Abstraksionizm: Redaktələr arasındakı fərq

[[Şəkil:Untitled (First Abstract Watercolor) by Wassily Kandinsky.jpg|300px|thumb|right|Knadinskinin ilk abstrakt suluboya işi, 1910, [[Vasili Kandinski]]]]

ki, [[Vasili Kandinski]]nin “İncəsənətdə ruhaniyyət haqqında” (1911) adlanan nəzəri əsərində ilkin forma elementləri başlanğıc ruhani məzmuna malik işarələr, onların plastik təşkili isə universum elementləri arasındakı əlaqənin proyeksiyası kimi səciyyələndirilir. Rober Delonenin nəzəriyyəsində isə idealist [[metafizika]]sı rədd edilir, mücərrəd boyakarlığın vəzifəsi [[rəngkarlıq]] dili xassələrinin, ilk növbədə rəngin dinamik keyfiyyətlərinin tədqiqi ilə məhdudlaşdırılır. Müasir memarlığın, dizaynın, dekorativ tətbiqi sənət növlərinin təşəkkülündə erkən abstraktsionizm ustaları əhəmiyyətli rol oynamışlar (rus konstruktvistlərinin yaradıcılığı, Kazimir Maleviçin arxitektonları və dizayner layihələri, [[Vasili Kandinski]]nin [[Bauhauz]]da, Pit Mondrianın “De Steyl” qrupunda fəaliyyəti, Rober Delone və Sonya Delone Terkin tətbiqi sənət sahəsindəki təcrübələri). Onların funksional formaya müraciəti ideal dünya nizamı layihələrini özündə birləşdirən estetik proqramlarının universializmi ilə izah olunurdu. Yarandığı vaxtdan abstraktsionizmdə iki istiqamət — həndəsi ([[Kazimir Maleviç|Maleviç]], Mondrian, qismən Delone) və lirik ([[Vasili Kandinski|Kandinski]], Kupka) istiqamətlər formalaşmışdır. Düzgün formaların və əsas rənglərin məhdud dəsti əsasında qurulan həndəsi abstraksiya kompozisiyaları sabit, “substansional” vəziyyətlərin təcəssümü idi. Lirik [[abstraktsiya]] əsərlərində diqqət dinamik proseslərə yönəldilirdi. Abstraktsionizm təmayülü müxtəlif avanqard istiqamətlərdə — [[kubizm]] (Fernan Leje), [[futurizm]] (Cakomo Balla, Enriko Prampolini), [[dadaizm]] (X.Arp), [[ekspressionizm]] ([[Vasili Kandinski]], F.Mark), [[konstruktivizm]] (L.S. Popova, L.M.Lisitski, T. Van Dusburq) və [[sürrealizm]]də (X.Miro, A.Masson) vaxtaşırı təzahür edirdi. [[İkinci dünya müharibəsi]]ndən sonra [[Qərbi Avropa]] incəsənətində abstraktsionizmin müxtəlif cərəyanları aparıcı mövqe tutmağa başladı. [[Abstrakt]] [[ekspressionizm]] [[ABŞ]]da daha geniş yayılmışdı (C.Pollok, M.Rotko, F.Klayn və başqaları). Taşizm bu cərəyanın [[Avropa]] analoqu idi (P.Sulaj, J.Şneyder, J.Matyö). Böhran vəziyyətini dəf edən həndəsi [[abstraksiya]] yeni oparte (V.Vazareli, B.Rayli) və kinetik incəsənət (A.Kolderin, N.Şöfferin, X.Sotunun, J.Tengeli, Takisin hərəkət edən konstruk siyaları). [[Heykəltəraşlıq]]da həndəsi [[abstraktsiya]] minimalizm cərəyanında (1960-70 illər) yüksək inkişaf mərhələsinə çatmışdı. M.Zeynalov abstrakt sənətə müraciət etmiş ilk azərbaycanlı rəssamdır. Rəssamın [[Misir]] və başqa ölkələrə həsr olunmuş əsərləri güclü simvolikası ilə seçilir. F.Qulamov və H.Ab dullayevin abstraktsionizm üslubunda maraqlı əsərləri var.