22:17, 22 yanvar 2021 tarixindəki versiya redaktə InternetArchiveBot (müzakirə \| töhfələr) Botlar 162.613 redaktə Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.8 ← Əvvəlki redaktə		18:52, 25 fevral 2021 tarixindəki versiya redaktə əvvəlki halına qaytar Elshad Iman (Elşad İman) (müzakirə \| töhfələr) 16.305 redaktə vikiləşdirmə Sonrakı redaktə →
Sətir 1: [[Şəkil:Alt Telefon.jpg\|300px\|thumb\|right\|1940-cı illərdə istifadə olunan telefon]] '''Telefon''' (qədim yun. '''τῆλε''' «"uzaq»" və '''φωνή'''«"səs»")— səsi ötürmək və almaq üçün istifadə olunan telekommunikasiya cihazıdır. İndiyə qədər uzun təkamül yolu keçmişdir. Müasir dövrdə əsasən GSM yaxud UMTS standartı ilə işləyən mobil telefonlardan və stasionar ev telefonlarından geniş istifadə edilir. İctimai istifadə üçün də əsasən əhalinin gur olduğu yerlərdə qoyulan taksofonlar da yayılmışdır. Bütün telefonlar danışmaq üçün [[mikrofon]]a və səsi eşitmək üçün qulaqlığa malikdirlər. Mikrofon səs dalğalarını elektrik siqnallarına çevirir, bu siqnallar telefon xətti vasitəsilə digər tərəfdəki telefona ötürülür. Həmin telefonun qulaqlıqı bu siqnalları qəbul edərək onu yenidən səs dalğalarına çevirir və digər tərəfdəki insanın danışdığı şəxsin sözlərini anlamağa imkan yaradır. Telefon [[dupleks]] kommunikasiya sistemi hesab olunur, belə sistemlərdə hər iki tərəfdəki insanlar eyni vaxtda danışa bilirlər. Qlobal telefon şəbəkəsi [[avtomatlaşdırılmış telefon stansiya]]ları vasitəsilə birləşdirilən telefon xətləri, optik lif kabelləri, mikrodalğa ötürücüləri, kommunikasiya [[peyk]]ləri və sualtı telefon xətlərindən ibarətdir. Bu şəbəkə dünyanın istənilən nöqtəsindəki bir telefonu digəri ilə bağlamağa şərait yaradır. Hər bir telefon onu təyin edən bir [[telefon nömrəsi]]nə sahibdir. Sətir 8: Telefonun nə vaxt kəşf olunması ilə əlaqədar bir çox mübahisələr mövcuddur. Digər mühüm kəşflər kimi telefonun da kəşfindən əvvəl ona bənzər prinsipdə işləyən qurğular kəşf edilmişdir. Bu kəşfləri edənlər [[İnnokennto Manzetti]], [[Antonio Meuççi]], [[Reys Filipp]], [[Aleksandr Bell\|Aleksandr Qrehem Bell]], [[Tomas Edison]] və digər alimlər olmuşlar. Lakin Bell ilə Edisonun kəşfə görə əldə etdikləri [[patent]] əsas götürülmüşdür. [[1876]]-cı il fevralın 14-də ABŞ-ın Boston Universitetinin professoru [[Aleksandr Bell\|Aleksandr Qraham Bell]] ilk telefon aparatının ixtirasını patentləşdirdi və [[1877]]-ci ildə özünün "Bell Telephone Company" adlı şirkətini qurdu. Bu tarixdən etibarən telefon insanlar arasında sürətlə yayılmağa başladı. Bir il sonra – [[1878]]-ci ildə Amerikada, [[1881]]-ci ildə isə Almaniyada ilk telefon qovşağı quruldu. On il sonra isə Amerikada telefon istifadəçilərinin sayı 150 minə, İngiltərədə 26 minə, Almaniyada 22 minə çatdı. Bellin ixtira etdiyi telefonda danışmaq və qulaq asmaq üçün ayrı-ayrı dəstəklər var idi. Yalnız sonralar bu iki funksiya bir dəstəkdə birləşmişdir. [[1876]]-cı il martın 10-da ilk telefon danışığı baş tutmuşdu. Bell iş otağında mayeni öz üstünə dağıtdı və telefonla qonşu otaqda işləyən həmkarına müraciət etdi: ''"Mister Uotson, buraya gelə bilərsinizmi? Siz mənə lazımsınız"''.<ref name="WDL">{{cite web \|url = http://www.wdl.org/en/item/11375/ \|title = Alexander Graham Bell Laboratory Notebook, 1875-1876 \|website = [[World Digital Library]] \|date = 1875-1876 \|accessdate = 2013-07-23 }}</ref> İlk telefon stansiyası [[1877]]-ci ildə ABŞ-ın Konnektikut şəhərində fəaliyyətə başladı. [[1883]]-cü ildə isə Boston və Nyu-york şəhərləri arasında rabitə əlaqəsi yaradıldı. == Mobil telefon == Sətir 18: Telefonun ikinci dəfə "dünyaya gəlişi" isə [[XX əsr]]in 80-ci illərində simsiz rabitə sisteminin tətbiqi nəticəsində baş verdi. [[Mobil telefon]]un ixtirası mühəndis [[Martin Kuper]]in adı ilə bağlıdır. Satış məqsədiylə ilk portativ [[mobil telefon]] [[1983]]-cü il martın 6-da istehsal olunmuşdur. Həmin gün "Motorolla" şirkəti layihəsinə 100 milyon [[dollar]] xərclənən bir aparatı təqdim etdi. Onun çəkisi 794 qram, həcmi isə 33 x 4,4 x 8,9 sm idi. Akkumulyator 8 saat müddətində telefonu işlədə bilirdi. Bu telefonların satış qiyməti 3995 dollar olsa da, minlərlə amerikalı onu almaq üçün növbəyə yazılırdı. Uzun-uzadı təkmilləşdirmələrdən sonra mobil aparata [[saat]], [[təqvim]] və digər rahatlığı olan qrafik displey əlavə olundu. [[1998]]-ci ildə [[peyk]] rabitəsinin kommersiya istismarından sonra mobil telefon stansiyasının əhatə dairəsindən kənarda işləyən mobil telefonlar meydana gəldi. Hesab edilir ki, [[mobil telefon]]dan normadan çox istifadə etmək bir çox xəstəliklərin yaranmasına səbəb ola bilər. Sətir 33: == Mənbə == * [http://medeniyyet.az/site/?name=content&content=4651 ~~Alooo...~~Alooo…]{{Dead link\|date=January 2021 \|bot=InternetArchiveBot }} == Həmçinin bax ==

Telefon: Redaktələr arasındakı fərq