Gərginlik (elektrik): Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Teqlər: Vizual redaktor Mobil redaktə Mobil veb redaktə Təkmilləşdirilmiş mobil redaktə
kRedaktənin izahı yoxdur
Sətir 9:
}}
 
'''Elektrik gərginliyi''' — elektrik sahәsinin bir nöqtәsindәn digәrinә vahid müsbәt yükün yerdәyişmәsi zamanı әdәdi qiymәtcә görülәn işә bәrabәr olan kә miyyәt. Potensiallı elektrik sahәsindә ''(elektrostatik sahәdә)'' bu iş yükün getdiyi yolun formasından asılı deyil. Bu halda iki nöqtә arasındakı elektrik gərginliyi (vә ya sadәcә gәrginlik) onların arasındakı ''potensiallar fәrqi'' ilә üst-üstә düşür. Әgәr sahә qeyri-potensiallı olarsa, onda gərginlik yükün nöqtәlәr arasında getdiyi yolun  formasından asılı olur. Kәnar qüvvәlәr adlanan qeyri-potensiallı qüvvәlәr istәnilәn ''sabit cәrәyan'' mәnbәyinin daxilindә tәsir göstәrmәk imkanına malikdir. Cәrәyan mәnbәyinin sıxaclarındakı gәrginlik vahid müsbәt yükün mәnbәdәn kәnarda yerlәşәn yol boyunca yerdәyişmәsi zamanı elektrik cәrәyanının gördüyü işlә ölçülür; bu halda gərginlik mәnbәnin sıxaclarındakı potensiallar fәrqinә bәrabәr olub Om qanunu ilә tәyin edilir:
'''Elektrik gərginliyi''' — [[elektrik]] sahəsində yerləşən nöqtələr (A və B) arasında elektrik yüklərinin nəqli zamanı görülən iş. Gərginlik həm də elektrik yükünün spesifik işgörmə qabiliyyətidir. O sahə parametri olub böyük ölçüdə meyillənir. Gərginliyin işarəsi U –dur, o [[latınca]] ''urgere'' (sıxmaq, itələmək, əzmək mənalarını daşıyır) sözünün baş hərfidir. [[BS]]-də sitemində gərginlik [[Alessandro Volt|Volt]] ilə ölçülür. Gərginlik voltmetr cihazı ilə ölçülür.
 
<math>U=\varepsilon-Ir</math>
Təbii halda elektrik gərginliyi sürtünmə ilə elektrik yüklənməsində, şimşək çaxanda və ya redokseraksiyalarında yaranır. Texniki yolla gərginlik əsasən [[generator]]larda elektromaqnit induksiyası və elektrokimya üsulu ilə əldə edilir.
 
burada <math>I</math> – cәrәyan şiddәti, <math>r</math>– naqilin daxili müqavimәti, ''R'' – dövrәnin xarici müqavimәti, <math>\varepsilon</math> isә mәnbәnin elektrik hәrәkәt qüvvәsidir (e.h.q). Açıq dövrәdә (<math>I</math><math>=0</math>) gәrginlik mәnbәnin e.h.q.-nә bәrabәrdir. Ona görә dә dövrә açıq olduğu zaman mәnbәnin e.h.q.-ni çox vaxt onun sıxaclarındakı gərginlik kimi tәyin edirlәr.
Elektrik gərginliyi və ya sahənin iki nöqtəsi arasındakı potensiallar fərqi, q yükünün sahənin bir nöqtəsindən digərinə hərəkəti zamani sahə qüvvələrinin gördüyü işin bu yükün miqdarına olan nisbətinə deyilir U=A/q. Ölçü vahidi italyan fiziki Voltanın şərəfinə 1V götürülür. 1V - elə iki nöqtə arasındakı potensiallar fərqidir ki bu nöqtələrin birindən digərinə 1Kl yük verilən zaman görülən iş 1Coul olsun.Sahənin iki nöqtəsi arasındakı potensiallar fərqi elektrometrlə elektrik dövrəsinin iki nöqtəsi arasındakı gərginlik düşgüsü voltmetrlə ölçülür.
 
''Dәyişәn cәrәyan'' halında gərginlik adәtәn tәsiredici (effektiv), yәni dövr әrzindәki orta kvadratik qiymәtlә tәyin olunur. Elektrik gərginliyi adәtәn voltmetrlә ölçülür. Elektrik gərginliyinin vahidi BS-də ''voltdur''.
==Xarici keçidlər==
* Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
* Про разность потенциалов, электродвижущую силу и напряжение
 
[[Kateqoriya:Fiziki kəmiyyətlər]]