Elektronika: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
kRedaktənin izahı yoxdur Teqlər: Geri qaytarıldı Vizual redaktor |
kRedaktənin izahı yoxdur Teqlər: Geri qaytarıldı Vizual redaktor |
||
Sətir 1:
[[Şəkil:Arduino ftdi chip-1.jpg|thumb|right|250px|
teqral elektrik sxemi]] '''Elektronika''' – elm, texnika və istehsalatın elektron cihaz və qurğularının işlənməsi, hazırlanması və tətbiqi ilə məşğul olan sahəsi. Elektronikanın elektron cihazlarının işlənməsi və hazırlanması ilə məşğul olan sahəsi fiziki elektronika, onların əsasında elektron qurğularının yaradılması ilə məşğul olan sahəsi isə sənaye (texniki) elektronikası adlanır.
Sətir 15 ⟶ 17:
'''''İnformasiya elektronikası''''' isə müxtəlif sənaye və elmi - tədqiqat sahələrinin avtomatlaşdırılmasını, müxtəlif proseslərin ölçülməsini, nəzarətini və idarə olunmasını təmin edən elektron vasitələrini əhatə edir.
Elektronikanın yaranması, әsasәn, radionun kәşfi ilә bağlıdır. Belә ki, radioqәbuledicilәrin tәtbiqinin genişlәnmәsi (xüsusilә gәmiçilik vә hәrbi sahәdә) element bazası tәlәb edirdi. Bu bazanın yaradılması vә öyrәnilmәsi ilә elektronika mәşğul olmağa başladı. İlk nәsil cihazların element bazası elektron lampalar әsasında idi. Bununla әlaqәdar vakuum elektronikası inkişaf etdi. TV vә radarların yaradılması vakuum elektronikasının inkişafına tәkan verdi. Lakin elektron lampaların ölçülәri böyük vә tәlәb etdiyi güc çox olduğu üçün element bazası kimi diodlar vә tranzistorlar tәtbiq edilmәyә başlandı.<gallery>
Şəkil:Componentes.JPG|Müxtəlif elektron komponentlər
</gallery>Elektronikanın sonrakı inkişafı elektron hesablama maşınlarının (EHM) yaranması ilә әlaqәdardır. Tranzistorlar әsasında qurulan EHM-lәr ölçülәrinin böyüklüyü vә çox güc tәlәb etmәsi, hәmçinin, az etibarlı olması ilә fәrqlәnirdi (detallarının sayı çox olduğuna görә). Bu problemlәrin hәlli mәqsәdi ilә mikroyığımlar, sonralar isә mikrosxemlәr tәtbiq edildi. Mikrosxemin elementlәrinin sayı tәdricәn artdı, inteqral mikrosxemlәr, mikroprosessorlar yaranmağa başladı. İş prinsipindәn asılı olaraq analoq (fasilәsiz) vә rәqәmli (diskret) elektron sxemlәr mövcuddur. Bu sxemlәrdә informasiyanın kodlaşdırılması vә informasiyanın işlәnmәsi proseslәri müxtәlifdir.
Fiziki elektronika yüklü zәrrәciklәrdәki proseslәri öyrәnir. Fiziki elektronikanın termoelektron, fotoelektron, ikinci elektron emissiyası, avtoelektron emissiyası hadisәlәrini, sәthi ionlaşma vә ionların bәrk cismin sәthi ilә qarşılıqlı tәsirini öyrәnәn sahәsinә katod elektronikası deyilir. Yarımkeçiricilәrdә yükdaşıyıcıların hәrәkәt qanunlarını yarımkeçiricilәr elektronikası, elektronların yüksәk tezlikli elektrik sahәsindә hәrәkәt qanunlarını isә yüksәk tezlik elektronikası öyrәnir. Elektrik vә maqnit sahәlәri vasitәsilә istiqamәtlәnmiş elektron dәstәlәri almaq vә onu idarә etmәk mәsәlәlәri ilә elektron optikası mәşğul olur. Nәhayәt, qazlarda müxtәlif növ elektrik hadisәlәrindәn bәhs edәn bölmә qaz elektronikası adlanır. Belәliklә, fiziki elektronikada elektrovakuum, ion vә yarımkeçirici cihazların işlәmә prinsiplәrinin fiziki әsasları öyrәnilir. Texniki elektronika elektron cihazlarının hazırlanması, istehsalı vә tәtbiqi ilә mәşğuldur. Әn çox yayılmış cihazlar aşağıdakılardır: ''elektron lampaları, yarımkeçirici diodlar, tranzistorlar, qazboşalma cihazları, elektron-şüa cihazları'', yüksәk tezlik cihazları (''klistron, maqnetron, qaçan dalğa lampası'' vә s.), fotooptik cihazlar (vakuum vә qaz doldurulmuş ''fotoelementlәr, fotoelektron çoxaldıcıları'' vә s.).
| |||