Vilayət: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 2:
'''Vilayət''' ({{dil-ar|إقليم}} — vilayət , valilik — [[vali]]nin təyin olunduğu [[əyalət]]) — bir sıra [[dövlət]]lərdə [[inzibati-ərazi bölgüsü|inzibati-ərazi vahidi]].
== Sözün mənşəyi ==
Sözün mənşəyi latın dilindən «'''provincia'''» gəlir. [[Qədim Roma]]da, bu, Apennin yarımadasının xaricində yerləşən və Roma qubernatorları tərəfindən idarə olunan Romaya tabe olan ərazilərin adı idi, yəni xarici ərazilər
"Vilayət" sözü, ehtimal ki, latınca pro- ("adından") və vincere ("nəzarəti ələ keçirmək") sözlərindən qaynaqlanır. Beləliklə, vilayət, Roma hakimləri adından Roma hakimliyi tərəfindən idarə olunan bir ərazi idi. Roma İmperiyası da vilayətlərə bölünmüşdür.
== Müasir dövlətlərdə və ölkələrdə ==
Latın «provincia» yaxın sözlər Argentina, Kanada, Belçika, İspaniya, İndoneziya və bəzi digər əyalətlərdə və ölkələrdə ərazi bölgüsünü göstərir<ref>{{cite web |url= https://www.loc.gov/resource/g3800.ar107003/|publisher=Library of Congress|title=A chorographical map of the Province of New-York in North America, divided into counties, manors, patents and townships; exhibiting likewise all the private grants of land made and located in that Province|access-date=December 4, 2017 }}</ref>.
Bir çox əyalətdə və ölkədə əyalət nisbətən böyükdür, əyalət qanunverici orqanlarındakı təmsilçilərini ərazi bölgüsü ilə seçir (bir çox ingilisdilli əyalətlərdə və ölkələrdə bir rayon kimi). Digərlərində, dövlətin və ölkənin qanunverici orqanlarında nümayəndələri olan əhəmiyyətli bir muxtariyyətə və kifayət qədər geniş bir əraziyə sahib olan yerli bir vahiddir. [[Fransa]]da, heç bir muxtariyyət olmadan ərazi vahididir, yəni mərkəzi bir orqan tərəfindən yaradıla və ya ləğv edilə bilər<ref>{{cite web |url=https://www.lexico.com/en/definition/province |publisher=Lexico|title=Definition of the word Province including the British English derivition|access-date=August 7, 2019 }}</ref>.
Məsələn, bir il Belçika, İspaniya, İtaliya və Filippinlərdəki bir dövlətin mərkəzi hökumətinin ərazi bölməsidir. Kanada, Konqo və Argentina kimi əyalətlərdə və ölkələrdə əhəmiyyətli bir muxtariyyətə sahib bir seçki vahididir. İtaliyada və Çilidə bir vilayət bir bölgənin inzibati bölgüsüdür, bu da öz növbəsində bu dövlətlər və ölkələr üçün birinci dərəcəli inzibati vahiddir. İtalyan əyalətləri də komune (kommunalar və ya kommunalar) adlanan bir neçə inzibati bölgüdən ibarətdir<ref>{{cite web|url=http://www2.parl.gc.ca/sites/lop/aboutparliament/forsey/fed_state_01-e.asp |title=How Canadians Govern Themselves,. 7th ed |publisher=.parl.gc.ca |access-date=May 8, 2012}}</ref> and not a [[confederation]], in practice it is among the world's more [[decentralization|decentralized]] federations.<ref>.
[[Böyük Britaniya]]da, Londonun hər bir mahalına danışıq dilində əyalətlər deyilir. Britaniya İmperiyasında, Kanada və Cənubi Avstraliya kimi xarici koloniyalar qədim Roma mənasında "vilayət" adını daşıyırdı.
== İstinadlar ==
{{İstinad siyahısı}}
== Xarici keçidlər ==
* [http://www.etymonline.com/index.php?search=province&searchmode=none Online Etimologiya]
| |||