Mübarək zonası (rusca:Мубарекская зона) — 1970-1980-ci illərdə [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|Sovet İttifaqı]] hökumətinin [[KGB]]-nin təşviqi ilə planladığı, lakin uğursuzluqla nəticələnən təkliflər layihəsidir.
== Haqqında ==
Layihə təklifində 1940-cı illərdə [[Fərqanə vadisininvadisi]]<nowiki/>nin fərqli bölgələrinə sürgün edilmiş [[Krım tatarlarınıtatarları]]<nowiki/>nı (sənəddə bu millətin adı keçmişdə Krımda[[Krım]]<nowiki/>da yaşayan Tatar milləti olaraq göstərilmişdir) [[Qaşqadərya rayonunavilayəti|Qaşqadərya]] vilayətinə bağlı, əsasən sənayeləşməmiş [[Mübarək zonasına(şəhər)|Mübarək zonası]]<nowiki/>na köçürməyi planlanılırdı.<ref name=":0" /><ref>{{Cite book|last=Bekirova|first=Gulnara|url=https://books.google.com/books?id=VfFoAAAAMAAJ|title=Крым и крымские татары в XIX-XX веках: сборник статей|date=2005|publisher=с.н.|year=|isbn=978-5-85167-057-2|location=|pages=|language=ru|author-link=}}</ref><ref>{{cite book|last=Bekirova|first=Gulnara|url=http://ekmair.ukma.edu.ua/bitstream/handle/123456789/7113/Bekyrova_Ofycyalne_reshenyya_vlasty.pdf|title=Официальные решения власти по крымскотатарской проблеме в 1970-х годах|publisher=Ukrainian Oriental Studies|year=2011|author-link=|language=ru}}</ref> Təklifin məqsədi isə Krım tatarlarının yardımı ilə bölgəni sənayeləşdirmək, Krım tatarlarını Krıma geri dönmə istəklərindən əl çəkdirmək üçün onların Özbəkistanda[[Özbəkistan]]<nowiki/>da qalıcı olaraq kök salmalarını təmin etmək və Krım Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının təkrar qurulması yerinə, Mübarək bölgəsində yeni tatar bölgəsini qurdurmaq idi.
Krım tatarları bu planı özlərini Özbəkistanda assimiliyasiya etdirmə, "Mübarək tatarlarına" dönüşdürmə, Krımdan xaricdə tutma, [[Krım Muxtar Respublikası|Krım MSSR]]-nın yenidən qurulmasını əngəlləmə və Krımdan uzaqda süni "vəd edilmiş torpaqlar" qurma təşəbbüsü olaraq gördülər. Dolayısıyla, yalnızca az sayda Krım tatarı bu planı dəstəklədi və ya bu təklif edilən bölgəyə köçdü. Layihəni təşviq edənlər Krım tatarlarını guya "atalarının evi" Orta Asiyada "kök salma"ğa təşviq etmə və Krım ilə olan əlaqələrini yox sayma yönündə intensiv cəhdlər etdilər. Bütün bunlara rəğmən, çox az sayda Krım tatarının Mübarəkə köçdüyünü və Krım tatarlarının Krıma geri dönmə istəklərindən əl çəkmədikləri aydın olunca, plan ləğv edildi. Krım tatarları ilə [[Volqa tatarları|Kazan tatarları]] arasında nə qədr fərqlər olsa da, Mübarək zonası planından bir qədər öncə, SSRİ KP Mərkəzi Komitəsi "Krım tatar problemini həll etmək" üçün Krım tatarlarını Tatarıstana[[Tatarıstan]]<nowiki/>a köçürməyi və Kazan tatarları ilə "yenidən birləşmə"yə təşviq etməyə çalışmış, ancaq bu təklif də Krım tatarları tərəfindən rədd edilmişdir.<ref name=":0">{{Cite book|last=Bekirova|first=Gulnara|url=https://books.google.com/books?id=D9cjAQAAIAAJ|title=Крымскотатарская проблема в СССР: 1944-1991|last2=|date=2004|publisher=Оджак|year=|isbn=978-966-8535-06-2|location=|pages=155|language=ru|author-link=}}</ref><ref>{{Cite journal|last=Dergachev|first=Vladimir|author-link=|date=2008|title=Геополитическая трансформация Крыма|url=http://dergachev.ru/analit/10.html|journal=Вестник аналитики|volume=3|pages=|via=}}</ref><ref>{{Cite web|last=Национального движения крымских татар|first=|date=|title=Об участниках программы "Мубарекская и Крымская зоны"|url=http://ndkt.org/ob-uchastnikah-programmy-mubarekskaya-i-krymskaya-zony.html|url-status=live|archive-url=|archive-date=|access-date=2021-01-08|website=НДКТ|language=ru-ru}}</ref><ref>{{Cite book|last=Vyatkin|first=Anatoly|url=https://books.google.com/books?newbks=1&newbks_redir=0&id=VzsnAAAAMAAJ|title=Крымские татары: проблемы репатриации|last2=|first2=|last3=|first3=|date=1997|publisher=Ин-т востоковедения РАН|year=|isbn=978-5-89282-031-8|location=|pages=158|language=ru}}</ref><ref>{{Cite book|last=|first=|url=https://books.google.com/books?id=iYXwAAAAMAAJ|title=Samizdat materials: Volumes 10-20|date=1984|publisher=Ohio State University, Center for Slavic and East European Studies|year=|isbn=|location=|pages=25|language=ru}}</ref><ref>{{Cite book|last=Kudusov|first=Ernst|url=https://books.google.com/books?id=lpAuAAAAMAAJ|title=Противостояние продолжается: записки диссидента|publisher=|year=1991|isbn=|location=Simferopol|pages=23}}</ref>
