Azərbaycan memarlığı: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
maraqlı olmas Teqlər: Geri qaytarıldı Vizual redaktor |
Rescuing 3 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 |
||
Sətir 18:
Bu dövrdə islam dini ilə bağlı tikililərlə yanaşı, Qafqaz Albaniyasının bəzi əyalətlərində xristian məbədləri, müdafiə istehkamları inşa edilirdi. Bunlardan indiki [[İsmayıllı rayonu]] ərazisində salınmış [[Cavanşir qalası]] (təqribən VII yüzil) və [[Qazax rayonu]]nun [[Yuxarı Əskipara]] kəndi yaxınlığındakı qala kompleksi (V-VIII yüzillər) diqqəti özəlliklə cəlb edir.
Ümumiyyətlə, islamdan öncəki və sonrakı dövrlərdə Azərbaycan ərazisində inşa edilmiş alban tikililəri memarlığın inkişafında önəmli rol oynamışdır. Bu abidələrdən [[Zaqatala rayonu]]ndakı [[Paşan]] və [[Muxax]] kəndlərində IV-V yüzillərə aid tikili qalıqları, [[Şəki rayonu]]nun [[Böyük Gəldək]] kəndində [[Govurqala]] (VI yüzil), [[Qəbələ rayonu]]ndakı [[Böyük Əmirli]] kəndində (IV-VIII yüzil) alban məbədləri, [[Oğuz]] şəhərində alban kilsəsi (orta əsrlər), [[Dağlıq Qarabağ]]ın [[Xocavənd rayonu]]nun [[Qarakənd]] kəndində Alban kilsəsi (I yüzil), [[Sos]] kəndində (IV yüzil), [[İatsi]] kəndində (V, VII və VIII yüzillərə aid 4 məbəd), Taqaverd kəndində (675), [[Güneyçartar]] kəndində (1236) alban məbədləri, [[Ağdərə rayonu]]nun [[Aterk]] (V yüzil), [[Kolatağ]] (614), [[Qoçoqot]] (672, 698), keçmiş Dostahir (713), Qasapet (718), Çaldıran (XII yüzil) kəndlərində, eləcə də Yuxarı Qarabağın başqa bölgələrindəki [[Susanlıq]] (IV-VI yüzillər), [[Vanq]] (IX yüzil), [[Traxtik]] (1094), [[Tsakuri]] (1131), [[Məmmədadzor]] (1147), [[Tuğ]] (1197) kəndlərində, [[Əsgəran rayonu]]nun [[Şuşikənd]] (905), [[Çanaqçı]] (1065 və 1100), [[Xaçmaç]] (1100), [[Xantsk]] (1122), [[Xndzristan]] (1202) kəndlərində alban məbədləri dövrümüzədək mühafizə olunmuşdur.<ref>
== Orta əsrlərdə memarlığın inkişafı ==
Sətir 59:
*Hacı Məhəmməd (Təbriz; İsfahanda karvansara, 1331),
*Şahbənzər (Ağdamın Xaçındərbətli kəndində türbə, 1314),
*Kəştasif Musa oğlu (Nardaran Xan hamamı, 1388) və b. 10-14 yüzillərdə Azərbaycan memarlığının ən dəyərli örnəklərini yaratmışdır.<ref>
== XIII-XV yüzillərdə memarlığın inkişafı ==
Sətir 118:
Bakıdakı [[Bəy məscidi]] (İçərişəhərdə; 1895, memarlar Məhəmməd Haşim əl-Bakuvi və Mirəli ən-Naqi bin Seyyid Hüseyn), [[Qasım bəy məscidi]] (1896, memar Məşədi Mirzə Qafar İsmayılov), [[Təzəpir məscidi]] (1905-14), "İttifaq", yaxud Göy məscid (1912-13), Əmircanda M. Muxtarovun məscidi (1909; hər üç məscidin memarı Z. Əhmədbəyovdur) kapitalizm dövrü üçün ən xarakterik tikililərdir.
Milli memarlıq abidələri ilə zəngin olan və sabit memarlıq ənənələrinə malik Qarabağ zonasında Avropa memarlığı dərin kök sala bilməmiş, yerli üslublar arasında itib-batmışdı. XIX yüzilin ortalarında Qarabağda özünəməxsus memarlıq məktəbi yaranmış və onun ən görkəmli nümayəndəsi Kərbəlayı Səfixan Qarabaği olmuşdur. Memarlıq üsullarında yerli ənənə və prinsiplərə axıradək sadiq qalan Kərbəlayi Səfixan [[Bərdə]]də İmamzadə kompleksini yenidən qurmuş ([[1868]]), Ağdamda məscid ([[1868]]-[[1870]]), Şuşada Aşağı məscid ([[1874]]-[[1975]]), Yuxarı məscid, yaxud Cümə məscidi ([[1883]]) və məhəllə məscidləri, indiki Füzuli şəhərində [[Hacı Ələkbər məscidi]] (1890), həmin rayonun [[Horadiz]] ([[1891]]-[[1908]]) və [[Qoçəhmədli]] ([[1906]]) kənd məscidləri [[Oddesa]]da Tatar məscidi ([[1870]] illər), [[Aşqabad]]da [[Qarabağlılar məscidi]] ([[1880]] illər) və s. binalar tikilmişdir.<ref>
== XX əsr Azərbaycan memarlığı ==
| |||