Döyüşən dövlətlər dövründəki ordular,piyadalar,,oxatanlar və süvarilərin hamsı birlikdə çalışdığı birləşmiş silah taktikasından taktikasından istifadə edirdilər.Bu dövrdə dəmiryayılmışdı və artıq silahlar və zirehlər tuncun yerin alan demirdən istifadə edirdilər.İlk rəsmi yerli Çin süvari birliyi,e.ə 307 ci ildə Zhao kralı Vulinq tərəfindən qurulmuşdu.Bu dövrün ən məşhur silahlarından biri də xəncər-balta idi.Qılınclar hələ də tuncdan hazırlanırdı .<ref>http://www.ancientmilitary.com/ancient-chinese-military.htm</ref>Döyüşən padşahlıqlar dövründə feodalizmi ləğv edən və güclü, mərkəzləşmiş dövlətlər yaradan islahatlar verilməyə başladı. Çinin parçalandığı kiçik dövlətlər birləşdi, bir neçə böyük mərkəzləşmiş dövlət meydana gətirdi. Aristokratiyanın təsiri azaldı və qoşun komandirləri mənşəyindən çox ləyaqətinə görə təyin edildi. Çoxsaylı peşəkar daimi orduların yaradılmasına və onların tədarükünün təşkilinə səbəb oldu. Nəticə, ordulara krala cavabdeh olan peşəkar generallar tərəfindən əmr verildiyi mərkəzləşdirilmiş bir hərbi sistem idi. <ref> Griffith (2006), 55</ref> Bu dövrdə Çində yeni bir qoşun qolu - süvarilər meydana çıxdı. Çin orduları, xüsusən Döyüşən padşahlıqları dövründən sonra da inkişaf etmiş və güclü idilər<ref> Graff (2002), 22

</ref>Aristokratlar və digər dövlət rəhbərləri yerli qarnizonlarını bütün lazımi avadanlıq, zireh və silahlarla təmin etmək məcburiyyətində qalırdılar.<ref>Sawyer, Ralph D.; Sawyer, Mei-chün Lee (1994), Sun Tzu's The Art of War, New York: Barnes and Noble, pp. 33–34, ISBN 978-1-56619-297-2</ref>Wu Dingin dövründən etibarən daimi döyüşçülərin sayı artdı.Bu dövrdə döyüşçü qrupları hələdə ordunun özəyi idi.Oxatama daha keyfiyyətli idi.Buna görədə oxçulara əsgər hazırlamaq vəzifəsi verilirdi.<ref> Ralph D. Sawyer (2011). "13". Ancient Chinese Warfare. Basic Books. ISBN 978-0465023349.</ref>Aristokratlar və yaxud adi əsgərlər balta,nizə ,yay ,xəncər ilə vuruşurdular.<ref>Lorge, Peter (2012). Chinese Martial Arts: From Antiquity to the Twenty-First Century. Cambridge University Press. pp. 14–15. ISBN 978-0521878814.</ref> .Şanın dövründə döyüş arabaları son dərəcə bəzəkli idi,yüksək səviyəli elitalar tərəfindən komanda və oxatan platformaları kimi istifadə olunurdu.<ref> Lee, Watne E. (2016). Waging War: Conflict, Culture, and Innovation in World History. Oxford University Press. pp. 71–73. ISBN 978-0199797455.</ref>

[[Şəkil:Son Döyüşən padşahlıqla dövründən Han sülaləsinə qədər bir kötük lövhəsi olan tunc yaylı mexanizm.png|left|thumb|Son Döyüşən padşahlıqlar dövründən Han sülaləsinə qədər əhatə edən tunc  yaylı mexanizm ]]

E.ə. IV əsr əmtəə-pul münasibətlərinin inkişafı ayrı-ayrı Çin dövlətləri arasında iqtisadi əlaqələrin genişlənməsinə şərait yaratdı.“Döyüşən padşahlıqlann” müstəqil hakimiyyətinə son qoymaq və qədim Çin dövlətini mərkəzləşdirmək üçün bəzi padşahlıqlar səy göstərməyə başladılar. Bu dövrdə Sin padşahlığının hökmdarı in Çjen idi.O qonşu dövlətlər hesabına öz ərazilərini genişləndirdi. e.ə 230-ci ildə Han padşahlığını tərkibinə qatdı. Vahid və mərkəzləşdirilmiş Çin dövləti yaradıldı. Miladdan əvvəl 221-ci ildə Çin ərazisində yeganə hökmranlıq edən yeganə dövlətə çevrildi .<ref> Yusif Yusifov Qədim şərq tarixi səhfə 485</ref>Bu dövrdə süvarilər getdikcə daha çox əhəmiyyət qazanır və bu da köçərilərin təsiri ilə əlaqələndirilir.<ref>Li and Zheng (2001), 247—249</ref>.e.ə. 202-ci ildə Lyu Ban Xan sülaləsinin əsasını qoydu.U-dinin dövründə isə U-di konfitsi təlimini bərpa etdi. O ilk növbədə ordunu təşkil edir. Ağırsilahlı süvari dəstələri yaradılır. Süvarilər nizə, qılınc və ox-yaylasilahlanırlar. Yüngül süvari dəstələri təşkil olunur.Piyadaordu tullama alətləri ilə təchiz edilir. Tullama alətləri daşlan yanm kilometrə qədər ata bilirdi.<ref>Yusif Yusifov Qədim şərq tarixi 487-493</ref>.Sin daga güclü dəmir silah istehsal etməyə başladı.Sin və Han hərbiçiləri dövrün ən inkişaf etmiş silahlarından istifadə edirdilər.Köçəri işğalçılardan qorunmaq üçün Böyük çin səddidə işa olunmuşdu.İmperator U da İpək yolunu rəsmi olaraq açılışını vermişdi.Bununlada çin sülaləri bu yoldan qazanc əldə edirdilər.<ref>http://www.ancientmilitary.com/ancient-chinese-military.htm</ref>Şərqi Xanda ordunun əhəmiyyətli bir hissəsi könüllülərdən ibarət idi və müəyyən bir ödəniş qarşılığında xidmətdən yayınmaq olardı<ref> de Crespigny (2007), 564—565 & 1234; Hucker (1975), 166</ref>Hökumətə mal verənlər, atlar və ya kölələr də xidmətdən azad edilirdi.<ref> Bielenstein (1980), 114</ref>

[[Şəkil:Han sülaləsindən tunc zirehli bir kostyum.png|thumb|Han sülaləsinə aidtuncaid tunc zirehli bir kostyum]]