Apollon (mifologiya): Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Əlavələr etdim
Sətir 28:
| Xarakterik cizgiləri = <!-- Xarakterik cizgiləri -->
}}
'''Apollon''' ({{lang-gr|Ἀπόλλων}}; {{lang-la|Apollo}} mənası işıq; şüa) yunan mifologiyasında ikinci nəsil tanrısı, [[Zevs]]in və [[Leto (mifologiya)|LetoLetonun]]nun oğlu, [[Artemida]]nın ekiz tayı - qardaşı. 12 Olimp tanrısından biridir. İşıq, kəhanət, şeir və musiqi tanrısı, oxçuların hamisidir. O həm də həkimliyin tanrısıdır. Həkimliyi insanlara o öyrətmişdir. Yoluxucu xəstəlikləri o göndərir və o sağaldır. Simvolları dəfnə, yay, lira, delfin və qarğadır. Apollon [[Biseksuallıq|bisexsual]]<nowiki/>dır. Sarışın və çox gözəl şəkildə təsvir olunur.
 
 
Sətir 45:
{{Nəsil ağacı/son}}
</div>
 
== Doğulması ==
Rəvayətə görə [[Titanlar|titan]] tanrı [[Koy (mifologiya)|Koy]] və ilahə [[Feba]]nın qızı [[Leto (mifologiya)|Leto]] [[Zevs]]dən hamilə qalır. [[Hera]]nın qəzəbinə gəlmiş və onun tərəfindən göndərilmiş [[Pifon (mifologiya)|Pifon]] əjdahanın təqibinə düçar olmuş Leto doğmağa yer tapa bilmir. [[Leto (mifologiya)|Leto]] sığınacaq tapa bilməyərək bütün Ellada elini dolaşdıqdan sonra nəhayət otsuz ələfsiz səhralıq olan üzən Delos (Ortigiya) adasına gəlib çıxır. Delosun onu qəbul etməsi üçün, söz verir ki, doğulacaq uşaq adanı məhşurlaşdıracaqdır. Təkcə doğuş ilahəsi [[Eylifeya]]ya möhtac olan [[Leto (mifologiya)|Leto]] doqquz gün sancılardan əziyyət çəkir. [[Hera]] doğuş ilahəsini qızılı buludlara qərq edir ki, [[Eylifeya]] heçnə duymasın. Xoşbəxtlikdən becit ayaqlı [[İrida]] doğuş ilahəsini adaya yetişdirir və [[Apollon]] doğulmuş olur. Digər bir rəvayətdə guya ilk doğulmuş [[Artemida]] dərhal anasına [[Apollon]]u doğmaqda kömək edir. [[Apollon]] göz qırpımında böyüyərək aləmə nur saçır. Dünyaya gələn gündən üzən ada bir yerdə qərar tutaraq canlanır və bitki örtüyünə, gül-çiçəklərə qərq olur.
 
== Uşaqlıq və gəncliyi ==
Sətir 54 ⟶ 55:
 
== Apollon və falçılıq ==
Apollon Zevsdən istədi ki, bütün digər falçılıq üsulları özündəm aşağı olsun. Zevs bunu qəbul etdi. Bu səbəbdən çınqıl ataraq falçılıq edən Afina çınqıllara qarşı içində laqeydlik, maraqsızlıq hiss etdi və narazılıqla çınqıllarını kənara atdı.
 
Apollon atası Zevsin icazəsi ilə döyüş meydanına girdi və bir çox yunan əsgərini məhv etdi.
 
== Apollon və Pifon ==
Sətir 68 ⟶ 69:
İnək bağırsağının tısbağa qınına bağlanmasıyla düzəldilən [[lira]] çalan Apollon müzlər xorunun başıdır. O, lirası ilə Olipm tanrılarını əyləndirirdi. [[Platon]]<nowiki/>a görə insanların musiqidən, ritmdən və harmoniyadan zövq alma qabiliyyəti Apollondan hədiyyədir.
 
Gümüş yayıyla oxu ən uzağa o atır.
 
== Pifonlu Apollon ==
Apollon bir çox igidliklər göstərmişdir. Bunlardan biri anası [[Leto (mifologiya)|Letonu]] təqib etmək üçün [[Hera]] tərəfindən göndərilmiş, Delfi cənginə almış [[Pifon (mifologiya)|Pifon]] əjdahası ilə bağlıdır. Rəvayətə görə Olimpi tərk edərək Apollon məbəd tikmək üçün yer axtararaq Delf yaxınlığındakı yolunu Pifon əjdahası kəsmiş bir bulağa gəlib çatır. Tanrı Apollon qızıl oxu vasitəsilə Pifon əjdahasını öldürərək Delfi azad edir. Buna görə onu Pifonlu Apollon adlandırmağa başlayırlar. Beləliklə də Apollon həmin yerdə də məbədin əsasını qoymuş olur.
 
== Apollon və Troya müharibəsi ==
Apollon yunanların troyanlara qarşı apardığı Troya müharibəsi zamanı troyanların tərəfini tutdu.
 
Müharibə zamanı yunan kralı Agamemnon Apollonun rahibi Krizesin qızı Krizeysi ələ keçirdi və onu geri qaytarmaqdan imtina etdi. Bundan qəzəblənən Apollon vəba yoluxmuş oxları yunan düşərgəsinə atdı.
 
Zevs digər tanrıların müharibəyə qarışmasına icazə verdikdə, Apollon Poseydon tərəfindən bir duelə dəvətbolumdi. Lakin Apollon ölümlülər naminə əmisi ilə döyüşməyəcəyini söyləyərək onunla döyüşməkdən imtina etdi.
Sətir 83 ⟶ 84:
 
== Apollon və [[Dəfnə (nimfa)|Dəfnə]] ==
Rəvayətə görə bir dəfə [[Apollon]]dan qəzəbinin əvəzini çixmaq üçün [[Erot]] hiyləyə əl ataraq eşq oxu ilə onun ürəyini yaralayaraq çay tanrısı Peneyanın qızı nimfa [[Dəfnə (nimfa)|Dəfnə]]yə qarşı onda eşq oyadır. Eyni zamanda oxu ilə [[Dəfnə (nimfa)|Dəfnə]]nin ürəyini yaralayaraq Apollona qarşı onda nifrət yaratmış olur. Dəfnənin gözəlliyindən divanə olan Apollon onu təqib etməyə başlayır. Onu tutub qucaqlamaq istərkən Dəfnə nifrət etdiyi Apollonun əlinə kecməmək üzün tanrılara və ilahə [[Geya]]dan təvəqqi edir ki, onu Apollonun arvadı olmaqdansa daşa ya da ağaca dönmüş olsun. Beləliklə Dəfnə ağaca çevrilmiş olur.
 
== Apollonun məhəbbət sərgüzəştləri ==
Qızıl qıvrım saçlı Apollon qeyri adi yaraşığa malik olmuşdur. O bir çox [[nimfalar]] və qadın cinsli insanlar arasında sevgililəri olmuşdur. [[Orfey (mifologiya)|Orfey]] onun muza [[Kalliopa]]dan, [[Asklep]] nimfa [[Koronida (nimfa)|KoronidaKoronidadan]]dan, Trailos Kassandradan, Linos Psamatdan, Aristey Kerinadan, [[Karibantlar]] [[Taliya (muza)|TaliyaTaliyadan]]dan olan oğlanlarıdırlar. Onun sevgililəri içərisində yaraşıqlı kişı cinslilərə: Qiasint və Kiparistə də rast gəlinir. Apollonu [[Pifaqor]]un atası da hesab edirlər.
<gallery>
Şəkil:Apollo sauroctonus roughly square.jpg|Apollonun Luvrdakı heykəli
Sətir 101 ⟶ 102:
* Софиа Сули, Греческая Мифология, Издателство Михалис Тубис А.О., 1995 ISBN 960-540-118-5
* Panaghiotis Christou, Katharini Papastamatis, Griechische Mythologie, 2008 ISBN 978-88-476-2283-8
* Менелаос Стефанидис, Яннис Стефанидис, ГРЕЧЕСКАЯ МИФОЛОГИЯ, БОГИ ОЛИМПА, Издательство "СИГМА", 2009, Lekanidi St.30, GR-173 43 Athens, Greece ISBN 978-960-425-078-3
 
== Həmçinin bax ==