Vikipediya

Heydərabad nizamlığı: Redaktələr arasındakı fərq

Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8
Azərbaycan dilində olmayan məzmun çıxarıldı
Sətir 1:
{{qaralama-az}}
{{Tarixi dövlət
| adı = Heydərabad nizamlığı
Sətir 22 ⟶ 21:
}}
 
'''Heydərabad nizamlığı'''—1724-1948-ci illərdə iqtidardahakimiyyətdə olmuş dövlət.
 
== Tarixi ==
 
Böyük Moğollar imperiyasına bağlı bir əyalət ikən (Dəkkən subədarlığı) [[1713]]-[[1724]]-cü illər arasında vali olan [[I Asəfcah Mir Qəmərəddin xan|Nizamülmülk Asəfcah Qəmərəddin Çin Kılıç xan]]ın bağımsızlığını elan etməsiylə ortaya çıxmışdır. Xanədanın qurucusu Nizamülmülk əslən [[Səmərqənd]]dən [[Buxara]]ya, oradan da [[Hindistan]]a köç etmiş bir ailənin övladı olub [[1671]]-ci ildə doğuldu. Atası Şəhabəddin xan (Qaziddin Fîrûz Cəng) Babürlu xanədanına böyük xidmətlər etmişdi. Nizamülmülk də qısa müddətdə Sultan Övrəngzeybin gözünə girdi və ona Qılınc xan ünvanı verildi.
 
Övrəngzeybdən sonra dağılmağa üz tutan Babürlü dövlətinin ən qabiliyətli dövlət adamlarından biri olaraq diqqət çəkən Qamərəddin Çîn Qılınc xan, Maratalarla aparılan savaşlardakı uğurları səbəbiylə Sultan Fərruxsiyər tərəfindən təvcih edilən Nizamülmülk ünvanıyla tanındı, daha sonra [[Məhəmməd Şah|Nasırəddin Muhamməd şah]] da onu [[Dehli]]yə çağıraraq Asəfcah ünvanını verdi və Dəkkən valiliyi öhdəsində qalmaq üzrə vəzirlik məqamına gətirdi ([[13 fevral]] [[1722]]).
 
Vəzirlikdə olduğu bir il içərisində imperatorluğun gələcəyini parlaq görməyən və Sultan Nasırəddin Muhamməd şah ilə anlaşamayan Nizamülmülk diqqətini Dəkkən işlərində yoğunlaşdırdı; bu arada Malva və Qucərat torpaqları üzərində ağırlıqlarını hiss etdirərək bölgədə təhdid ünsürü halına gələn Marataları sindirdi. Bu gəlişmələrdən əndişələnən Muhamməd şah onu [[Aud (Hindistan)|Əvəd]] (Oudh, Avadh) əyalətinə təyin etdi; ancaq Nizamülmülk bu vəzifəni qəbul etməyərək Dəkkənə doğru yola çıxdı. Bu sırada Dəkkən valiliyinə təyin edilmiş olan Mübariz xanın onu durdurmaq istəməsi üzərinə çıxan savaşda mütləq bir zəfər qazandı və feilən müstəqqilliyini elan etdi ([[11 oktyabr]] [[1724]]); bir müddət sonra da Muhamməd şaha gəlişmələrdən dolayı üzüntü duyduğunu bildirən bir məktub yazaraq bağlılığını bildirdi.
 
Böyük Moğollar sultanı məcburən bu oldu-bittini qəbul edərək onu Asəfcah ünvanıyla təkrar Dəkkən valiliyinə təyin etdiğini açıqladı ([[iyun]] [[1725]]). Ancaq artıq bu təyinin gerçəkdə bir önəmi qalmamış və bölgədə [[Hindistan tarixi]]nin dönüm nöqtələrindən biri olan və Heydarabad nizamlığı olaraq anılan Asəfcahî xanədanı dövrü başlamışdı.
== Nizamları ==
 
{| border="0"
|-----
| valign="top" width="50%" |
* [[I Asəfcah Mir Qəmərəddin xan]], I Nizamülmülk, Asəfcah (1724–1748)
* [[Nasir Jang]] (1748–1750)
* [[Muzaffar Jang]] (1750–1751)
* [[Salabat Jang]] (1751–1762)
* [[Asaf Jah 2. af Hyderabad|Ali Khan]], Asaf Jah II (1762–1803)
| valign="top" width="50%" |
* [[Asaf Jah 3. af Hyderabad|Sikander Jah]], Asaf Jah III (1803–1829)
* [[Asaf Jah 4. af Hyderabad|Farkundah Ali Khan]], Asaf Jah IV (1829–1857)
* [[Asaf Jah 5. af Hyderabad|Tahniyath Ali Khan]], Asaf Jah V (1857–1869)
* [[Asaf Jah 6. af Hyderabad|Mahbub Ali Khan]], Asaf Jah VI (1869–1911)
* [[Mir Osman Əli xan Siddiqi]], VII Asəfcah (1911–1948)
|}
 
== Ədəbiyyat ==
 
*T. W. Haig, “Haydarabad”, İA, V/1, s. 389;
*J. Burton-Page, “Ĥaydarābād”, EI² (İng.), III, 319-323.
 
== Həmçinin bax ==
 
* [[Heydərabad nizamı]]
* [[I Asəfcah Mir Qəmərəddin xan]]
Sətir 63 ⟶ 29:
== Xarici keçidlər ==
{{Vikianbar kateqoriyası|Hyderabad State}}
* [http://www.hyderabadcorner.com/ HyderabadHeydərabad CityŞəhər Informationİnformasiya PortalPortalı]
*[http://www.archnet.org/library/documents/one-document.tcl?document_id=9308 Hyderabad: A Qur'anic Paradise in Architectural Metaphors] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20070613204008/http://www.archnet.org/library/documents/one-document.tcl?document_id=9308 |date=2007-06-13 }}
*[http://www.hinduonnet.com/thehindu/fline/fl1805/18051140.htm From the Sundarlal Report – Muslim Genocide in 1948 ]
*[http://www.khaleejtimes.com/DisplayArticle.asp?xfile=data/subcontinent/2006/March/subcontinent_March813.xml&section=subcontinent&col= Manolya's legal fight]
*[http://www.hindu.com/2007/09/07/stories/2007090754661200.htm About Razakars and Islamic ambitions]
*[http://www.hyderabad.co.uk Hyderabad] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20090813214936/http://www.hyderabad.co.uk/ |date=2009-08-13 }}
*[http://www.4dw.net/royalark/India/hyder.htm Genealogy of the Nizams of Hyderabad]
*[http://www.vepachedu.org/hyderabad.html Renaming villages by the Nizam]
 
[[Kateqoriya:1724-cü ildə yarananlar]]
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/Heydərabad_nizamlığı"