Əzim Əzimzadə: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
AzSSR MİK Prezidiumunun 16.07.1927-ci il tarixli qərarı ilə "Xalq artisti" adı verilib. Xalq rəssamı deyil.
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 11:
|dəfn yeri =
|vətəndaşlığı =
|milliyyəti = [[azərbaycanlı]]
|fəaliyyəti = [[rəssam]]
|təhsili =
Sətir 30:
 
== Həyatı ==
Əzim Əzimzadə 1880-ci ilin may ayında [[Novxanı]] kəndində anadan olmuşdur. Atasının etirazına baxmayaraq ibtidai təhsilini rus-tatar məktəbində almışdır. Yaradıcılığı boyu əsrlərdən bəri formalaşan [[Təbriz]] Azərbaycan miniatür məktəbinin və rus rəssamlıq məktəbinin ənənələrindən bəhrələnmişdir. Rəssamlığa məşhur [[Molla Nəsrəddin jurnalı|"Molla Nəsrəddin" jurnalında]] öz əsərlərini dərc etdirməklə başlamışdır. 1906-cı ildən "[[Molla Nəsrəddin]]", "[[Baraban]]", "Zənbur", "Tuti", "Kəlniyyət" və sair jurnalların səhifələrində satirik qrafik karikaturalarını nəşr etdirməklə Azərbaycan satirik qrafikasının əsasını qoymuşdur.<ref>{{cite web |url=https://www.youtube.com/watch?v=N4hQlx7slyg |title=Xalq rəssamı Əzim Əzimzadənin anadan olmasının 140 illiyi tamam olur |author=Mədəniyyət TV |date= 07.05.2020|work= |publisher=[http://youtube.com Youtube.com] |accessdate=2020-05-07 |language=az }}</ref>
 
Əzimzadənin əsərlərinin əsas mövzusunu sosial təzadlar, adətlər və xalqın məişəti təşkil edirdi. Cəmiyyətin müxtəlif təbəqələrinin mənfi ünsürləri — xəsis tacirlər, fırıldaqçı din xadimləri, şarlatanlar onun satirik qələminin hədəfində olurdular.
Sətir 36:
O, öz əsərlərində mənfi surətləri gah kəsərli yumor, gah yumşaq kinayə ilə kəskin satira atəşinə tuturdu. Çəkdiyi "[[İtlərin döyüşü|İt boğuşdurma]]", "Kişi arvadını döyür", "Varlı evində toy", "[[Yoxsulların toyu]]", "Su üstündə dava", "Köhnə bakılılar" kimi əsərlərində müxtəlif sosial təbəqələrə məxsus tiplərin iç üzünü açaraq qadın hüquqsuzluğuna, ədalətsizliyə qarşı çıxış edirdi. Bu mənada, o dövrdə cəmiyyətdəki sosial ədalətsizlikləri özündə daha qabarıq əks etdirən "Köhnə Bakı tipləri" və "100 tip" əsəri xüsusilə təqdirəlayiqdir.
 
Ə. Əzimzadə satirik şair M. Ə. Sabirin "[[Hophopnamə]]"sinə çəkdiyi illüstrasiyalarla (1914) kitab qrafikası sənətinin də əsasını qoymuşdur. Onun teatrlara çəkdiyi geyim eskizləri və dekorasiyalar Azərbaycan rəssamlığının bu sahədəki inkişafına xüsusi təkan vermişdir. Əsərləri dünyanın bir sıra muzeylərində nümayiş etdirilən rəssamın ilk fərdi sərgisi 1940-cı ildə təşkil olunmuşdur. Bakıda[[Bakı]]da keçirilən birinci sərgidə tamaşaçılar rəssamın 1200-dən çox əsərinə tamaşa edə bilmişlər. 1920–1943-cü illərdə Ə. Əzimzadə Azərbaycan Rəssamlıq Texnikumunda müəllim, 1932–1937-ci illərdə isə direktor olmuşdur.
 
===== Bəzi əsərlərinin məzmunu =====
Sətir 47:
 
===== Novruz bayramı =====
Əzim Əzimzadənin başqa bir qrafik etnoqrafik lövhəsi [[Azərbaycan]] xalqının bütün qadağalara baxmayaraq, bu günədək böyük bir məhəbbətlə qoruyub saxladığı milli bayramı olan Novruz bayramına həsr olunmuşdu. Görkəmli rəssamın muzeyin fondunda Novruz bayramına həsr olunmuş əsərdə milli adət-ənənəlimiz uyğun, hamının bir-birini bu əziz bayramla təbrik etməsi, bütün şəhərdə — küçədə, bazarda, həyətlərdə tənətnəli bir şadyanalıq əhvalı təsvir olunmuşdur. Rəssam kiçik həcmli bir əsərində Novruz bayramına xas olan bütün nəzərə almış, xalqımız üçün bayramdan xeyli sonra da uzun müddət davam edən sevinc, şadlıq hissini və ovqatı tamaşaçıya geniş surətdə təqdim etmişdir. Əsərdə də göründüyü kimi, kimisi əl verib, qucaqlaşıb təbrikləşir, kimisi kosanın ətrafına toplaşıb, kimisi bazarlıq edir, digərləri isə bayramlıq xonçalar göndərirlər.
Görkəmli fırça ustası sulu boya ilə işlədiyi əsərində gözəl, şux rənglərdən istifadə edərək, Novruz bayramının şən əhval ruhiyyəsini daha da qabarıq təsvir etmişdir.
Bununla yanaşı, rəssam əsərində müxtəlif süjetləri canlandırmışdır. Göründüyü kimi, [[Bakı]] məhəllələrinin birini əsərində canlandıran rəssam uşaqları həyətləri gəzməklə kosa-kosa adlanan bir oyun oynadığını göstərir. Əsərdə, Novruzda damları gəzib nünnünü (qurşaqsallama, şalsallama, baca-baca, yaxud nünnünü də deyilir. N.Ə.) getmək adəti də öz əksini tapır. Bakı evləri əksəriyyətlə alçaq, bir mərtəbəli evlər olduğundan küçədən onların damına çıxmaq asan idi. Nünnünü gedən adam ip ucuna kiçik bir torba bağlar, onu mətbəxin bacasından (əgər mətbəxdə adam varsa) və ya sadəcə, evin damından, bacasından evə sallar, özünü tanıtdırmamaq məqsədilə şəhadət barmağını burnuna vurmaqla nünnünü səsi çıxarıb ev yiyəsini xəbərdar edərdi. Bayram milli bayram olduğundan kasıb dövlətli təbəqəsi olsa da hamı bir-birini bayram münasibəti ilə təbrik edib, salamlaşırlar. Əsərdə də gördüyümüz kimi eyvanlar xalçalar ilə bəzədilərək bayram abu-havası təsvir olunur.
 
===== Kişi toyu =====
[[Rəssam]] əsərində XX əsrin əvvəlinə aid xalça – palazla döşənmiş çadırda kişi toy məclisi təsvir etmişdir. Müəyyən bir kütlənin toylarında əyləncə sayılan səhnəni öz qarfikasında canlandıran Əzim Əzimzadə bu mövzunu kəskin satira atəşinə tutmuşdur. Toyda məzhəkə xatirinə kişi məclisinə qadın paltarı geyinmiş kişi dəvət edib, ona çürük meyvə ataraq, fit, çırtma çalaraq, əl vurub, təhrik edər və bu yolla əylənərmişlər. Ortada dövrə vuran mütrüf işə şəbeh çıxararaq toyxanadakı qonaqları güldürməklə məşğul olardı.
Bir ziyalı kimi bu adəti əsərində tənqid edən Əzimzadə Azərbaycanın əsrlərlə formalaşmış zəngin adət və ənənələrinin bu cür təhrif olunmasına öz münasibətini bildirmişdir<ref>Nüşabə Əsədova. [https://www.academia.edu/37874665/Milli_Az%C9%99rbaycan_Tarixi_Muzeyi_2017 Görkəmli rəssam Əzim Əzimzadənin əsərləri tarixi mənbə kimi S. 45–52] / Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyi-2017. Bakı, 2017.</ref>.