Bərklik: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k Kateqoriya:Materiya əlavə olundu HotCat ilə
Hərfi səhvlər düzəldildi.
Sətir 1:
[[Şəkil:Kugelschlaghärteprüfgerät.jpg|thumb|Brinel üsulu ilə bərkliyin ölçülməsi]]
[[Şəkil:Vickers-tester.jpg|right|thumb|200px|VikersVikkers bərkliyi ölçmə cihazı]]
 
'''Bərklik''' bir cismin digər cimsəcismə batmasına qarşı yönəlmiş müqavimətdir. Bərklik yalnız bərk cismlərə yox, həm də yumşaq cismlərə aid edilir. Bərklik, [[material]]ın daxili [[deformasiya]]ya və kəsilməyə qarşı müqaviməti ilə təsvirxarakterizə olunan [[möhkəmlik]]dən fərqlidir.
 
Bərklik materialın bir çox xassələri haqqında fikir yürütmüyə imkan verir. Məsələn, bərkliyi məlum olam materialın səthində baş verə biləcək yeyilməni əvvəlcədən proqnozlaşdırmaq olar. Bərk şüşələr az cızılırlar, bərk dişli çarxlar yavaş yeyilirlər. Kəsici alətin materialını seçdikdə bərklik böyük rol oynayır. Bərk kəskilər daha uzunömürlülyə malikdirlər.
Sətir 9:
Bərkliyi ölçmək üçün bir neçə üsul mövcuddur:
 
* ''Brinel'' üsulu zamanı metallik kürə səthə sıxılır və müəyyən vaxtdan sonra səthdə alınan izin diametri ölçülür. Bərklik bu halda kürəyə qoyulmuş qüvvə ilə alınan izin sahəsi arasındakı asılılıq kimi hesablanır. Bərkliyin vahidi kqc/mm2-dır. Bu üsulla tapılan bərklik HB ilə işarə edilir. Burada H - hardness (ingiliscə bərklik), B - bölgününşkalanın adıdır.
 
* ''Rokvel'' üsulu ilə ölçmədə səthə metallik kürə və ya konus batırılır. Bu üsulla təyin olunan bərklik ölçüsüzdür və HR, HRB, HRC, HRA ilə işarələnir. Bərklik HR = 100 − kd ilə hesablanır. Burada d yük göütürlüdükdən sonra ucluğun materiala daxil olma dərinlyidir, k isə əmsaldır. Beləliklə sonsuz bərk səthdə HR 100 olur, yumşaq materiallarda isə bərklik hətta mənfi qiymət ala bilər.
 
* ''VikserVikkers'' üsulu ilə ölçmədə bərklik sətə dördkünclü almaz piramidanı batırmaqla təyin edilir. Bərklik piramidaya qoyulan yük və izin sahəsi (burada sətdə yaranan izin sahəsi yox, piramidanın metalın içərisinə daxil olan hissəsinin sahəsi götürülür) arasındakı nisbət ilə təyin edilir. Ölçmə vahidi kqc/mm²-dir. Bu üsulla alınan bərklik HV ilə işarə edilir.
 
* ''Şor'' üsulu ilə bərklik yaydan asılmış kürəni səthdən itələməsi və ya iti uclu almaz iynənin materialın səthinə batma dərinliyi ilə müəyyən edilir. Bu üsulla alınan bərklik HSD ilə işarələnir.