Alkinlər: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Teqlər: Geri qaytarıldı Vizual redaktor |
k Reverted edits by 212.47.141.73 (talk) to last version by Verman1: unexplained content removal Teqlər: Geri qaytarma SWViewer [1.4] |
||
Sətir 22:
==Beynəlxalq adlandırma==
Alkinlərin ümumi formulu C<sub>n</sub>H<sub>2n-2</sub> formuluna malik üçqat rabitəli karbohidrogenlərdir. İlk nümayəndəsi C<sub>2</sub>H<sub>2</sub>-etindir (trivial adı olan "asetilen" daha çox işlənir). Alkinlərdə üçqat rabitəli karbon atomları sp-hibrid halındadır. Butindan başlayaraq zəncir və vəziyyət izomerliyi rast gəlinir. Adlanma alkenlərdəki kimidir. Sadəcə olaraq, alkinlərdə:
*Trivial adlanmada -ilen şəkilçisi ilə əvəz edilir.
*Səmərəli adlandırmada hamısı asetilen törəməsi götürülür.
*Alkenlərdəki beynəlxalq adlanmadakı faktorlarından ikiqat rabitə üçqat ilə əvəz olunur. Sonrakı faktorlar alkenlərdəki kimidir.
*-en şəkilçisi -in ilə əvəz edilir və sonda üçqat rabitənin birləşdiyi karbon atomunun nömrəsi yazılır.
{| class="wikitable" align="center"
|-
! colspan="2" style="background-color:#7A91FF" |'''''Alkanların YUPAK ilə Adlandrılması'''''
|-
| style="width:10em" | '''Alkinin formulu''' ||style="width:13em" | '''YUPAK Adı'''
|-
| C<sub>2</sub>H<sub>2</sub> || Et'''in'''
|-
| C<sub>3</sub>H<sub>4</sub> ||Prop'''in'''
|-
| C<sub>4</sub>H<sub>6</sub> || But'''in'''
|-
| C<sub>5</sub>H<sub>8</sub> || Pent'''in'''
|-
| C<sub>6</sub>H<sub>10</sub> ||Heks'''in'''
|-
| C<sub>7</sub>H<sub>12</sub> || Hept'''in'''
|-
| C<sub>8</sub>H<sub>14</sub> || Okt'''in'''
|-
| C<sub>9</sub>H<sub>16</sub> || Non'''in'''
|-
| C<sub>10</sub>H<sub>18</sub>|| Dek'''in'''
|-
|C<sub>11</sub>H<sub>20</sub> ||Undek'''in'''
|}
==Fiziki xassələri==
Alkinlərdə üçqat rabitə əvvəldə yerləşərsə, İQ spektrdə CSP-H rabitəsinin valent titrəyişlərinin udma zolağı 3300 sm-1-olacaq. Qeyri simmetrik alkinlər üçün İQ spektrdə üçqat rabitənin valent titrəyişlərinin udma zolağı 2300-2100 sm-1-olacaq. Simmetriklər üçün bu, çətin təyin olunur. NMR də üçqat rabitənin protonlarının siqnalları 2,3-2,9 m.p. də görsənir. Alkinlərin ilk üç nümayəndəsi n.ş-də qaz, C<sub>5</sub>C<sub>15</sub> nümayəndələri maye, qalanları bərkdir.
| |||