Qəbələ RLS: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Rescuing 2 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.7
Sətir 85:
RLS təxminən 1,2 km aralıda yerləşdirilmiş iki mövqe — 100x100 metr hündürlüyündə yerləşən AFAR-a malik, təxminən, 4000 xaç-formalı vibratorlu qəbul Mərkəzi və 40x40 metr hündürlüyündə yerləşən, 1260 ədəd çıxış impuls gücünə malik növbəli modullarla dolu layihələndirilmişdir. Metrlik dalğaların diapazonunda işləyərək stansiya 100-ə yaxın radar kəsiyindən 0,1 m²-a yaxın məsafədə 6000 km-ə qədər diapazonda 90 dərəcə azimuta görə müəyyənləşdirilməsini və eyni zamanda müşayiət olunmasını təmin edirdi.<ref>{{cite web |title=История создания РЛС дальнего обнаружения баллистических ракет и космических объектов - перспективы сотрудничества |url=http://www.arms-expo.ru/news/archive/istoriya-sozdaniya-rls-dal-nego-obnaruzheniya-ballisticheskih-raket-i-kosmicheskih-ob-ektov---perspektivy-sotrudnichestva05-04-2008-05-11-00/ |website=ИА «Оружие России» |accessdate=4 aprel 2020}}</ref> Bu, [[Hind okeanı]]nın [[akvatoriya]]sından raketlərin buraxılmasının qarşısını almaq üçün kifayət idi. [[Raketdən Müdafiə Kompleksi]]nin tərkibində olan stansiya nəinki raketlərin buraxılmasının qarşısını almağa, həm də onların trayektoriyasını izləməyə imkan verirdi ki, bu da raketlərin ölkəyə daxil olmasının qarşısını alırdı. Texniki parametrləri və münasib yeri nəzərə alaraq, bu RLS-in [[dünya]]da heç bir tayı-bərabəri yox idi.<ref>{{cite web |title=Ecological Genocide Russian Radar Causes Ecological Problems |url=http://www.globalsecurity.org/wmd/library/news/russia/1998/fbten06111998001258.htm |website=Global Security |accessdate=4 aprel 2020}}</ref>
 
Stansiya [[Baş Qafqaz silsiləsi]]nin cənub hissəsində dəniz səviyyəsindən 680 m hündürlükdə 190 ha ərazini əhatə etmişdir. Aktiv rejimdə enerji istehlakı 50 MVt, döyüş rejimində — 350 MVt təşkil edirdi.<ref>{{cite web |title=РЛС дальнего обнаружения |url=http://www.rti-mints.ru/rls-dalnego-obnarujeniya/ |website=rti-mints |accessdate=4 aprel 2020 |archive-date=2014-08-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140810060331/http://www.rti-mints.ru/rls-dalnego-obnarujeniya/ |url-status=dead }}</ref>
 
== Tarixçə ==
Sətir 96:
 
=== Respublika dövründə ===
[[Azərbaycan]] müstəqillik əldə etdikdən sonra [[Rusiya]] hərbçiləri uzun müddət RLS-dən heç bir hüquqi rəsmiləşdirilmə olmadan istifadə etmişdir. [[2002]]-ci il razılaşması ilə [[Azərbaycan]]ın mülkiyyəti olan stansiya [[Rusiya]]ya 10 il müddətinə ([[24 dekabr]] [[2012]]-ci il tarixinədək) icarəyə verilmiş və informasiya-analitik mərkəz obyekt statusu əldə etmişdir. İcarə haqqı ildə 7 milyon [[dollar]] təşkil etmiş, o cümlədən 15 milyon [[dollar]]a yaxın elektrik enerjisi və kommunal ödənişlərin ödənilməsi də Rusiya dövləti tərəfindən həyata keçirilmişdir. Rusiya infrastrukturun dəstəklənməsi və personalın maddi-texniki təminatına, illik 50 milyon [[dollar]] xərcləmişdir. Stansiyanın fəaliyyəti 2 minə yaxın Rusiya hərbçisini, həmçinin müqavilə üzrə işləyən Azərbaycan vətəndaşını işlə təmin etmişdir.<ref>{{cite web |title=РФ приостановила эксплуатацию Габалинской РЛС — МИД Азербайджана |url=http://news.mail.ru/politics/11254053 |website=Mail ru news |accessdate=4 aprel 2020 |archive-date=2016-04-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160417231605/http://news.mail.ru/politics/11254053 |url-status=dead }}</ref>
[[Şəkil:Rls daryal 01.jpg|thumb|243x243px|Qəbələ RLS əsas ötürücü binası]]
[[7 iyun]] [[2007]]-ci il tarixində [[Rusiya prezidenti]] [[Vladimir Putin]], 33-cü "[[G8|Böyük səkkizlik]]" sammiti zamanı [[ABŞ prezidenti]] [[Corc Buş (ata)|Corc Buş]]a Amerika radiostansiya elementlərini [[Polşa]] və [[Çexiya]]da yerləşdirmək əvəzinə Qəbələ RLS-dən birgə istifadə etməyi təklif edib.<ref>{{cite web |title=США заявляют, что не отказались от идеи совместного использования с Россией Габалинской РЛС |url=http://www.newsru.com/russia/26jul2007/pro.html |website=NEWSru.com |accessdate=4 aprel 2020 |date=26 iyul 2007}}</ref> [[Pentaqon]]dan olan generallara hətta bu gizli obyektə daxil olmağa belə icazə verildi.<ref>{{cite web |title=Путин предложил США совместно использовать РЛС в Азербайджане в качестве элемента ПРО |url=http://www.newsru.com/world/07jun2007/proporobuem.html |website=NEWSru.com |accessdate=4 aprel 2020 |date=7 iyun 2007}}</ref> Raket əleyhinə müdafiə Agentliyinin direktoru Patrik O-Rayl Qəbələ RLS-dən birgə istifadə perspektivini həvəslə qiymətləndirmiş, ''"bunun çox səmərəli sistem olacağını"'' vurğulamışdır.<ref>{{cite web |title=Американцы рассмотрели радар Путина |url=https://www.gazeta.ru/politics/2007/09/19_a_2172836.shtml |website=Газета.Ru |accessdate=4 aprel 2020 |language=ru}}</ref> Lakin bir müddət sonra Amerikalılar nəzakətlə bildirdilər ki, onların texniki və texnoloji standartları Rusiyada qəbul edilən standartlara uyğun deyil.<ref>{{cite web |title=Габалу завлекают в турбизнес / Колонка обозревателя / Независимая газета |url=http://www.ng.ru/columnist/2013-10-09/4_gabala.html |website=www.ng.ru |accessdate=4 aprel 2020}}</ref>
Sətir 104:
Lakin [[9 dekabr]] [[2012]]-ci ildə tərəflərin icarə dəyərinə dair razılığa gələ bilməməsinə görə [[Rusiya]] Qəbələ RLS-in istismarını dayandırdı. Yerli hökümət icarə haqqını aylıq 15 milyon [[dollar]]a, sonra isə illik haqqı $300 milyon [[dollar]]a qədər artırmaq istəyirdi. [[2013]]-cü ildə bütün aparatlar sökülərək [[Rusiya]]ya geri aparılıb, rusiyalı hərbçilər qarnizonu tərk etmiş və obyekt Azərbaycana təhvil verilmişdir. Həmin il [[6 iyun|iyunun 6]]-da Qəbələ stansiyasını tamamilə əvəz edən [[Armavir]] yaxınlığında yeni nəsil "Voronej" döyüş növbətçiliyi stansiyasının açılışı həyata keçirilib.<ref>{{cite web |title=Баку требует от РФ 300 млн долларов за Габалинскую РЛС |url=https://www.bfm.ru/news/172410 |website=BFM.ru - деловой портал |accessdate=4 aprel 2020 |language=ru}}</ref>
 
Heç bir ölkə obyektin icarəsi ilə bağlı maraqlı olduğunu bildirməyib və [[2014]]-cü ildə o, [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri]]nin tabeliyindən çıxarıldı.<ref>{{cite web |title=Габалинская РЛС упразднена |url=http://www.radioazadlyg.org/a/25324208.html |website=Radio Azadlıq |accessdate=4 aprel 2020 }}{{Dead link|date=December 2020 |bot=InternetArchiveBot }}</ref>
 
== Tənqidlər ==