Kəbə: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur Teq: Geri qaytarıldı |
Redaktənin izahı yoxdur Teq: Geri qaytarıldı |
||
Sətir 5:
Kəbə — böyük daşlardan təxminən kub formasında tikilmiş bir formaya malikdir. Kəbənin şimal-şərq divarı 12,63 m, şimal-qərb divarı 11,03 m, cənub-qərb divarı 13,10 m, cənub-şərq divarı 11,22 m və hündürlüyü 13,10 m-dir. Bu müqəddəs tikilinin sahəsi 128,4 m<sup>2</sup>-dir. Divarlarinda istifadə olunan daşlar Məkkə yaxınlığındakı təpələrdən gətirilmiş [[qranit]] daşlardır. Kəbə binasının küncləri düz Yer kürəsinin qütblərinə — şimal, cənub, şərq ve qərb istiqamətlərinə istiqamətlənmişdir. Bu künclərin hər birinin öz xüsusi adı vardır. Kəbənin şərq küncündə [[Həcərul-əsvəd]] adlanan qara daş yerləşir. Şimal küncü [[İraq]], qərb küncü [[Şam]], cənub küncü isə [[Yəmən]] küncü adlanır.
==Tarix==
[[Şəkil:Approximate map of areas under Ibn al-Zubayr's control after the death of Muawiya II.png|150px|thumb|[[II. Muâviya]]'nin ölümündən sonra Ibni Zubeyr'in təxmini üstünlük sahası ]]
Məhəmmədin həyat məsələsi, bu baxımdan, Quranın ilk yazısının yeri və müsəlmanların ilk qiblə olduğu yer 1970-ci illərdən bəri kəskin müzakirələr mövzusudur. Məkkənin meydana gəlməsi tarixi mənkıbələrdən fərqli olaraq, arxeoloji araşdırmalarda və xəritələrdə İslamın qurulduğu illərdən daha sonrakı bir şəhər olaraq,<ref>[[Tom Holland (yazar)|Holland, Tom]]; ''In the Shadow of the Sword''; Little, Brown; 2012; s. 303: ‘Otherwise, in all the vast corpus of ancient literature, there is not a single reference to Mecca – not one’</ref> belə səbəblərə görə, ticarət yollarında olmama, eləcə də yerin kənd təsərrüfatı baxımından uyğunsuzluğu,<ref>Crone, Patricia; ''Meccan Trade and the Rise of Islam'', 1987, s. 7</ref> Quran və hədislərin rəvayətlərində təsvir olunan bəzi toponimlər və xüsusiyyətlər İslam tarixinin ilkin əlamətlərinə işarə verir, eləcə də Məkkənin coğrafi strukturunun uyğunsuzluğuna işarə edir, Bəzi insanlar Məhəmmədin qeyri-real uydurma şəxsiyyət olduğuna inanırdılar.
Sətir 11:
Muaviyənin ölümündən sonra daxili iğtişaşlarda Kəbə Yezidin qoşunları tərəfindən katapultla ələ keçirildi, Karataş, hansı ki, vuruldu, üç hissəyə bölündü, Kəbə dağıdıldı. Kanadalı arxeoloq və İslam tarixinin tədqiqatçısı Dan Gibsonun sözlərinə görə, bu dağıntı Müasir Məkkə şəhərində deyil, [[Petra]]də, ondan təxminən 1200 kilometr şimalda baş verib. Çünki " Kuran coğrafiyası" adlı tədqiqatlarda ən erkən məscidlərin qiblə divarları, bu nəticələri ayə, hədis və sier mənbələri ilə birləşdirmiş, Gibson, göstərir ki, Məhəmməd Petradə yaşamış və buradan köçmüşdür. Onun sözlərinə görə, müsəlmanların ilk qibləsi Qüdsdəki Aksa məscidi deyil, Petrdəki əl-Lat məbədi kimi istifadə olunan Kəbə idi. Bu quruluş müsəlmanlar arasında ikinci sınağa adlandırılan, Abdullah bin Zubayr üsyanında katapultlar tərəfindən dağıdılmış, İbn Zubayr digər müqəddəs əşyalarla birlikdə karadaşı əməvilərin hücumlarından uzaq müasir Məkkəyə köçürmüş yeni bir məbəd inşa etmişdir. Əməvilərə qarşı Abbasilərçə dəstək verilən yeni yer keçid dövrünün sonunda bir neçə yüz il ərzində tamamilə qəbul edilmiş, yeni tikilmiş məscidlərin istiqaməti yeni Məkkə istiqamətində qurulmağa başlamışdır. Lakin əməvilərin təsiri altında olan Şimali Afrika və Andaluz məscidləri yeni qibləyə qarşı durmaqda davam edir, öz istiqamətlərini tamamilə başqa istiqamətə, Cənubi Afrikaya çevirirdilər.<ref name="bio">Data on Gibson's biography taken from his Web pages, his book ''Qur'ānic Geography'' and the Amazon author information to this book: [http://nabataea.net/nabhistory.html] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20200521165215/http://nabataea.net/nabhistory.html |tarih=21 Mayıs 2020 }} {{|url=https://web.archive.org/web/20200521165215/http://nabataea.net/nabhistory.html |tarih=21 Mayıs 2020 }}, [http://nabataea.net/authors.html] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20180408141023/http://nabataea.net/authors.html |tarih=8 Nisan 2018 }} {{|url=https://web.archive.org/web/20180408141023/http://nabataea.net/authors.html |tarih=8 Nisan 2018 |tarih=8 Nisan 2018 }}, [https://independent.academia.edu/DanGibson1] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20200126144605/https://independent.academia.edu/DanGibson1 |tarih=26 Ocak 2020 }} {{|url=https://web.archive.org/web/20200126144605/https://independent.academia.edu/DanGibson1 |tarih=26 Ocak 2020 }}, [https://www.amazon.co.uk/Nabataeans-Builders-Petra-Dan-Gibson/dp/1413427340] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20170531014144/http://nabataea.net/authors.html |tarih=31 Mayıs 2017 }} {{|url=https://web.archive.org/web/20170531014144/http://nabataea.net/authors.html |tarih=31 Mayıs 2017 }}</ref><ref>Dan Gibson: Qur'ānic Geography (2011)</ref> Youtube-da bax; [https://www.youtube.com/watch?v=IOyWqHIbJHk ''The Sacred City'' (2016) (''Kutsal Şehir''), Türkçe]
==Mifologiya==
Rəvayətə görə [[Adəm peyğəmbər|Adəm]] (ə) və [[Həvva]] cənnətdən [[Yer]]ə endirildikdə bir-birindən ayrı salınmışlar. [[Adəm peyğəmbər|Adəm]] [[Şri-Lanka]] adasına ([[Seylon]]), [[Həvva]] isə [[Məkkə]] şəhərinin yaxınlığına, hazırda [[Ciddə]] limanının yerləşdiyi əraziyə göndərilmişdir və onlar uzun ayrılıqdan sonra [[Məkkə]] ərazisində, [[Ərəfat dağı]]nda bir-birilə tapışır. [[Adəm peyğəmbər|Adəm]] [[Cənnət]]də ibadət etdiyi məbəddən ayrı düşdüyünə görə çox darıxırdı. [[Allah]] Öz rəhmətini göstərərək [[Yer]]ə həmin məbədin oxşarını endirtmişdir. Adəm orada Allahın buyruğuyla bəşər tarixində ilk ibadət evini tikib-qurmuşdur. O, haqq dünyasına qovuşandan sonra həmin məbəd yenidən Yerdən götürülmüşdür. Lakin sonra həmin məbədin yerində [[Adəm peyğəmbər|Adəmin]] oğlu Sif Kəbə evini tikmişdir. [[Nuh peyğəmbər]]in (ə) dövründə baş verən tufan nəticəsində bu ibadətgah dağılmışdır. Rəvayətə görə, [[İbrahim peyğəmbər]] (ə) xanımı [[Hacər]]in ölümündən sonra tez-tez [[Məkkə]] ətrafına səfər edib orada qalırdı. Növbəti səfərlərinin birində [[Allah]] ona [[Adəm peyğəmbər|Adəmin]] məbədinin yerində Kəbə Evini tikib bərpa etməyi buyurur. Bu yeri [[İbrahim peyğəmbər]]ə Mələk [[Cəbrayıl (mələk)|Cəbrail]] göstərmişdir və o, Kəbə Evinin tikilməsində [[İbrahim peyğəmbər|İbrahim]] və onun oğlu [[İsmail peyğəmbər|İsmayıl]]ə kömək etmişdir. Bununla da ilk insan – [[Adəm peyğəmbər|Adəmin]] ucaltdığı ibadət ocağı yenidən bərpa edilmişdir. Lakin nə tarixi faktlar və nə də arxeoloji sübutlar nəinki Kəbənin bu qədər qədim olmamasını, hətta Məkkə şəhərinin belə qədim olmadığını deyir. Məkkə və Kəbənin tarixi 4-cü əsrdən daha qədimə getmir.<ref>http://www.historyofmecca.com/: Unfortunately there is no historical or archaeological evidence, that suggests that Mecca ever existed before the 4th century A.D.</ref><ref>Dr. Rafat Amari: THE HISTORY AND ARCHAEOLOGY OF ARABIA</ref>▼
Qədim zamanlardan müxtəlif tayfalar Kəbə Evini özləri üçün bütxanaya çevirmişlər. Məbədin içərisində yüzlərlə büt var idi. Onların arasında [[İbrahim peyğəmbər]]in və [[İsa peyğəmbər]]i (s.ə.s) əllərində saxlayan Məryəm Ananın şəkli də var idi. [[Məkkə]]nin fəthi zamanı Kəbədəki bütlər [[Məhəmməd peyğəmbər]] (s) tərəfindən məhv edildi. Burada yalnız Kəbə Evinə bərkidilmiş [[Qara daş]]ı saxladılar. [[Müsəlman]]lar bu daşın səmadan, cənnət bağlarından endirildiyinə inanır. Onlar bu daşın [[Adəm peyğəmbər|Adəm]]ə [[Cənnət]]dən qovulduqdan sonra günahlarının təmizlənməsi üçün göndərildiyini düşünür.▼
Kəbə bütün [[müsəlman]]ların ibadətgahı elan edildi. Oranı ziyarət etmək isə İslamın başlıca şərtlərindən biri oldu. Tarixi məlumatlara görə, [[Məhəmməd peyğəmbər]] (s) hələ hicrətdə – [[Mədinə]] şəhərində olarkən [[Allah]] buyurmuşdur ki, müsəlmanlar namaz qıldıqları zaman üzlərini Kəbəyə çevirsinlər. Həmin vaxta qədər müsəlmanlar ibadət zamanı üzlərini [[Beytul-Müqəddəs]]ə, [[Qüds]] şəhərinə tuturdular. Buna dair [[Allahu-Təalə]] [[Bəqərə surəsi]]nin 149-cu ayəsində belə buyurmuşdur: "Hər hansı bir yerə gəldikdə (namaz vaxtı), üzünüzü [[Məscidül-Həram]]a (Kəbəyə) tərəf çevirin! Çünki Rəbbin tərəfindən göstərilən bu qiblə Haqqdır!..". İslam sivilizasiyasının ərsəyə gəldiyi ilk vaxtlardan – 632-ci ildən başlayaraq Məkkəni və oradakı ən qədim ibadət ocağı olan Kəbə Evini ziyarət etmək mərasimi müsəlmanlar tərəfindən daha geniş icra edilməyə başlanmışdır. Bu ayin Həcc ziyarəti adı ilə məşhurdur. Allah"Ali-İmran" surəsinin 96-97-ci ayələrində buyurur: "Orada aydın nişanələr – İbrahimin məqamı vardır. Ora daxil olan şəxs əmin-amanlıqdadır. Onun yoluna gücü çatan hər bir kəsin həccə gedib o evi ziyarət etməsi insanların Allah qarşısında borcudur".▼
Misir mütəxəssisi, Qahirə Universitetinin professoru doktor Hüseyn Kəmaləddin elmi olaraq sübut etmişdir ki, vulkanik fəaliyyət nəticəsində ilk dəfə quru məkan məhz Kəbənin olduğu yerdə yaranıb. Həmin vaxta qədər isə bütün planet su ilə örtülmüşdür. Quru ərazilər buradan yayılmağa, genişlənməyə başlanmışdır. Uzun araşdırmalar nəticəsində [[1977]]-ci ildə Kəbə və Məkkənin bütün quru ərazilərin mərkəzi olduğu rəsmi surətdə sübut edilmişdir. Məlum olmuşdur ki, Kəbənin dayandığı nöqtədə Yerin maqnit mərkəzi yerləşir. Maraqlıdır ki, Yerin maqnit qütbləri dəyişdiyi halda, Kəbədəki maqnit mərkəzi əvvəlki kimi qalır. Bu, dünyanın hər bir nöqtəsindən Kəbəyə olan istiqaməti (qibləni) ölçəndə müəyyən olunmuşdur. Alimlərin təəccübünə səbəb olan fakt bu olmuşdur ki, qiblə maqnit xətlərin (onlar bütün istiqamətlərdən Məkkəyə, Kəbəyə yönəlir) istiqaməti ilə üst-üstə düşür.▼
==Struktur və ölçüləri==
Kəbənin üzəri "kisvah" adlanan, qızıl saplarla işlənmiş ipək parça ilə örtülür. Bu örtük hər il həcc mövsümündə yenisi ilə əvəz olunur. Kisvah 658 m<sup>2</sup> bir sahəni örtür və onun toxunulmasına 670 kiloqram xalis ipək işlədilir. Onun üzərindəki naxışların vurulması üçün isə 15 kiloqram qızıl saplardan istifadə olunur. Bu naxışlarla ipəyin üzərinə şəhadət kəliməsi və Quran ayələri yazılır. Bu örtük 47 hissədən ibarətdir. Bu örtük Kəbənin üzərinə örtülür və yerə mis halqalarla bərkidilir. Onun düzəldilməsi təqribən 4.5 milyon ABŞ dollarına başa gəlir.
Sətir 20 ⟶ 29:
Kəbənin içəri hissəsinin təmizlənməsi mərasimi ildə iki dəfə yerinə yetirilir. Bu mərasimlər Ramazan ayının və [[Həcc]] mövsümünün başlanılmasından 15 gün əvvəl yerinə yetirilir. Kəbənin açarları Bənu Şeybə qəbiləsində saxlanılır. İçərinin təmizlənməsi üçün adi süpürgələrdən istifadə olunur. Oranı Zəm-zəm suyu ilə Fars qızıl gül suyunun qarışığı ilə yuyurlar.
== Ənənəvi hekayələrə görə ==
▲Rəvayətə görə [[Adəm peyğəmbər|Adəm]] (ə) və [[Həvva]] cənnətdən [[Yer]]ə endirildikdə bir-birindən ayrı salınmışlar. [[Adəm peyğəmbər|Adəm]] [[Şri-Lanka]] adasına ([[Seylon]]), [[Həvva]] isə [[Məkkə]] şəhərinin yaxınlığına, hazırda [[Ciddə]] limanının yerləşdiyi əraziyə göndərilmişdir və onlar uzun ayrılıqdan sonra [[Məkkə]] ərazisində, [[Ərəfat dağı]]nda bir-birilə tapışır. [[Adəm peyğəmbər|Adəm]] [[Cənnət]]də ibadət etdiyi məbəddən ayrı düşdüyünə görə çox darıxırdı. [[Allah]] Öz rəhmətini göstərərək [[Yer]]ə həmin məbədin oxşarını endirtmişdir. Adəm orada Allahın buyruğuyla bəşər tarixində ilk ibadət evini tikib-qurmuşdur. O, haqq dünyasına qovuşandan sonra həmin məbəd yenidən Yerdən götürülmüşdür. Lakin sonra həmin məbədin yerində [[Adəm peyğəmbər|Adəmin]] oğlu Sif Kəbə evini tikmişdir. [[Nuh peyğəmbər]]in (ə) dövründə baş verən tufan nəticəsində bu ibadətgah dağılmışdır. Rəvayətə görə, [[İbrahim peyğəmbər]] (ə) xanımı [[Hacər]]in ölümündən sonra tez-tez [[Məkkə]] ətrafına səfər edib orada qalırdı. Növbəti səfərlərinin birində [[Allah]] ona [[Adəm peyğəmbər|Adəmin]] məbədinin yerində Kəbə Evini tikib bərpa etməyi buyurur. Bu yeri [[İbrahim peyğəmbər]]ə Mələk [[Cəbrayıl (mələk)|Cəbrail]] göstərmişdir və o, Kəbə Evinin tikilməsində [[İbrahim peyğəmbər|İbrahim]] və onun oğlu [[İsmail peyğəmbər|İsmayıl]]ə kömək etmişdir. Bununla da ilk insan – [[Adəm peyğəmbər|Adəmin]] ucaltdığı ibadət ocağı yenidən bərpa edilmişdir. Lakin nə tarixi faktlar və nə də arxeoloji sübutlar nəinki Kəbənin bu qədər qədim olmamasını, hətta Məkkə şəhərinin belə qədim olmadığını deyir. Məkkə və Kəbənin tarixi 4-cü əsrdən daha qədimə getmir.<ref>http://www.historyofmecca.com/: Unfortunately there is no historical or archaeological evidence, that suggests that Mecca ever existed before the 4th century A.D.</ref><ref>Dr. Rafat Amari: THE HISTORY AND ARCHAEOLOGY OF ARABIA</ref>
[[Şəkil:Supplicating Pilgrim at Masjid Al Haram. Mecca, Saudi Arabia.jpg|thumb|right|250px|Kəbə evində ibadət zamanı bir müsəlman]]▼
▲Qədim zamanlardan müxtəlif tayfalar Kəbə Evini özləri üçün bütxanaya çevirmişlər. Məbədin içərisində yüzlərlə büt var idi. Onların arasında [[İbrahim peyğəmbər]]in və [[İsa peyğəmbər]]i (s.ə.s) əllərində saxlayan Məryəm Ananın şəkli də var idi. [[Məkkə]]nin fəthi zamanı Kəbədəki bütlər [[Məhəmməd peyğəmbər]] (s) tərəfindən məhv edildi. Burada yalnız Kəbə Evinə bərkidilmiş [[Qara daş]]ı saxladılar. [[Müsəlman]]lar bu daşın səmadan, cənnət bağlarından endirildiyinə inanır. Onlar bu daşın [[Adəm peyğəmbər|Adəm]]ə [[Cənnət]]dən qovulduqdan sonra günahlarının təmizlənməsi üçün göndərildiyini düşünür.
▲Kəbə bütün [[müsəlman]]ların ibadətgahı elan edildi. Oranı ziyarət etmək isə İslamın başlıca şərtlərindən biri oldu. Tarixi məlumatlara görə, [[Məhəmməd peyğəmbər]] (s) hələ hicrətdə – [[Mədinə]] şəhərində olarkən [[Allah]] buyurmuşdur ki, müsəlmanlar namaz qıldıqları zaman üzlərini Kəbəyə çevirsinlər. Həmin vaxta qədər müsəlmanlar ibadət zamanı üzlərini [[Beytul-Müqəddəs]]ə, [[Qüds]] şəhərinə tuturdular. Buna dair [[Allahu-Təalə]] [[Bəqərə surəsi]]nin 149-cu ayəsində belə buyurmuşdur: "Hər hansı bir yerə gəldikdə (namaz vaxtı), üzünüzü [[Məscidül-Həram]]a (Kəbəyə) tərəf çevirin! Çünki Rəbbin tərəfindən göstərilən bu qiblə Haqqdır!..". İslam sivilizasiyasının ərsəyə gəldiyi ilk vaxtlardan – 632-ci ildən başlayaraq Məkkəni və oradakı ən qədim ibadət ocağı olan Kəbə Evini ziyarət etmək mərasimi müsəlmanlar tərəfindən daha geniş icra edilməyə başlanmışdır. Bu ayin Həcc ziyarəti adı ilə məşhurdur. Allah"Ali-İmran" surəsinin 96-97-ci ayələrində buyurur: "Orada aydın nişanələr – İbrahimin məqamı vardır. Ora daxil olan şəxs əmin-amanlıqdadır. Onun yoluna gücü çatan hər bir kəsin həccə gedib o evi ziyarət etməsi insanların Allah qarşısında borcudur".
▲Misir mütəxəssisi, Qahirə Universitetinin professoru doktor Hüseyn Kəmaləddin elmi olaraq sübut etmişdir ki, vulkanik fəaliyyət nəticəsində ilk dəfə quru məkan məhz Kəbənin olduğu yerdə yaranıb. Həmin vaxta qədər isə bütün planet su ilə örtülmüşdür. Quru ərazilər buradan yayılmağa, genişlənməyə başlanmışdır. Uzun araşdırmalar nəticəsində [[1977]]-ci ildə Kəbə və Məkkənin bütün quru ərazilərin mərkəzi olduğu rəsmi surətdə sübut edilmişdir. Məlum olmuşdur ki, Kəbənin dayandığı nöqtədə Yerin maqnit mərkəzi yerləşir. Maraqlıdır ki, Yerin maqnit qütbləri dəyişdiyi halda, Kəbədəki maqnit mərkəzi əvvəlki kimi qalır. Bu, dünyanın hər bir nöqtəsindən Kəbəyə olan istiqaməti (qibləni) ölçəndə müəyyən olunmuşdur. Alimlərin təəccübünə səbəb olan fakt bu olmuşdur ki, qiblə maqnit xətlərin (onlar bütün istiqamətlərdən Məkkəyə, Kəbəyə yönəlir) istiqaməti ilə üst-üstə düşür.
▲[[Şəkil:Supplicating Pilgrim at Masjid Al Haram. Mecca, Saudi Arabia.jpg|thumb|right|250px|Kəbə evində ibadət zamanı bir müsəlman]]
Məhəmməd Peyğəmbərin (s) 35 yaşı olanda, onun mənsub olduğu Qüreyş qəbiləsi Kəbə Evini yenidən qurmaq fikrinə düşür. Kəbənin dağılmasından və xəzinəsinin oğurlanmasından ehtiyat edərək, qüreyşilər dam tikmək istəyirlər. Belə ki, bəzi insanlar Kəbənin xəzinəsini gəlib oğurlayırdı. Xəzinə, adətən, Kəbənin içindəki quyuda olurdu. Lakin məbədi dağıtmaq istədikdə onun yanında nəhəng bir ilan peyda oldu. İlan heç kimə Kəbə Evinə yaxın gəlməyə imkan vermirdi. Qüreyşilər ilandan qorxub onu yemləyirdilər. Lakin ilan yenə də məbədə yaxınlaşmağa mane olurdu. Onda qüreyşilər Allaha üz tutub yalvardılar: "Ey Allah! Əgər razısansa, Sənin Evini ucaltmaq və bəzəmək istəyirik. Əgər yox, onda nə məsləhət bilirsənsə, onu da et!". Birdən onlar nəhəng bir quşun qanad səsini eşitdilər. Quş ilanı götürüb özü ilə apardı. Beləliklə, qüreyşilər Kəbə Evini söküb yenidən bərpa etmək istədilər. Elə bu zaman dəniz Ciddə yaxınlığındakı sahilə Bizans tacirinə məxsus bir gəmi atdı. Qüreyşilər Kəbənin yenidən tikilməsində dağılmış gəminin taxta hissələrindən istifadə etməyi qərara aldılar. Lakin Əbu Vəhab bin Əmr adlı birisi Kəbə Evinə yaxınlaşıb onu sökmək üçün bu məbədin bir daşını çıxartmaq istədikdə, gözlənilmədən daş onun əlindən sıçrayıb əvvəlki yerinə qayıtdı. Əbu Vəhab dedi: "Ey qüreyşilər! Kəbənin tikintisində yalnız halal yolla əldə etdiyinizi istifadə edin! Bu Evin tikintisində haram yolla, sələm və hər hansı bir insanın haqqını əzməklə əldə olunanı istifadə etmək olmaz!". Qüreyşilər Kəbə Evini halallıqla yenidən qurmağa hazırlaşdılar. Rəvayətlərə görə, onlar Kəbənin sütununda Assuriya dilində yazılmış aşağıdakı məktubu tapmışlar: "Mən Allah, Məkkənin sahibiyəm. Mən onu yeri və göyü yaratdığım, günəş və ayı işıqlandırdığım gün yaratdım. Mən onu 7 pak mələklə əhatə etdim. Nə qədər ki dağlar dayanıb, o da var olacaq. Onun əhalisinə suyunda və südündə xeyir-bərəkət olsun". Sonra qüreyşilər Kəbənin tikilməsi üçün daşlar yığdılar. Hər tayfa ayrılıqda daşları yığırdı. Növbə Allahın hələ Həzrət Adəmə göndərdiyi Qara daşı məbədə yerləşdirməyə çatdıqda, onların arasında mübahisə yarandı. Hər tayfa digər tayfanın iştirakı olmadan Qara daşı qaldırmaq istəyirdi. Bir gün onlar məbəddə yığışıb mübahisə etməyə başladılar. Qüreyşilərin ağsaqqalı Əbu Üməyyə belə dedi: "Qüreyşilər! Kim bu ibadətgahın qapısından birinci girsə, sizin mübahisənizə o aydınlıq gətirsin". Elə də etdilər. İlk daxil olan şəxs isə Həzrət Məhəmməd oldu. Peyğəmbərimiz belə dedi: "Mənə parça gətirin!". O, Qara daşı götürüb öz əlləri ilə həmin parçanın üzərinə qoydu. Sonra dedi: "Qoy hər tayfa parçanın bir tərəfindən yapışsın və sonra onu hamınız birlikdə qaldırın". Onlar elə də etdilər. Daşı yerinə gətirdikdən sonra, Məhəmməd Peyğəmbər onu öz əlləri ilə divara yerləşdirdi. İndi həmin Qara daş Kəbənin cənub-qərb küncündə yerləşir. Bəzi rəvayətlərə görə, daş əvvəl ağ rəngdə olub və bir çox günahkar insanların ona toxunması nəticəsində zaman keçdikcə qaralıb. Zəvvarlar Həcc mövsümündə bu daşı öpməyə cəhd edirlər. Buna nail olmadıqda, heç olmasa, ona toxunmağı özlərinə şərəf hesab edirlər. Maraqlıdır ki, 930-cu ildə Bəhreyndə məskunlaşmış kərmətilər Qara daşı oğurlayıbmışlar. Yalnız 951-ci ildə bu daş yenidən Məkkəyə qaytarılmışdır. Kəbə iki dəfə yanmış, 1626-cı ildə isə Məkkəni sel basdıqda, suda batmışdır. Bu bədbəxt hadisələrdən sonra Qara daş 15 parçaya bölünmüşdür. İndi bu hissələr sement məhlulu ilə birləşdirilib və gümüş çərçivəyə salınıb. Daşın görünən hissəsi, təxminən, 16,5x20 sm-dir.
| |||