Faydalı qazıntılar: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8
Sətir 1:
'''Faydalı qazıntılar''' - [[insan]]ların təbiətdən əldə edərək, sənayedə və məişətdə effektli istifadə etdiyi kimyəvi maddələr və qiymətli daşlardır.
 
Düşüncə ilə faydalı qazıntı axtarmaq üçün isə insanlara 12 -15−15 min il lazım olmuşdur.
Yer qabığında 88 kimyəvi element mövcuddur. Bu kütlədə [[oksigen]]in payı 47, [[silisium]] -27−27, [[alüminium]] -8−8, [[dəmir]] -5−5, [[kalsium]] -5−5, [[natrium]], [[maqnezium]] və [[kalium]] 2- 22–2,7 faiz təşkil edir.
 
4 elementin ([[titan]], [[fosfor]], [[manqan]], [[hidrogen]]) payı 1% və digər 76 elementlərin payı cəmi 0,41% -dir. Bu kimyəvi elementlər yer qabığında sərbəst kristallokimyəvi sistem –bərk minerallar yaradır. Minerallar – təbii və süni yaranan dayanıqlı kimyəvi birləşmələrdir.
Sətir 8:
Minerallar birlikdə dağ süxurlarını (dunitləri, piroksenləri, qabbronu, bazaltları, dioritləri, qranatları, qranodioritləri və s.) təşkil edirlər.
 
Dağ süxurlarından daha dərin, maqma ilə əlaqədar olan dunitlər və piroksenlər sayılır ki, onunla [[almaz]], [[xromit]], [[qızıl]], [[platin]], [[nikel]] yataqları; qabbroidlərlə - dəmir, nikel titan, vanadium, mis; diorit, qranodioritlərlə - mis, molibden, volfram; qranitlərlə nadir metallar (qalay, volfram, beril, litium, tantal, uran və s.) yataqları əlaqədardır.
 
== Kreyter sxemi ==
Dünyada sənaye tələbatına görə faydalı qazıntı yataqlarının “Kreyter"Kreyter sxemi”sxemi" deyilən bir sxemi qəbul olunub; bu sxem aşağıdakı şəkildədir:
* mineral yanacaq ([[kömür]], [[neft]], qaz, [[torf]] və s.)
* qara metal filizləri ([[dəmir]], [[titan]], [[manqan]], [[xrom]] və s.)
Sətir 28 ⟶ 29:
 
== Mənbə ==
* [http://www.ganca.az/arxiv/2009/8/08_25_minerallar.html Əbədi daş dövrü...dövrü…] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20100409013612/http://www.ganca.az/arxiv/2009/8/08_25_minerallar.html |date=2010-04-09 }}
 
== Həmçinin bax ==
* [[Malaxit]]
* [[Kəhrəba]]
* [[Sapfir]]
* [[Yaqut]]
* [[Nefrit]]
* [[Yəşəm]]