Salyan mahalı: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Teqlər: Mobil redaktə Mobil veb redaktə
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 3:
== Tarixi ==
Şamaxı xanlığının qonşu xanlıqlarla Salyan uğrunda mübarizəsi daha çox diqqəti cəlb edir. Ona görə ki, Salyan mahalında Mustafa xanın 1400 ailə yaşayan
25 mülkü var idi (2, 176). [[1789]]-cu ildə Qubalı Fətəli xanın ölümündən sonra [[Mustafa xan (Şamaxı xanı)|Mustafa xan]] Salyana sahib olur. [[1799]]-cu ildə xanlığın ərazisini, xüsusilə Ağsu şəhərini dəhşətli taun xəstəliyi bürüyür. Yaranmış vəziyyətdən qubalı Şeyxəli xan istifadə edərək Salyanı ələ keçirir.<ref name="Salyan">{{cite book|author=Bayramova Nailə |last= |authorlink= |title=Şamaxı xanlığı|year=2009 |location=Bakı |publisher="Təhsil" |url=https://web.archive.org/web/20161228195639/http://ebooks.azlibnet.az/book/F1g5MD2i.pdf |ref=harv|pages= səh.44|isbn=}}</ref> Çar I Pavel Şeyxəli xanın ''“könlünü"könlünü almaq üçün”''üçün" 1799-cu il sentyabrın 1-də verdiyi fərman ilə onu bəzi ərazilərlə birlikdə Salyanın da hakimi elan etmişdir. Lakin Şeyxəli xan Dərbəndə qayıdan kimi Salyan hakimləri və yerli əhalinin təklifi ilə Mustafa xan yenidən Salyana sahib olur.<ref name="Salyan"/>
25 mülkü var idi (2, 176). [[1789]]-cu ildə Qubalı Fətəli xanın ölümündən sonra
[[Mustafa xan (Şamaxı xanı)|Mustafa xan]] Salyana sahib olur. [[1799]]-cu ildə xanlığın ərazisini, xüsusilə Ağsu şəhərini dəhşətli taun xəstəliyi bürüyür. Yaranmış vəziyyətdən qubalı Şeyxəli xan
istifadə edərək Salyanı ələ keçirir.<ref name="Salyan">{{cite book|author=Bayramova Nailə |last= |authorlink= |title=Şamaxı xanlığı|year=2009 |location=Bakı |publisher="Təhsil" |url=https://web.archive.org/web/20161228195639/http://ebooks.azlibnet.az/book/F1g5MD2i.pdf |ref=harv|pages= səh.44|isbn=}}</ref> Çar I Pavel Şeyxəli xanın ''“könlünü almaq üçün”'' 1799-cu il sentyabrın 1-də verdiyi fərman ilə onu bəzi ərazilərlə birlikdə Salyanın da hakimi elan etmişdir. Lakin Şeyxəli xan Dərbəndə qayıdan kimi Salyan hakimləri və yerli əhalinin təklifi ilə Mustafa xan yenidən Salyana sahib olur.<ref name="Salyan"/>
 
Bu mahalda [[1821]]-ci ildə [[Salyan]], Seyidan Şahsevən, Əhmədbəyli, Novruzəlibəyli, Məmmədəlibəyli, Qaramanlı, Bayat, Surra, Xocaçobanlı, Arbatan, Qızılağac, Ərəbqardaşbəyli, Gəzəmənarxı, Marışlı, Şilli, Sarvan, Şorsulu-Xilli, Ballıca, Beşdəli, Ərdəbilli kəndləri vardı.
Sətir 11 ⟶ 9:
Salyan mahalının sakinləri əkinçilik, üzümçülük, balıqçılıq, çaparlıq, arabaçılıq, duz istehsalı. tüccarlıq, dəmirçilik, dülgərliklə məşğul olurdular.
 
24 kəndin daxil olduğu Salyan mahalı Şamaxı xanı Mustafa xanın xüsusi mülkiyyətində olmuşdur. Hacı Zeynalabidin Şirvani "Büstan-üs-siyahə" əsərində göstərirdi ki, "Salyanın şərq və cənub tərəfi Gilan (Xəzər – Ə.Ç.) dənizinə bitişikdir. Onun bir tərəfi Kür çayına və Muğan səhrasına yapışıqdır, uzunluğu fərsəxə, eni isə təqribən 10 fərsəxə bərabərdir. İki minə qədər ev vardır" <ref>Şirvani H.Z. Büstan-üs-siyahə (fars dilindən tərcümə M.R.Əsgərlinindir). Bakı. 1962 – AMEA TİEA, inv.4740, fond 1, siy.ll. vərəq 1270</ref>.
 
[[1824]]-cü il məlumatına əsasən, Salyanın əsas kəndləri Arbatan, Marışlı, Salyan, Bayat, Sarvan, Qızılağac olmuşdur. Həmin kəndlərin hamısı Qızıl balıq tutmaqla məşğul olmuşlar<ref>Əsədov F. Taliş xanlığı. Bakı, Çənlibel nəşriyyatı, 1998, s. 58</ref>. Qızılağac lənkəranlı Mir Həsən xanın qardaşı Məmməd bəyə məxsus olmuşdur. Qızılağacda yaşayan 30 ailə 1805-ci ildə Talış xanlığının ərazisindən buraya gəlmişdir. Arbatan Salyan mahalının əsas mərkəzi idi. Qaramanlı kəndi Mustafa xanla İrana keçən Mirzə Abdulla bəyə və Əhmədbəyli Məmmədəli oğluna məxsus olmuşdur. Mənbələrdə Salyan mahalında 1400-dən çox ailənin olması qeydə alınmışdır <ref>ARDTA,f. 91.6,siy.1,1-9</ref>.
 
Salyanın balıq ticarətindən gələn gəlirdən Rusiya-Həştərxan tacirləri Şamaxı xanlığına 40-50-min rubl məbləğində pul ödəyirdilər. Onların balıq vətəgələri Kür çayının cənubunda yerləşirdi. Bundan əlavə, Salyan əhalisi də balıq ticarətindən Şamaxı xanına ödənc verirdi <ref>Броневский СБ. Новейшие географические и исторические известия о Кавказе, ч.II, М. 1823,, 157</ref>. Salyanın yol kənarında olan üç kəndindən əhali duz toplayırdı. Yığılan duzun gəlirləri Mustafa xanın həyat yoldaşı [[Surxay xanınxan (Qazıqumuxlu|Qazıqumuqlu -Ə.Ç.)Surxay xanın]] qızı Paxay Bikəyə məxsus olmuşdur <ref>ARDTA,f. 24.siy.1,1-9</ref>. ,siy.l 4.
 
== Hakimlər ==
* [[Əliqulu xan Şahsevən]] (??-1734)
 
== İstinadlar ==
{{İstinad siyahısı}}
 
== Həmçinin bax ==
*[[Şirvan xanlığı]]
 
== Xarici keçidlər ==
Sətir 30 ⟶ 25:
* {{cite web|url=https://axar.az/news/hadise/162791.html?fbclid=IwAR2AS0BXPmEzik_z5k5IHrtlZuFPaB8-oBVn7ZAw1JMGjOLAoDgwXFsdgJA|title= Salyanlı xanım Pyotrun zabitlərini necə qətlə yetirdi|author=Fariz Xəlilli-Tarix üzrə fəlsəfə doktoru|date=|work=|publisher=axar.az|accessdate=2017-04-10|language=az}}
 
== Həmçinin bax ==
* [[Şirvan xanlığı]]
 
{{Şirvan xanlığının mahalları}}
 
 
 
[[Kateqoriya:Şirvan xanlığının mahalları]]