Metal: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
|||
Sətir 5:
Məlum olan 118 kimyəvi elementin 90-dan çoxu metaldır. Metalsız yer kürəsini təsəvvür etmək mümkün deyil. Belə ki, Yer kürəsinin nüvəsi, əsasən, dəmir və nikeldən, mantiyası alüminiumun birləşmələrindən, litosferi (Yer qabığı) isə bir çox metal birləşmələrindən ibarətdir.
Beləliklə, metallar dövri sistemdə, əsasən, berilliumdan Be astatadək At çəkilmiş dioqnalın sol aşağı hissəsində yerləşir (dövri sistemdə I-III qrupun əsas yarımqruplarının (hidrogen və bordan başqa) və I-VIII qrupun əlavə yarımqrup elementlərinin hamısı, lantanoid və aktinoidlər də daxil olmaqla metallardır).
== Metalların fiziki xassələri ==
Metalların əsas ümumi fiziki xassələri aşağıdakılardı:
* metal parıltısı;
* yüksək istilik və elektrik keiriciliyi;
* plastiklik.
=== Metalların plastikliyi ===
Metalların plastikliyi - onların xarici qüvvənin təsiri ilə dağılmadan öz formasını dəyişmək qabiliyyətidir.
=== Metal parıltısı ===
Metal parıltısı metalın sərbəst elektronlarının işıq şüalarını güclü əks etdirməsi ilə əlaqədardır. Civə və gümüş ən yüksək parıltıya malik metallardır.
=== Metalların yüksək istilik və elektrik keiriciliyi ===
Metalların yüksək istilik və elektrik keiriciliyi onların kristal qəfəsində sərbəst elektronların yerdəyişməsi ilə əlaqədardır.
Metallar ümumi fiziki xassələrlə yanaşı, bəzi fərqli xassələrə də malikdir; məsələn, onlar sıxlığına, bərkliyinə, ərimə temperaturuna görə bir-birindən xeyli dərəcədə fərqlənir.
Civədən (t<sub>ərimə</sub>=-39<sup>o</sup>C) başqa bütün metallar adi şəraitdə bərk haldadır.Ən asanəriyən metal civə, ən çətinəriyən isə volframdır (t<sub>ərimə</sub>=3390<sup>o</sup>C). 1000<sup>o</sup>C-dən yuxarı temperaturda əriyən metallar (Au,Ag, Fe, Cu,Cr) çətinəriyən, aşağı temperaturda əriyən metallar isə (Li, Na, K, Zn, Al, Ca) asanəriyən metallar adlanır.
== Təbiətdə tapılması ==
Metallar D. Mendeleyevin kimyəvi elementlərin dövrü sistemində Bor ilə Polonium arasında yerləşən kimyəvi elementləri əhatə edir. Bununla kimyəvi elementlərin 80 %-i metal sayılır. Yarımmetallara və qeyri- metallara keçid tədricən baş verir. Ən geniş yayılmış metal kimi [[alüminium]]u göstərmək olar.
| |||